Chiếc mặt nạ hay hình vẽ bằng đá này đại diện cho thần mặt trời. Chiếc mặt nạ còn được gọi theo một cái tên khác là “người đàn ông với đôi mắt như mặt trời”. Dựa theo các nghiên cứu về thiên văn học và khảo cổ học, hiện tượng ánh nắng mặt trời thắp sáng đôi mắt của mặt nạ được người Maya tính toán để đánh dấu sự bắt đầu của chu trình nông nghiệp hàng năm. Hàng năm, trong suốt những ngày đầu tháng 5, đôi mắt của thần mặt trời sẽ soi rọi sự sống bằng những tia nắng. Đôi mắt trên chiếc mặt nạ này sẽ sáng lên trong khoảng 15 phút sau 6 giờ chiều ở Kanki.

Chiếc mặt nạ này được nhà khảo cổ học người Mexico Florentino Garcia phát hiện vào năm 1985. Tuy nhiên mãi cho đến năm 2000, ông Garcia mới chú ý thấy rằng đôi mắt thần mặt trời của mặt nạ bỗng sáng rực lúc chạng vạng và sự kiện này gắn liền với sự bắt đầu của chu trình nông nghiệp ở nhiều cộng đồng người Maya sống xung quanh khu vực. Mùa mưa cũng bắt đầu ở khu vực này vào tháng 5 và tháng 6 hàng năm. Ông Florentino Garcia cho biết: "Ngày 3 tháng 5, ngày mà những tia nắng mặt trời chiếu xuyên qua đôi mắt trên mặt nạ không chỉ quan trọng đối với bán đảo này mà còn quan trọng đối với toàn khu vực có người Maya sinh sống. Tại Guatemala, ngày 3 và 4 tháng 5 được chọn để gieo trồng. Còn tại bán đảo Yucatan, người ta cũng tin là sẽ có mưa vào ngày này nên thích hợp để gieo sạ".

Năm nay, người dân sống ở các thị trấn xung quanh đã đến viếng khu di tích khảo cổ ở Kanki để chứng kiến hiện tượng đặc biệt này với hy vọng vụ mùa năm nay sẽ cho năng suất tốt hơn.

Hồng Anh