Ra giữa dòng sông Hậu rồi mà trong đầu tôi vẫn văng vẳng câu ca:
Trà Ôn cá cháy lạ kỳ
Nấu rim kho mặn, món gì cũng ngon!
Cá cháy ở Trà Ôn là một món cá đặc sản quý ở trong vùng sông Hậu chảy qua. Từ Cầu Kè (tỉnh Trà Vinh) sang dọc dòng lên đến xã Tích Thiện (Trà Ôn) là vùng gặp nhau giữa nước trong và nước lợ, trước khi sông Hậu đổ ra biển. Bà con cho biết, vào mùa gió chướng, khoảng từ trước tết đến sau tết một tháng, nhiều nhất là các buổi sáng sớm, trên cả một khoảng sông dài mờ mịt sương mù sát mặt nước là lúc cá cháy xuất hiện nhiều trên dòng sông Hậu.
Theo con nước mùa khô, cá cháy về nhiều và chỉ xuất hiện nhiều vào một mùa duy nhất là trước và sau tết Nguyên đán. Xưa trong Gia Định Thành Thông chí", nhà sử học Trịnh Hoài Đức gọi đây là loại "Thiều ngư". Cá này thuộc loại cá có màu trắng như cá chẽm, cá mè dinh. Con lớn to từ 1-2 kg, thân hình hơi dẹp, dài, xương mềm nhiều và có vẩy phảng phất màu trắng bạc. Thịt cá cháy rất ngon, chế biến được nhiều món từ kho rim, nấu canh, món nào cũng có mùi vị lạ lùng, ít loại cá nước lợ nào có được.
Các bà, các chị ở Trà Ôn cho biết cách kho rim cá cháy là xếp mía tươi chẻ thành lát mỏng, lót ở giữa dưới đáy nồi rồi xếp cá cắt lát thành lớp nằm trên. Cứ một lớp mía có một lớp cá. Khi kho cá, cho lửa cháy nhỏ liu riu.
Ngoài kho rim, bà con còn nấu canh chua cá cháy với rau cần, cà chua. Thịt cá cháy lúc mới đánh lên tươi rói, nấu canh chua chấm với nước mắm nguyên chất dầm ớt tươi hạt tiêu, ăn vào không có mùi vị nào ngon hơn. Những người sành ăn còn cắt cá cháy thành lát mỏng theo từng khứa, thả vào nồi nước đang sôi, cho tiếp vài lát xoài xanh băm sợi mỏng, mùi cá sẽ trộn lẫn với mùi xoài xanh là lạ.
Từ xưa đến nay, cá cháy là loại đặc sản quý mà chỉ ở vùng sông nước này mới có. Đáng tiếc là từ những năm gần đây, do môi trường nước thay đổi, mà lượng cá về Trà Ôn ít hơn các loại cá khác. Trên dòng sông Hậu có nhiều loại cá như cá phèn, cá bông lau, cá lưỡi trâu, cá lẹp cùng nhiều món ăn vùng quê sông nước khác của ngày tết miền tây, song trong hoài niệm của người dân vùng sông Hậu, không có loài cá nào có hương vị đậm đà ngày tết như "Thiều ngư" mà nhà sử học Trịnh Hoài Đức đã nói từ thế kỷ XVII.
Theo amthucvietnam