Thấy mọi người đổ xô đi đặt mua đào bích đào phai ở Nhật Tân, quất Tứ Liên, cá cảnh ở làng Yên Phụ, tôi mới thấy rõ hơi thở mùa xuân đã rất gần.

Rong ruổi tìm về thôn quê, mà vệt đường đi Ba La Bông Đỏ, rẽ trục đường Nam Trung Yên, sang vùng Láng Hoà Lạc của Hà Nội mới, đã làm tôi vô cùng kinh ngạc. Khu đô thị nhà cao tầng với toàn đường đôi trải bêtông, không tìm đâu ra con đường đất phân trâu, nhà quê của ta nữa. Hơi thở của phố thị lan rộng, sự tăng tốc tới chóng mặt. Cho dù đến mùa, hoa muồng vẫn vàng, bằng lăng vẫn tím, hoa sưa vẫn trắng, hơi thở của đời sống đô hội cũng không dừng lại với ao quê có hoa bèo tây tím biếc. Giật mình nhớ một câu nói cũ, gần ba mươi năm trước của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện, ông đã chạnh lo một ngày nhà tầng sẽ mọc cao khiến hồ Gươm nhỏ như ao quê, cầu Thê Húc nhỏ như cầu ao mà mẹ ta vẫn ngồi vo gạo.

Nhà quê lên thành phố. Nham nhở bên những thửa ruộng chắp vá là những xưởng mộc, cửa hàng nội thất, dịch vụ thời trang, trạm xăng. Cửa hàng uốn tóc, xăm mi và sửa móng tay. Đồng bãi đã tan hoang cả. Một lớp người trẻ học hành thành đạt đã xây những ngôi nhà theo phong cách châu Âu, thay vào chiếc ao bèo tây hoa tím là những chậu cây cảnh, có nhà vẫn giữ được cái bồn cây ngập nước và nổi lên một cụm bèo tây để ở giữa sân. Ao ở làng chẳng còn cái nào. Giếng đất, ao quê, hoa bèo tây tím biếc chỉ còn trong ký ức, trong hơi thở dài của người đứng tuổi. Nhưng văn minh tiến bộ của loài người thì lại thấm rất chậm ở vùng thôn quê ven đô. Đáng ngại nhất những dịch vụ làm đẹp, sửa móng tay, uốn cong mi, sơn sửa móng tay móng chân, sẽ lấy đi rất nhiều vẻ mộc mạc, chất phác quê mùa của bao thôn nữ làng quê bỗng một ngày thành thị tràn vào. Nhiều bà mẹ chưa kịp dạy con mặc váy ngắn phải ý tứ đi đứng khép chân, cách ăn tiệc chốn đông người đừng nhai chóp chép, đừng ngậm tăm ở miệng khi ra đường, đừng hoa chân múa tay trước người già khi thưa chuyện.

Hà Nội mới, mới hơn một tuổi, bao nhiêu nhà cao tầng mọc lên, văn minh đô thị ào vào làng quê ta, mà có vùng, người dân thôn quê vẫn chưa chuẩn bị tinh thần cho việc hiến ruộng cho dự án, bán ruộng để xây nhà bêtông. Ngày mai không còn ruộng, không còn trồng màu, trồng hoa, họ sẽ làm gì?

Năm con mèo, nhiều người tính chơi bể cá trong vườn, có nhà tính cả đến cái ao bèo. Nhưng họ chưa tính đến hoa bèo tây tím cũng vượng khí trong sân. Nếu như ở vùng Gia Thuỵ, Gia Lâm còn tới vài cây số trồng vườn chuối tiêu, vài cây số vùng đê quai Phùng xanh vạt chuối, xanh vườn cam Canh và bưởi Diễn thì hà cớ gì ta phải quên đi những cái ao bèo. Người nông dân Hà Nội mới đã sớm tính, để có ao bèo tây tím trong các khu nhà biệt thự, nhà và hành lang chung cư cao cấp. Những người nông dân gốc chưa quên đi hồn thu thảo của ao quê. Cánh bèo hoa tím đã bắt đầu tiếp thị ở một chợ phiên Hà Đông, chợ Bưởi Cầu Giấy, chợ cóc ở gần cửa ô Thanh Bảo rất gần bến Kim Mã, cái cửa ô thứ sáu của Hà Nội cổ xưa từng bị lãng quên trong nỗi nhớ cửa ô, lại bắt đầu xuất hiện những cửa hàng bán ký ức nhà quê, những chậu bèo tấm và bèo tây hoa tím.

Hoàng Việt Hằng – theo SGTT