Trong phong tục ngày Tết nước ta, bánh mứt đã trở thành một phần không thể thiếu trong câu chuyện quanh bàn trà. Hương vị ngọt ngào, thơm lừng, cùng với sắc màu bắt mắt của mứt tăng thêm phong vị cho ngày Tết. Theo đó mà lòng người cũng thêm niềm phấn khởi trong những ngày đầu xuân...

Sông rạch một màu đỏ nặng phù sa, con nước ròng cũng không còn bỏ xa bờ là những dấu hiệu cho thấy những ngày nước kém sắp qua đi, miền Tây Nam Bộ đang chuẩn bị bước vào mùa nước rong, mưa dầm ẩm ướt. Với cư dân xứ cù lao, đây là thời điểm dòng sông cho nhiều tôm cá và nhất là các loài sống ở tầng đáy như ốc gạo, hến, bung bung chang chang...

Miệt U Minh vốn nổi tiếng với nhiều sản vật, đặc biệt là cá đồng, rau rừng. Nguồn nguyên liệu dồi dào, đa dạng, thêm tính cách phóng khoáng, mến khách, người dân nơi đây đã có nhiều cách chế biến khá lạ vị, làm nên những món ăn dân dã đậm hương rừng...

Các món khoai mỡ tuy dân dã, đồng quê, nhưng được các bà nội trợ đảm đang, linh hoạt chế biến, phụ họa thêm gia vị để chăm chút cho món khoai mỡ - thương hiệu đồng quê trở nên cầu kỳ, mỹ vị, hài hòa. Nhiều món ăn ngon do chất lượng của nguyên liệu khoai, là hương vị ký ức của quê hương mà người đi xa bao giờ cũng nhớ...

Bầu là loại cây dễ trồng, có mặt ở khắp cả nước. Trong đời sống các dân tộc Việt Nam, trái bầu vừa là nguyên liệu ẩm thực, vừa là sản phẩm để chế tác ra nhiều vật dụng hữu ích trong đời sống vật chất, tinh thần. Giàn bầu mang đến cảm giác trong lành, yên bình, vừa tạo bóng mát, vừa là thực phẩm cây nhà lá vườn, sẵn sàng phối hợp với sản vật miền sông nước để làm ra nhiều món ăn ngon, thanh mát ngày hè...

Một năm làm tới ba vụ lúa, bà con nghe tiếng vịt riết quen tai, nhìn hoài quen mắt. Mà món ngon từ vịt cũng nhiều vô số kể. Từ bình dân như hột vịt chiên, hột vịt luộc, thịt vịt kho gừng, kho củ cải hay kỳ công hơn là gỏi cháo vịt, thịt vịt luộc nước dừa tươi, bánh canh thịt vịt. Và có thể nào quên nồi thịt kho hột vịt nước dừa, món khổ qua xào trứng hay trứng hấp nấm rơm... quen thuộc trong bữa cơm của người miền Tây...

Hồi trước, tủ lạnh chưa xuất hiện, mà Tết thì không họp chợ, nên ông bà mình đem rau củ muối chua. Rau củ muối chua có thể dự trữ để sử dụng dài ngày. Về sau, món này trở thành một thức truyền thống, có mặt trong mâm cơm Tết của mọi gia đình Việt. Tuy chỉ là thức ăn kèm, nhưng hễ thiếu dưa chua thì mâm cơm Tết cũng khó mà ra vị...

Trong kí ức người nhà quê, lục bình là một người bạn thân thiết. Với bọn con nít, lục bình là món đồ chơi rất thú vị. Chỉ riêng thân lục bình đã có thể làm bánh mì cho con gái chơi nhà chòi; hay làm súng, làm kiếm cho con trai chơi đánh trận giả. Còn với người lớn, lục bình là loài rau thanh mát, được sử dụng trong những bữa cơm nấu vội.

Bánh ít trần nhân tôm – thịt, một món bánh quê gần gũi và hầu như ai cũng từng ăn qua. Bánh ít trần hình dáng thật mộc mạc, như chính tên gọi của loại bánh quê này...

