Nhìn lại một năm qua, đời sống văn hoá nghệ thuật đã có được những điểm son đáng kể. Có lẽ đã quá lâu rồi, những tác phẩm nghệ thuật đích thực mới tìm thấy sự tương phùng ngoạn mục như thế giữa nhà sản xuất, người làm nghệ thuật, giới truyền thông và đông đảo khán giả… để làm dịu cơn khát của đời sống tinh thần đang trong mùa hạn kéo dài.

Ba cơn mưa ấy chính là: hiện tượng Nguyễn Nhật Ánh và những tác phẩm phá kỷ lục xuất bản; cơn sốt Cánh đồng bất tận cả trong văn học, điện ảnh, sân khấu; và Vietnam Idol với giọng hát Uyên Linh làm xiêu đổ nhiều trái tim.

Sức hút của những giá trị thực

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh

Chỉ trong ngày đầu tiên ra mắt bạn đọc, toàn bộ 17.000 bản in Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã được bán hết, cùng ngày NXB Trẻ đã phải tái bản thêm 10.000 cuốn! – một kỷ lục trong làng xuất bản.

Nguyễn Ngọc Tư không phải chỉ “hot” đơn thuần nhờ tác phẩm văn học của mình, Cánh đồng bất tận của chị khi chuyển thể thành phim đã đạt doanh thu 17 tỉ đồng. Trên sân khấu Hoàng Thái Thanh, Nửa đời ngơ ngác chuyển thể từ Chiều vắng lúc nào cũng cháy vé. Khói trời lộng lẫy vừa ra mắt bạn đọc cũng được đón nhận nồng nhiệt. Những tác phẩm văn học chạm đến phần sâu thẳm nhất của thân phận, những khoảng trống cô quạnh mà con người hôm nay đang phải đối diện hàng ngày đã thực sự lay động trái tim người xem. Chính chất liệu quý giá ấy đã giúp cho bộ phim và vở kịch cùng tên Cánh đồng bất tận có được một đời sống riêng khoẻ mạnh trên màn ảnh và sân khấu. Một bạn đọc đã thổ lộ: “Đọc tác phẩm này, điều còn lại và trên hết đó là tình cảm nhân văn sâu sắc. Chính vì vậy tôi đã tìm đến rạp để có thể thưởng thức tác phẩm mà mình yêu thích”. Nhận xét này có thể cảnh tỉnh nhiều nhà sản xuất.

Sức mạnh của truyền thông và các phương tiện nghe nhìn đã như một cơn lốc cuốn tất cả mọi tầng lớp, từ thanh thiếu niên tới những người trung niên và thậm chí lão niên vào những phút giây hồi hộp của Vietnam Idol. Trong thị trường âm nhạc đáng thất vọng những năm gần đây, bỗng xuất hiện một Uyên Linh với hơi thở nồng nàn, lối tư duy âm nhạc hiện đại, thẩm mỹ tinh tế. Nói về Uyên Linh, hoạ sĩ Lê Thiết Cương hào hứng: “Lần đầu tiên trong cả điện ảnh và âm nhạc, ban giám khảo đã không phải “cúi xuống” để bằng thí sinh, thí sinh không cố tình hát sến để “bằng” khán giả, và khán giả cũng không phải “kiễng lên” để bằng với ban giám khảo”.

Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư

Đánh giá hiệu ứng của công nghệ lăngxê trong những trường hợp này, ông Giản Tư Trung, giám đốc tổ chức giáo dục PACE nhận xét: “Cái gì chạm vào được trái tim người thì sẽ ở mãi lại đó. Rõ ràng là chúng ta đã bị “đói” quá lâu rồi, nên mới “ăn” ngấu nghiến như thế. Nhà xuất bản, nhà sản xuất, nhà đầu tư phải liên kết được với nhau, để cùng phát hiện, đưa ra cho công chúng những tác phẩm nghệ thuật đích thực mới có thể mang đến những món ăn bổ dưỡng cho tâm hồn, gợi lên lòng trắc ẩn sâu xa, giúp con người hướng thiện, hướng thượng. Chúng ta không lăngxê cho một con người, mà lăngxê cho những giá trị mà con người ấy đại diện”.

Cần lắm những đôi mắt xanh

Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh của Nguyễn Nhật Ánh là cuốn sách mà NXB Trẻ thể hiện sự chăm chút đặc biệt về hình thức, hướng đến sinh nhật tuổi 30 của mình. Nhà thơ Phạm Sỹ Sáu, trưởng ban khai thác đề tài và giao dịch tác quyền của NXB Trẻ cho biết: “Đây cũng là cuốn sách mở đầu cho phương thức in nhiều dạng ấn bản trên một tác phẩm. Riêng tiền tác quyền, nhà văn đã nhận trong đợt in đầu xấp xỉ 200 triệu đồng. Nguyễn Nhật Ánh và Nguyễn Ngọc Tư là hai tác giả được “chăm sóc đặc biệt”, đối tác chiến lược của NXB Trẻ, nhuận bút luôn cao hơn 10 – 12% so với mức bình thường”.

