Cần làm gì để tạo môi trường sáng tác tốt nhất cho nhà văn?

Đó là câu hỏi của nhiều người cầm bút tại Đại hội Hội Nhà văn Việt Nam lần thứ VIII với những trông đợi, ý tưởng khác nhau. Nhân dịp này, Báo CAND đã trao đổi với một số nhà văn, để tìm hiểu về mong đợi của những người cầm bút.

GS.Mai Quốc Liên: Cần sự cổ vũ của xã hội và báo chí

Văn học đang vấp phải khó khăn, nhưng vô luận trong trường hợp nào, nhà văn vẫn phải viết, để cuốn sách vẫn là trung tâm của văn hóa, dù trong bối cảnh internet và các loại hình giải trí khác rất nhiều. Tôi cho rằng, quan trọng là tự do nội tâm, tự do sáng tác và nhà văn hiện đã đủ tự do để sáng tác. Vấn đề là tài năng của nhà văn, trình độ nắm bắt, diễn tả đời sống và đòi hỏi phẩm chất đặc biệt của người cầm bút chứ chỉ những nhà văn tầm thường mới đổ tại môi trường. Bởi nhiều khi, chính cuộc sống khắt khe lại là điều kiện cho những tác phẩm tốt ra đời: Puskin, Nam Cao vv… từng sáng tác trong khổ nghèo, nhưng vẫn có những tác phẩm đỉnh cao.

BCH Hội Nhà văn cần kích thích ngọn lửa sáng tạo cháy to hơn, Hội Nhà văn cần đầu tư cho sáng tác với mức độ có thể lớn hơn nữa. Bên cạnh đó, sự cổ vũ của xã hội và báo chí với tác phẩm hay là rất cần thiết để tạo nên môi trường tốt cho nhà văn sáng tác.

Nhà văn Sương Nguyệt Minh: Cần đầu tư chiều sâu cho những người viết sung sức nhất

Nhà văn sáng tác được là do tài năng, nhưng một môi trường tốt, để nhà văn phát huy khả năng sáng tạo, cá tính trong mỗi tác phẩm, sẽ kích thích văn học phát triển. Do đó, Hội Nhà văn cần quan tâm đầu tư chiều sâu, giúp cho các nhà văn, nhất là những người bước đầu viết văn, phát huy được cá tính sáng tạo theo cách của mỗi người để văn học phát triển theo kiểu trăm hoa khoe sắc, nền văn học mới sinh động với nhiều trường phái, giọng điệu.

Việc trao giải thưởng cũng cần được trao cho những tác phẩm có tính phát hiện, tìm tòi mới lạ về ngôn ngữ nghệ thuật, để động viên người sáng tác. Nếu trao cho những tác phẩm lành lành, xinh xắn, ấm áp như mọi khi, cũng cần, nhưng không phải là hay. Ngoài ra, còn cần một chiến lược lâu dài: chọn những nhà văn viết sung sức nhất, để đầu tư sâu, không phải là 30 triệu như vừa qua, mà có thể lớn hơn nhiều, để nhà văn dứt khỏi nỗi lo cơm áo, yên tâm ngồi viết.

Trong những người được đầu tư, chỉ cần một tác phẩm đỉnh cao, đã là thắng lợi. Còn cách đầu tư rải mành mành như hiện nay không hiệu quả. Việc tổ chức các trại sáng tác là cần thiết, nhưng lâu nay, trại nào cũng được cho là thành công, còn kết quả thì lại mức độ. Do đó, điều quan trọng là phải chọn đúng người và được tổ chức trại hiệu quả thì mới có tác phẩm hay. Bên cạnh đó, tài năng lẫn sự công tâm của BCH là điều quan trọng, vì điều này tác động đến sáng tác của nhà văn. Hội viên cần được BCH đối xử thân ái, tôn trọng như những bạn nghề, tránh tình trạng hội viên tin cậy bầu anh vào BCH rồi, anh lại quay lại xem xét tác phẩm của hội viên bằng con mắt không vô tư, làm thương tổn người cầm bút.