Triệu chứng viêm gan, xơ gan, ung thư gan ở giai đoạn đầu thường không điển hình dẫn đến đa phần người bệnh phát hiện và điều trị khi ở giai đoạn muộn. 70% ca ung thư gan ở Việt Nam là do nhiễm virus viêm gan B, tiêm ngừa có khả năng bảo vệ lên đến 95%. 

Nhằm cung cấp thông tin khoa học và giải đáp các thắc mắc của độc giả, Đài truyền hình Vĩnh Long kết hợp cùng Trung tâm tiêm chủng VNVC và BVĐK Tâm Anh tổ chức chương trình tư vấn trực tuyến tối 17/11. Chương trình có chủ đề: “Phòng ngừa viêm gan, ung thư gan ở trẻ em và người lớn”.

Chương trình thu hút hàng nghìn lượt xem với sự tham gia của các chuyên gia đầu ngành: BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC; BS.CKII Nguyễn Đắc Hanh, Phó Trưởng khoa Nội tổng hợp, BVĐK Tâm Anh Hà Nội; BS.CKII Dương Anh Dũng, Bác sĩ khoa Nhi, BVĐK Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh.

Độc giả quan tâm, xem lại chương trình tại đây

Chương trình tư vấn “Phòng ngừa viêm gan, ung thư gan ở trẻ em và người lớn” diễn ra tối 17/11.

Mở đầu chương trình tư vấn, BS.CKII Nguyễn Đắc Hanh cho biết, ung thư gan là tình trạng các khối u ác tính phát sinh trong gan, dẫn đến việc sẽ phá hủy các tế bào gan và cản trở khả năng hoạt động bình thường của cơ quan này.

Có ba nguyên nhân chính gây ung thư gan là nhiễm virus viêm gan B, rượu bia và nhiễm độc. Trong đó, viêm gan B là tác nhân gây ra khoảng 70% số ca ung thư gan. Khi người nhiễm virus viêm gan B, virus sẽ làm thay đổi cấu trúc tế bào gan, khiến nhân của tế bào gan bị đột biến, trở thành tế bào ung thư. Chỉ sau khoảng 10-20 năm, tế bào ung thư gan có thể phá hủy gan.

“Viêm gan B lây truyền qua ba con đường chính gồm từ mẹ sang con, đường máu và quan hệ tình dục. Hiện tại, nước ta đã đạt được một số kết quả phòng chống viêm gan B tích cực qua các chương trình dự phòng viêm gan B mẹ truyền sang con. Tuy nhiên, có nhiều người dân vẫn chưa tiếp cận và hiểu biết đầy đủ về bệnh viêm gan B. Chẳng hạn, ở những vùng sâu, vùng xa, nhiều bà mẹ không biết mình nhiễm viêm gan B và không được xét nghiệm, điều trị đúng. Điều này dẫn đến trẻ sinh ra không được tiêm vắc xin và huyết thanh để phòng bệnh, do vậy tỷ lệ viêm gan B mẹ truyền sang con vẫn đang tăng cao và đây cũng chính là nguồn gốc của thực trạng ung thư gan tại Việt Nam”, bác sĩ Nguyễn Đắc Hanh nhận định.

Cũng theo bác sĩ Nguyễn Đắc Hanh, việc người dân lạm dụng rượu, bia ngày càng tăng là nguyên nhân góp phần gây ra xơ gan, tiến triển thành ung thư gan. Tiếp theo, trong quá trình sinh hoạt, trẻ em và người lớn có thể nhiễm nhiều chất độc qua đường ăn uống, ảnh hưởng đến gan.

Bất kỳ ai cũng có thể mắc các bệnh viêm gan, trong đó trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là đối tượng có nguy cơ cao. Lý giải nguyên nhân, bác sĩ Dương Anh Dũng chia sẻ mẹ lây viêm gan B sang con trong quá trình sinh nở là đường lây chính cho trẻ. Trẻ có thể bị lây bệnh khi nằm trong bụng mẹ nhưng hiếm thấy. Phần lớn trẻ sơ sinh sẽ bị lây bệnh qua nhau thai hoặc trong lúc chuyển dạ. Tỷ lệ lây nhiễm sẽ ở mức cao nếu máu người mẹ có virus viêm gan B cũng như tải lượng virus trong máu lúc sinh cao. Do vậy, mẹ bầu mắc bệnh cần điều trị thuốc kháng virus để giảm khả năng lây truyền bệnh cho con khi chuyển dạ và sinh nở.

