Một hãng công nghệ ở Italia đang thử nghiệm loại tàu đệm từ đầu tiên trên thế giới có khả năng di chuyển trên đường ray truyền thống, thay vì đòi hỏi một hệ thống riêng. Công nghệ này giúp tiết kiệm năng lượng, cắt giảm đáng kể chi phí xây dựng kết cấu hạ tầng, được cho là sẽ tạo nên cuộc cách mạng trong ngành đường sắt trong tương lai.
Tàu đệm từ IronLev do công ty công nghệ cao cùng tên IronLev, có trụ sở chính ở thị trấn Treviso, gần thành phố Venice của Italia phát triển. Nguyên mẫu của loại tàu này vừa được giới thiệu tại Hội chợ thương mại LetExpo2024, đang diễn ra tại vùng Veneto, phía Bắc Italia. Trong đoạn video giới thiệu, IronLev đã thử nghiệm một toa tàu đệm từ nặng một tấn, di chuyển với tốc độ 70 km/h trên đoạn đường ray dài 2 kí-lô-mét tại Venice.
”Ưu điểm của tàu đệm từ là phương tiện không tiếp xúc với đường ray khi di chuyển, nhờ đó giảm mức tiêu thụ năng lượng. Đây là khái niệm cơ bản làm nền tảng cho tất cả các phương tiện di chuyển bằng đệm từ trường.”
Các loại tàu đệm từ hiện nay vận hành nhờ vào hệ thống nam châm đặt trên tàu và các cuộn nam châm điện được bố trí 2 bên thành đường, tạo ra một lớp đệm từ trường nâng tàu lên khỏi mặt đường và đẩy tàu tiến về phía trước. Công nghệ này giúp giảm thiểu lực ma sát, tiếng ồn và độ rung khi tàu di chuyển. Do gần như không có lực ma sát cản trở, tàu đạt vận tốc rất cao, có thể lên đến 600 kí-lô-mét/giờ mà không cần nhiều năng lượng, đồng thời tiết kiệm chi phí bảo trì cho cả phương tiện lẫn kết cấu hạ tầng.
Hiện nhiều quốc gia, trong đó có Nhật Bản, Trung Quốc, Pháp, Đức đang tìm cách phát triển mạng lưới tàu đệm từ, song chi phí cao và việc không tương thích với hệ thống đường ray hiện có là những trở ngại lớn.
Trong khi đó, công nghệ của tàu IronLev dựa trên việc cải tiến cấu hình nam châm. Hệ thống nam châm của nó được tích hợp trong các thanh trượt hình chữ U đảo ngược_ bao quanh thanh sắt của đường ray, song không chạm vào. Theo công ty, cấu trúc này còn giúp tàu IronLev vận hành an toàn hơn do không có nguy cơ bị lệch ra ngoài.
“Chúng tôi đã thử nghiệm thành công việc vận chuyển hành khách hằng  ngày trên đoạn đường ray dài 2 kí-lô-mét nối liền 2 thị trấn Adria và Mestre. Điều này chứng tỏ công nghệ của chúng tôi là khả thi.”
Công ty IronLev đặt mục tiêu có thể nâng tải trọng tàu lên tới 20 tấn và tốc độ khoảng 200 kí-lô-mét/giờ, góp phần xanh hóa ngành vận tải đường sắt.

Tường Vân