Nguyễn Bích Lan, cô gái sinh năm 1976 tại Hưng Hà, Thái Bình, là một dịch giả đặc biệt. Bị bệnh nan y từ năm 13 tuổi và phải nghỉ học từ đó nhưng mấy năm qua, chị đã mày mò học tiếng Anh rồi dần dần bước vào con đường dịch thuật.

Chính niềm đam mê và năng khiếu văn chương đã giúp chị có thêm động lực trong cuộc sống. Hiện tại, chị là dịch giả của 16 tác phẩm văn học có giá trị được xuất bản rộng rãi trong nước. Đặc biệt, trong năm 2009, chị lần lượt cho ra mắt 4 tác phẩm: Người đàn ông đào hoa, Triệu phú khu ổ chuột, Những con người lạ thường và Người đàn ông hoàn hảo.

Người đàn ông đào hoa (tác giả: J.P. Donleavy) kể về một người đàn ông tên là Sebastian Dangerfield, kẻ bị coi là “người ngoài”, cô đơn trong một xã hội đầy thù địch, một kẻ bị dẫn dắt bởi sự tham lam, nhục dục, và sự đố kỵ. Anh ta dành phần lớn thời gian cho rượu và gái, bỏ rơi vợ và đứa con nhỏ cùng việc học luật của anh ta. Sebastian Dangerfield mong muốn có được vị trí trong giới thượng lưu nhưng lại không sẵn sàng từ bỏ bản chất bừa bãi và lập dị. Tuy nhiên đằng sau những tật xấu như nghiện ngập, phóng đãng, hoang đàng, người đàn ông này mang trong mình một trái tim dịu dàng. Tác phẩm đã được dịch ra 25 thứ tiếng, được xuất bản tại 42 nước: Pháp, Mỹ, Italy, Nga… được xếp vào danh sách 100 tiểu thuyết tiếng Anh hay nhất của thế kỷ 20. Sách do NXB Phụ nữ ấn hành.

Dịch giả Nguyễn Bích Lan.

Trước khi ra mắt độc giả Việt Nam, Triệu phú khu ổ chuột (tên gốc Q&A, là tiểu thuyết đầu tay của nhà văn Ấn Độ Vikas Swarup), đã được dựng thành phim và đoạt 8 giải Oscar năm 2008. Tác phẩm được dịch ra hơn 40 ngôn ngữ, nhận được một số giải thưởng quan trọng, được nhiều độc giả ở các nước yêu thích. Đặc biệt, vào năm 2008, độc giả Đài Loan bầu chọn là cuốn sách có ảnh hưởng nhất tại nước này. Triệu phú khu ổ chuột là bức tranh độc đáo về cuộc sống của những người nghèo khó sống trong các khu ổ chuột ở Mumbai với những điểm nhấn rất sâu, rất ấn tượng về sự khốn cùng, những tham vọng giản đơn mà ngây thơ, những ước mơ trở thành hiện thực trong ngỡ ngàng, và tình yêu với sự cuốn hút mãnh liệt của nó. Triệu phú khu ổ chuột còn là một tác phẩm giàu tính nhân văn với văn phong giản dị, sâu sắc. Sách do Công ty văn hóa & truyền thông Nhã Nam và NXB Văn học phát hành.

Từ trước tới nay dịch giả Nguyễn Bích Lan chủ yếu dịch sách văn học nhưng Những con người lạ thường là cuốn sách hoàn toàn khác hẳn. Tác phẩm tập hợp những bài viết về những con người lạ thường. Tác giả cuốn sách là Tiến sĩ Treffert – người đã dành hơn 40 năm nghiên cứu về các nhà khoa học. Cuốn sách là sự tổng hợp các nghiên cứu của các nhà bác học trong ba thế kỷ, trong đó có nghiên cứu của chính ông. Chính những bài viết về Những con người lạ thường của Tiến sĩ Treffert đã khiến dịch giả Nguyễn Bích Lan kinh ngạc và muốn tìm hiểu về hiện tượng này. Sách do NXB Phụ nữ ấn hành.

Được tạp chí The Times Literary Supplement của London đánh giá: “Chỉ có một tác phẩm như thế này, một tác phẩm dựa trên những cảm xúc chung của con người mới có thể vượt trên giới hạn của ngôn ngữ và quốc gia để được truyền lại cho thế hệ sau”, Người đàn ông hoàn hảo (tác giả Naeem Murr, NXB Phụ nữ ấn hành) là một tác phẩm sinh động, cuốn hút và cảm động. Nhân vật chính – Raj – được đưa đi khỏi Ấn Độ khi cậu 5 tuổi. Cậu không biết mẹ mình là ai, không được những người ruột thịt nuôi nấng. Số phận đẩy cậu đến sống với Ruth, một người xa lạ tại một thị trấn bên bờ sông Missouri. Bị kỳ thị vì màu da và thân phận, nhưng Raj vẫn hòa nhập được với những người bạn cùng trang lứa ở đó và lớn lên với một trái tim hồn hậu… Người đàn ông hoàn hảo xuất bản lần đầu ở Anh vào tháng 4/2006, ở Mỹ vào tháng 4/2007 và lọt vào danh sách đề cử cho giải Man Booker 2006.

Với những tác phẩm đã công bố, có thể thấy Nguyễn Bích Lan là một trong những dịch giả chăm chỉ nhất hiện nay. Chị đang Bích Lan hoàn thành bản dịch cuốn Speaking of Love (tạm dịch: Hãy nói lời yêu), một tiểu thuyết tâm lý khá đặc biệt của nữ tác giả người Ireland Angela Young.

Theo Hồ Huy Sơn – eVan