Nơi miền sông nước, bánh quê tuy không cao sang nhưng cái ngon thấm đượm hương vị đồng quê của nó rất được người thưởng thức ưa chuộng, từ bánh nấu - bánh hấp đến bánh nướng - bánh chiên... món nào cũng có sức hấp dẫn riêng. Mà cái thú ăn bánh của bà con mình cũng thú vị lắm. Bánh ăn thay bữa sáng, bánh ăn lúc buồn miệng, rồi thì bánh ăn chờ cơm lúc xế trưa - xế chiều, rồi bánh ăn lúc tối. Ngày đám tiệc, buổi giỗ chạp, bánh cũng được dọn ra để mời khách uống nước trà,…

...Màu vàng ươm bắt mắt, mùi thơm ngào ngạt của gà um dâu khiến thực khách khó cầm lòng, chỉ muốn ăn liền một miếng cho đã. Gà thả vườn thịt ngọt, kết hợp với vị chua chua ngọt ngọt của dâu Hạ Châu, làm nên một món ăn đậm đà hương vị nhưng vẫn cảm nhận được sự thanh mát của nước dừa. Thịt gà mềm mà vẫn giữ được độ chắc, dai. Gà um dâu quả xứng danh là món ngon xứ Phong Điền....

Nói là dân dã, nhà quê, vậy nhưng khi lên mâm, món ăn miền Tây cũng chẳng kém phần sang trọng, nét kiêu sa. Bánh ít trần nhân thịt vịt xiêm trắng mịn, thơm phức, ăn kèm rau thơm - dưa leo - nước mắm chua ngọt và chút nước cốt dừa béo ngậy.

Đến với Bến Tre, du khách không chỉ được thưởng ngoạn cảnh sắc thiên nhiên trữ tình tại các điểm du lịch, tham quan hệ thống các di tích lịch sử lâu đời để tìm hiểu về đất và người Xứ Dừa mà còn được thưởng thức các món ăn thơm ngon, mang đậm chất miệt vườn dân dã.

Nói tới Bến Tre là nói tới một vùng đất có rất nhiều đặc sản nổi tiếng, trong đó có ốc len...Ốc len xào dừa là món khoái khẩu của nhiều người. Thường, người ta chỉ thấy ốc len khi chúng đã nằm trên bàn ăn, chứ ít khi thấy ốc len còn sống...

Cây dừa đã từ lâu gắn chặt đời mình với cái mưa, cái nắng của miền Tây sông nước; đã gom góp tất cả những gì mà nó có để dâng cho đời, dâng cho người biết bao cái tốt lành, cái hay, cái ngon, cái đẹp cho tới khi kết thúc sứ mệnh nó vẫn để lại một cái củ hũ với hương vị ngọt ngon làm nên biết bao món ăn đặc sản khiến người ta nhớ hoài. Vậy nên một khi đã đươc nếm, được ăn thì con người ta không chỉ đơn thuần cảm nhận cái ngon bằng vị giác mà là bằng tất cả sự thương yêu trân quý những sản vật của quê nhà.

Cá bống trứng, bống dừa không chỉ là đặc sản vùng sông nước, mà đã trở thành món quà tinh thần nuôi dưỡng tình yêu quê hương, xứ sở. Bởi con cá bống đã gắn bó thâm tình với biết bao thế hệ, chất chứa niềm thương nỗi nhớ, lưu giữ tuổi thơ của những ai sinh trưởng từ chốn đồng quê kênh rạch...

Điên điển - một loài bông mang nhiều ký ức và hoài niệm đối với dân vùng lũ miền Tây. Thưởng thức bông điên điển còn để nhớ chuyện hồi đó, xưa lắm, dân mình còn nghèo, mùa giáp hạt, nhà hết gạo phải nấu cháo độn bông điên điển cầm hơi. Vậy đó, chỉ là những điều giản dị mà tạo nên phong vị rất riêng, rất đậm đà nơi miền Tây sông nước.

Cá trèn là loại cá sông, chưa có trong danh sách cá nuôi nên hương vị tự nhiên và giá không hề rẻ, nhưng cũng là tương xứng với danh tiếng món ngon đang trở nên hàng hiếm…

ĐBSCL là nơi giàu nguồn lợi thủy sản, trong đó có nhiều loại cá đồng từng được thiên nhiên ban tặng như cá lóc, cá trê, cá rô, cá sặc, cá chạch, cá trèn… Mỗi loại cá có đặc điểm riêng, kiểu ngon riêng, đều giàu dinh dưỡng , nhưng không phải mùa nào, con nước nào cũng có nhiều. Riêng con cá chạch đồng thường khá hiếm, do sống ẩn mình trong lòng đất và vào thời điểm từ tháng 10 cho đến Tết mới là mùa cá chạch.

Gân bò hầm dưa chua là món ăn rất đưa cơm bởi vị thịt bò mềm thơm ngon hòa quyện cùng dưa chua tạo cảm giác rất ngon miệng.