Tối 19/12/1946, hiệu lệnh chiến đấu mở đầu cuộc kháng chiến chống Pháp phát đi trên Đài Tiếng nói Việt Nam, quân dân Hà Nội đồng loạt nổ súng vào các điểm đóng quân của giặc Pháp trong thành phố - từ giữa cây cầu Long Biên lộng gió Hồng Hà, người Đại đội trưởng Đại đội tự vệ phố Hàng Thiếc, khu tự vệ Đông Thành, Liên khu I năm xưa Nguyễn Trọng Hàm mở đầu câu chuyện như vậy.

Để bảo vệ nền độc lập non trẻ, nhân dân Nam bộ đã nhất tề đứng dậy xông ra mặt trận quyết chiến với quân xâm lược. Bài hát "Nam bộ kháng chiến" đã ra đời trong bối cảnh đó và nhanh chóng lan tỏa, đi vào lòng người như một lời hịch kêu gọi toàn dân tham gia kháng chiến.

Cuộc kháng chiến Nam bộ đã tạo được thời gian 15 tháng cực kỳ quý báu cho cả nước chuẩn bị Toàn quốc kháng chiến mà chúng ta biết là không thể tránh khỏi. Và bằng cuộc kháng chiến của mình, Nam bộ đã cùng cả nước góp phần vào chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ vĩ đại sau đó 9 năm; và chiến thắng quân Mỹ sau đó 30 năm.

Đúng vào ngày này cách đây vừa tròn 60 năm, ngày 19/9/1954, tại Đền Hùng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói chuyện với cán bộ chiến sỹ Đại đoàn Quân Tiên phong trước khi về tiếp quản Thủ đô Hà Nội. Người căn dặn: "Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước."

Những ngày này, cả nước ta tưng bừng chào mừng ngày Quốc khánh 2-9. Cách đây 68 năm, trong mùa thu lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Buổi trưa ngày 2/9/1945, tại quảng trường Ba Đình – Hà Nội, trong cuộc mitting của trên 50vạn nhân dân Hà Nội và vùng lân cận chào mừng chính phủ, chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt chính phủ lâm thời đọc bản tuyên ngôn độc lập tuyên bố với nhân dân Việt Nam và thế giới rằng: nước Việt Nam dân chủ cộng hoà đã ra đời.

Sáu mươi chín năm trước, vào mùa thu năm 1945, nhân dân Việt Nam, dưới ngọn cờ của Đảng, đã làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại trong lịch sử nước nhà: đập tan xiềng xích của chế độ thực dân, phong kiến; giành lại nền độc lập dân tộc; khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Nhà nước của nhân dân và vì nhân dân; nhân dân ta từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trịnh trọng tuyên bố với thế giới về sự ra đời của nước Việt Nam độc lập, tự do và khẳng định toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để bảo vệ nền tự do, độc lập ấy.

Một trong muôn vàn biểu hiện sự sáng suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh là đã phát hiện sớm và trọng dụng đúng nhân tài. Người đã chọn Võ Nguyên Giáp, một thầy giáo dạy sử, làm người phụ trách quân sự của Đảng ta, để rồi sau này người học trò xuất sắc ấy "Văn lo vận nước, Văn thành Võ/Võ thấu lòng dân, Võ hóa Văn". Vị tướng của nhân dân ấy được biết đến là nhà quân sự, nhà chính trị, nhà khoa học, nhà văn hóa lớn của Việt Nam trong thế kỷ XX, nhưng ít người biết ông còn là nhà báo cách mạng lớn.

Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, chỉ trong vòng 15 ngày, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền đã nổ ra và giành thắng lợi khắp cả nước.

Tiên tri là khả năng chỉ có ở các bậc vĩ nhân, và cuộc Cách mạng Tháng Tám 1945 đã được tiên tri bởi hai vĩ nhân của lịch sử dân tộc.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công mau lẹ và ngoạn mục không phải là sự ngẫu nhiên mà là kết quả của một quá trình đấu tranh lâu dài, kiên cường, bất khuất của nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo sáng suốt và đúng đắn, đầy sáng tạo của một Đảng Mácxít-Lêninnít kiên cường, đó là Đảng Cộng sản Việt Nam.

Hội nghị Geneva là một thành công xét ở khía cạnh cùng với chiến thắng Điện Biên Phủ, nó đã chấm dứt trên thực tế cuộc chiến tranh giữa Pháp và Việt Nam đồng thời buộc các bên tham gia công nhận quyền dân tộc cơ bản của Việt Nam là độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ.

"Nguyên tắc độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ" là cụm từ được nhà ngoại giao lão thành, Đại tá Hà Văn Lâu (nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao) nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong cuộc trò chuyện với chúng tôi về những kỷ niệm tham gia đàm phán Hiệp định Geneva vào một ngày đầu tháng Bảy trong căn nhà nhỏ ở quận Tân Phú, Thành phố Hồ Chí Minh, đúng 60 năm sau khi Hiệp định Geneva về chấm dứt chiến tranh ở Đông Dương được ký kết.

60 năm đã trôi qua kể từ ngày Hiệp định Geneva về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam được ký kết tại Geneva, Thụy Sĩ ngày 20/7/1954. Đây là văn kiện quốc tế đầu tiên, tuyên bố tôn trọng độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam cùng với hai nước Lào và Campuchia.

Chiến tranh đã qua đi, đất nước hòa bình, nhưng những đau thương mất mát mà chiến tranh để lại thì không gì bù lấp được. Chúng ta chỉ biết tưởng nhớ những người đã khuất, đã bị thương trong cuộc chiến bằng lòng biết ơn, sự kính trọng lớn lao. Hàng năm, cứ đến ngày 27/7, đồng bào cả nước, lại nhớ về những người lính đã quên mình vì hạnh phúc của nhân dân, vì tương lai của đất nước ...

Phong cách Hồ Chí Minh thể hiện qua lối sống là phong cách của một con người với cái tâm trong sáng, cái đức cao đẹp, cách hành xử mực thước, thực sự là một tấm gương cho các thế hệ Việt Nam hôm nay và mai sau noi theo, học tập.

Năm 1923, nhà báo Xô viết Osiv Mandelstam đã đưa ra những lời nhận xét rất xác đáng về Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Người còn đang là chiến sĩ cộng sản trẻ tuổi Nguyễn Ái Quốc trên hành trình tìm con đường cứu nước, giải phóng dân tộc: “Qua phong thái thanh cao, trong giọng nói trầm ấm của Nguyễn Ái Quốc, chúng ta như nghe thấy ngày mai, như thấy sự yên tĩnh mênh mông của tình hữu ái toàn thế giới”.

“Dân tộc ta có thể tự hào rằng: Dưới sự lãnh đạo của Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, chúng ta đã chứng minh một chân lý vĩ đại. Chân lý đó là trong thời đại ngày nay một dân tộc thuộc địa bị áp bức, khi đã biết đứng dậy đoàn kết đấu tranh, kiên quyết chiến đấu cho độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội thì có đầy đủ khả năng để chiến thắng quân đội xâm lược hùng mạnh của một nước đế quốc chủ nghĩa. Điện Biên Phủ mãi mãi sẽ được ghi vào lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc ta và của nhân dân các dân tộc trên thế giới”.

Tôi hân hạnh được làm đối thủ của Tướng Giáp, để được làm kẻ chiến bại trực tiếp của một người tài giỏi như Tướng Giáp. Tôi ngưỡng mộ và kính phục ông (lời Đờ Cátxtơri).