IV. NHỮNG THÀNH TỰU NHẤT ĐỊNH CỦA CÁC TÁC GIẢ VIỆT NGỮ Ở VĨNH LONG
Kể từ ngày chữ quốc ngữ hình thành và phát triển đến nay đã gần 4 thế kỷ. Giá trị của chữ quốc ngữ đã được khẳng định trên rất nhiều lĩnh vực, từ chính trị – kinh tế đến nghiên cứu KHKT, hình thành các văn bản, mà đặc biệt là hình thành các văn bản văn học.
Đội ngũ các tác gia Việt ngữ ở Vĩnh Long tuy không đông như một số tỉnh khác trong cả nước, nhưng trên lược đồ văn học, đội ngũ đó cũng không phải là ít, và họ đã đóng góp được một phần tích cực nhất định cho kho tàng văn học Việt Nam, cho tiến trình phát triển của văn học Việt Nam.
Những đóng góp đó thể hiện những mặt sau :
Trước hết là đóng góp về ngôn ngữ, việc làm giàu ngôn ngữ tiếng Việt cũng như việc phát triển không ngừng của tiếng Việt. Qua các tác phẩm của mình, đội ngũ tác gia văn học Vĩnh Long đã đưa được vốn ngôn ngữ đời thường vào văn học, làm phong phú thêm những giá trị đặc thù của ngôn ngữ Nam bộ.
Về sáng tác, thành tựu lớn nhất của các tác giả Vĩnh Long là góp phần làm phong phú thêm về các thể loại văn học, từ truyện ngắn đến tiểu thuyết, từ truyện hiện thực đến truyện khoa học viễn tưởng, từ sân khấu cải lương đến sân khấu kịch nói hiện đại. Ưu điểm lớn của các tác giả Vĩnh Long là đã đứng vững trên cái nền của văn học dân tộc, tiếp thu các tinh hoa của văn học phương Tây, mà đặc biệt là văn học Pháp, làm giàu thêm về phong cách sáng tác, góp phần làm nên diện mạo văn học Vĩnh Long.
Điều đặc biệt đáng quý, đáng tôn trọng là hầu như tất cả các tác giả Vĩnh Long, dù viết báo hay viết văn, trên lĩnh vực nào cũng nêu cao được tinh thần yêu nước tiến bộ, góp phần to lớn giúp đông đảo quần chúng nhân dân nhận thức bộ mặt thật của thực dân Pháp, của chế độ phong kiến bù nhìn tay sai. Từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, hầu như toàn bộ các tác giả có tên tuổi đều hăng hái nhiệt tình đi theo Đảng, phụng sự nhân dân. Nếu có vài tác giả nào đó, vì hoàn cảnh này hay hoàn cảnh khác buộc phải làm việc cho Pháp, nhưng trong tác phẩm của mình, họ cũng tỏ ra không phải là người cam chịu bán rẻ lương tâm cho kẻ thù.
Một đặc điểm lớn của các tác giả Vĩnh Long là rất nhiều người trong số họ gắn bó hầu như cả cuộc đời với nghề dạy học. Bởi vậy, chính họ là những người có công rất lớn trong việc truyền bá chữ quốc ngữ, truyền bá tư tưởng yêu nước, căm thù giặc ngoại xâm cho thế hệ trẻ.
Về lý luận phê bình văn học cũng như về dịch thuật, các tác giả Vĩnh Long cũng có những đóng góp, góp phần mở đường cho nền văn học mới phát triển, nhất là cho phong trào Thơ mới sau này.
Nhìn chung, Vĩnh Long không có những tác giả Việt ngữ thuộc tên tuổi hàng đầu trong làng văn của cả nước, nhưng Vĩnh Long là tỉnh có nhiều tác giả sớm dùng chữ quốc ngữ để sáng tác. Tác phẩm của họ không thể hiện tài hoa vượt trội, nhưng vẫn xứng đáng trên nhiều phương diện văn học, mà nhất là trên phương diện tạo ra bản sắc văn học Nam bộ, khắc họa tính cánh và bản lĩnh của con người Nam bộ, của ngôn ngữ Nam bộ.
Hồ Tĩnh Tâm – Theo sách Tìm hiểu Văn hóa Vĩnh Long