“Nữ hoàng chân đất” Uyên Linh đã toả sáng chính nhờ nội lực và sự khổ công rèn luyện, khả năng học hỏi từ thất bại và sự chân thành, thẳng thắn của một trái tim yêu thương. Đến với Vietnam Idol, Uyên Linh đã trải qua những thời khắc vui buồn đầy kịch tính. Là giọng ca vàng sinh viên trong hội thi tiếng hát Ngoại thương Hà Nội, từng lọt vào đêm chung kết Sao Mai điểm hẹn năm 2008 của khu vực phía Bắc, nhưng phải dừng lại ở đó, không vào được top 100 của Vietnam Idol 2009… thất bại không làm cô gái trẻ nản lòng. Miệt mài luyện tập, thường xuyên mở băng xem lại những bài mình đã hát, cô luôn soi rọi những nhận xét chân tình từ ban giám khảo để có thể là chính mình một cách đẹp nhất.

Cũng phải kể đến sự tung hứng thi vị, ẩn chứa mục đích “vị nghệ thuật” kiên định của ban giám khảo Vietnam Idol. Nhạc sĩ Quốc Trung, thành viên ban giám khảo thổ lộ: “Tôi nghĩ điều làm nên thành công của Vietnam Idol năm nay là sự tâm đầu ý hợp và đồng lòng của toàn bộ êkíp tham gia. Để có thể giúp Uyên Linh ngày càng bật sáng, toàn bộ chứ không riêng gì ban giám khảo đã cố gắng tạo nên một môi trường tốt nhất để em có thể phát huy hết khả năng. Phải có sức ép và môi trường thì tài năng mới có thể được phát huy tối đa. Chúng tôi cũng đã cố gắng gây ảnh hưởng tích cực đến thí sinh và cả khán giả để góp phần định hướng cho khán giả nhất là khán giả trẻ… Nhìn rộng ra hơn trong đời sống nghệ thuật, tôi không nghĩ chúng ta thiếu tác phẩm giá trị hay thiếu người sáng tạo ra những tác phẩm giá trị, mà các tác phẩm đó chưa nhận được sự hỗ trợ đúng mức của truyền thông khi họ bỏ quên nhiệm vụ định hướng, hỗ trợ nghệ thuật và nghệ sĩ mới. Mặt khác, nhà đầu tư và sản xuất ở Việt Nam thường chạy theo lợi nhuận trước mắt và thời gian thu hồi vốn nên quên đi phần quan trọng nhất là phải đầu tư con người. Người ta hay phàn nàn dân trí và thị hiếu khán giả, nhưng tôi nghĩ người cần nâng cao trình độ nhất chính là các nhà sản xuất. Vì thiếu trình độ và cả sự dũng cảm, họ thường đi theo lối mòn, thậm chí chạy theo thị hiếu khán giả chứ không đi trước, định hướng và giới thiệu cái mới đến khán giả”.

Bà Ngô Bích Hạnh, giám đốc công ty BHD, nhà sản xuất của Vietnam Idol và bộ phim Cánh đồng bất tận đã chỉ rõ những chất liệu giúp BHD tạo nên thành công: “Cánh đồng bất tận của Nguyễn Ngọc Tư thật sự quá đa chiều, đa sắc và đậm chất điện ảnh. Dựa trên một câu chuyện như vậy, chúng tôi chỉ cố gắng làm thật nghiêm túc bằng cả tình yêu của mỗi người trong đoàn phim. Và thật may mắn khi được khán giả đón nhận. Với Vietnam Idol 2010, BHD chỉ là đơn vị sản xuất theo đơn đặt hàng của Unilever là đơn vị nắm giữ bản quyền và VTV. Trách nhiệm của chúng tôi là tìm ra một êkíp tốt nhất, một nội dung phù hợp với văn hoá và thị hiếu khán giả. Nhìn vào đời sống nghệ thuật hiện nay, tôi thấy vai trò của văn học rất lớn trong việc thúc đẩy các nền nghệ thuật khác cùng phát triển. Điều quan trọng nhất là nền văn học ấy sẽ tạo nên những con người đầy đam mê, sâu sắc, dám đi đến cùng để thực hiện những ước mơ trong đời sống hữu hạn của mình”.

Kim Yến – Theo SGTT