“Mặt khác, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng cao nếu em bé không được tiêm dự phòng viêm gan B trong 24 giờ sau sinh. Người mẹ nhiễm viêm gan B, em bé cần được tiêm huyết thanh và vắc xin sau sinh. Huyết thanh có hiệu quả tốt nhất khi tiêm trong 6 giờ đầu, vắc xin hiệu quả tốt nhất trong 24 giờ đầu. Nếu người mẹ không được dự phòng thì 90% em bé sẽ bị nhiễm viêm gan B, nếu được tiêm đầy đủ tỷ lệ phòng tránh là 95%”, bác sĩ Dương Anh Dũng cảnh báo.

BS.CKII Dương Anh Dũng lý giải nguyên nhân trẻ sơ sinh dễ nhiễm bệnh viêm gan B.

Chia sẻ về tầm quan trọng của việc phòng ngừa viêm gan B, BS.CKI Bạch Thị Chính cho biết Việt Nam là nước có tỷ lệ lưu hành virus viêm gan B rất cao. Trong khi đó, viêm gan B dễ diễn tiến xơ gan, ung thư gan nên việc chú trọng tiêm vắc xin đúng lịch, đủ liều ngay từ khi sinh ra rất quan trọng. Các chiến lược tiêm chủng quốc gia cũng đang tập trung bảo vệ trẻ em khỏi nguy cơ mắc viêm gan B sớm ngay từ 24 giờ đầu sau sinh. Biện pháp này được cho là có hiệu quả nhất so với hai biện pháp phòng lây truyền viêm gan B qua đường máu và quan hệ tình dục.

Virus viêm gan có thể tồn tại suốt đời. Hiện nay số người mắc viêm gan virus B, ung thư gan đang trẻ hóa và xu hướng tăng lên. Cách phòng bệnh chủ động là tiêm vắc xin viêm gan A, B càng sớm càng tốt. Với người lớn, cần xét nghiệm trước khi tiêm vắc xin.

“Trẻ em cũng cần tiêm ngừa viêm gan B, trong vòng 24 giờ đầu sau sinh và tiếp tục tiêm ở các mốc 2, 3, 4 tháng tuổi và 16 – 18 tháng tuổi. Người lớn cần tiêm đủ 3 mũi vắc xin trong 6 tháng sẽ có đủ miễn dịch bảo vệ”, bác sĩ Bạch Thị Chính cho biết.

Với thắc mắc của khán giả Phương Nga: “Tại sao phải thực hiện xét nghiệm viêm gan A, B trước khi tiêm vắc xin?”, bác sĩ Bạch Thị Chính lý giải đối với trẻ sơ sinh, kể cả trẻ có mẹ bị nhiễm viêm gan B, việc tiêm chủng sẽ không cần xét nghiệm vì vắc xin có khả năng bảo vệ 95%. Đối với người lớn, Việt Nam là vùng dịch tễ có nguy cơ cao nên người lớn có thể đã mang mầm bệnh nhưng không biểu hiện triệu chứng, do đó phải cần xét nghiệm. Việc xét nghiệm giúp tìm kháng nguyên (HBsAg), kháng thể (Anti-HBs), nếu trong máu có kháng nguyên nhưng không có kháng thể thì không cần tiêm chủng vì đã nhiễm bệnh, việc tiêm vắc xin sẽ không có giá trị.

Mặt khác, nếu xét nghiệm kháng thể cho kết quả dương tính, tức là người này đã từng bị nhiễm bệnh nhưng không có triệu chứng, vì 90% người lớn tự khỏi bệnh và trong máu có kháng thể chống lại virus viêm gan B thì không cần tiêm vắc xin. Tuy nhiên, nếu khi thực hiện xét nghiệm kết quả kháng nguyên âm tính, kháng thể âm tính thì cần phải thực hiện tiêm chủng sớm vì đây là đối tượng có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh và chỉ có vắc xin mới có thể bảo vệ khỏi virus viêm gan B.

Bác sĩ Bạch Thị Chính tư vấn về vắc xin phòng bệnh viêm gan.

BS Bạch Thị Chính cho biết: “Hệ thống tiêm chủng VNVC với gần 150 Trung tâm trên toàn quốc mở cửa từ thứ 2 đến chủ nhật, mở cửa xuyên trưa không nghỉ với đầy đủ vắc xin cho trẻ em và người lớn, đặc biệt vắc xin viêm gan A, viêm gan B, viêm gan A+B. Đến với VNVC, tất cả khách hàng đều được miễn phí khám sàng lọc trước tiêm, miễn phí nhắc lịch tiêm, miễn phí lưu giữ lịch sử tiêm, miễn phí bảo quản vắc xin trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn quốc tế, miễn phí các tiện ích khác như giữ xe, bỉm tã, nước uống sạch…”.