Câu chuyện này có thể cảm động. Chuyện liên quan đến cái chết của một cô gái. Quê cô ở một vùng nông thôn thuộc đồng bằng sông Hồng. Một mình cô đi vào thành phố Hồ Chí Minh sau khi tốt nghiệp phổ thông, không phải để du ngoạn hay phiêu lưu, không phải để học hành hay thăm viếng. Cô gái tên Kim Anh lìa quê hương gia đình đến đất Sài Gòn để giúp việc nhà cho một người bà con. Tức là làm ô-sin.
Người ta bây giờ dùng từ “ô-sin” phổ biến như một danh từ chung chỉ người giúp việc nhà, chứ không còn là tên riêng của một cô gái Nhật siêng năng, thông minh, hiếu học, đầy nghị lực, đã tự mình tạo lập sự nghiệp từ bàn tay trắng để sống một cuộc đời có ý nghĩa sau khi vượt ra khỏi số phận tôi đòi. Khi gọi một người giúp việc là ô-sin, có thể người ta cũng chẳng ngụ ý động viên, an ủi gì, chẳng qua bộ phim truyền hình phổ biến khiến cho nhân vật Ô-sin nổi tiếng. Làm ô-sin không phải là một nghề tủi hổ, nhưng cũng chẳng có gì sung sướng, và nếu không thoát ra được thân phận đó thì chẳng thể có cả tương lai.
![]() |
Đất Sài Gòn, dù chỉ lắng nghe lúc dừng tay lau sàn nhà, cũng cồn cào dậy lên sự tưng bừng, náo nhiệt, sự thôi thúc, chộn rộn của cuộc sống muôn hình vạn trạng, của hàng chục triệu con người. Bươn chải, vùng vẫy, ngoi ngóp, vươn tới, thất bại, thành công… Điều cần trước tiên là một ý chí. Kim Anh có điều đó. Cô gái thi vào trường Hoa Sen, lúc ấy là một trường cao đẳng tư thục, đào tạo nghề nghiệp chuyên môn trong các lĩnh vực văn phòng, tin học, ngoại ngữ. Thi đậu, nhưng kiếm ra tiền đóng học phí và sắp xếp được thì giờ đi học lại là một vấn đề khác.
Tuổi trẻ có ý chí là điều được đặc biệt quí mến ở đất này, nơi có không ít con người thành đạt từng trải qua kinh nghiệm nổi chìm trong khốn khó bần cùng, sẵn lòng giúp đỡ cho người khác nếu kẻ đó có đủ nghị lực vươn lên. Bằng học bổng của trường và sự khuyến khích của thầy bạn và người thân, Kim Anh chẳng những theo đuổi được việc học, mà còn học giỏi, tốt nghiệp, tìm được việc làm trong văn phòng một công ty của Pháp. Đó là một cú cá vượt vũ môn hóa rồng, hoàn toàn bằng nỗ lực thực tế của một con người, chứ không do phép mầu của bà tiên trong truyện Tấm Cám. Kim Anh có một việc làm lương tốt, có chồng, có con. Chuyện cổ tích cũng không thể đẹp hơn thế.
Một hôm, Kim Anh bệnh, cảm cúm thông thường. Nhưng đang có dịch cúm gia cầm. Khi Kim Anh nhập viện, đã có sự chẩn đoán nhầm. Cô gái sốc thuốc và chết. Oan uổng. Những người đã từng biết Kim Anh đều bàng hoàng sửng sốt. Đành rằng Kim Anh còn rất trẻ. Đành rằng cái chết lãng nhách. Nhưng sao cuộc đời có thể vô lý như vậy? Cô gái đã cố gắng phi thường, để khi có được điều bình thường nhất là một nghề nghiệp và một gia đình, thì chết. Trước khi hưởng thụ được một chút hạnh phúc đơn giản trên đời.
Thầy và bạn của Kim Anh ở trường Hoa Sen là những người đã chứng kiến, và đồng hành, với Kim Anh trong những năm tháng ý nghĩa nhất của cuộc đời cô gái : từ một ô-sin – sinh viên học hành cần cù và thông minh đến một nhân viên đắc dụng; từ một cô gái nông thôn, lìa xa quê nhà, lạc lõng giữa thị thành, bằng cố gắng trí tuệ và nhân cách lương thiện mà tự tạo được cho mình cuộc sống đàng hoàng, ổn định. Sau cơn chấn động về cái chết vô lý của Kim Anh chẳng khác gì một trò đùa của Con Tạo, thầy và bạn của Kim Anh ngồi lại với nhau. Nỗi đau không nguôi, nhưng sự thôi thúc của cuộc sống cũng không ngừng. Cái chết có thể đánh gục một con người. Nhưng cuộc sống không biết đầu hàng.
Cho dù cuối cùng, bao nỗ lực của một con người có thể bỗng chốc vô nghĩa trước cái chết. Nhưng cũng chỉ có cái chết mới có thể chặn đứng cuộc đấu tranh vươn tới những điều tốt đẹp hơn trong cuộc sống. Cuộc sống vẫn còn không ít những cô gái như Kim Anh đang thách thức với đói nghèo, dốt nát, bất chấp cái chết có thể rình rập ở bất cứ đoạn nào trên con đường dài họ tha thiết muốn đi tới cùng. Với họ, trước khi chết, cứ sống cho ra người. Cứ sống cho những ước mơ hạnh phúc, cho những khát vọng thành đạt.
Câu lạc bộ Kim Anh được lập ra ở trường Đại học Hoa Sen như một tập hợp những con người không đầu hàng số phận. Tôi có tham gia một số sinh hoạt của Câu lạc bộ gần đây : một buổi dã ngoại cho nữ sinh viên và nữ công nhân viên chức, một buổi tọa đàm về những vấn đề nữ thanh niên gặp phải để chia sẻ kinh nghiệm và phương hướng giải quyết. Hoạt động chính của Câu lạc bộ khá âm thầm : giúp đỡ nữ sinh viên vượt qua khó khăn để theo đuổi việc học và tạo dựng một cuộc sống tốt đẹp, bằng hỗ trợ học bỗng, giúp đỡ đặc biệt khi có khó khăn đột xuất. Câu lạc bộ mới hoạt động khoảng 2 năm. Tôi biết về Kim Anh qua Câu lạc bộ này. Nghĩa là cái chết thật ra không hề đánh gục hoàn toàn cô gái đó.
Lý Lan
Báo Sinh viên