Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có gần 200 triệu phụ nữ trong độ tuổi sinh sản trên toàn cầu bị ảnh hưởng bởi căn bệnh Lạc nội mạc tử cung, trong đó gần 40% trường hợp bị vô sinh. Phụ nữ cũng có thể bị vô sinh do nhiều bệnh lý khác như u xơ tử cung, viêm nhiễm hoặc dính buồng tử cung…

Đó là chia sẻ của các chuyên gia Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM trong chương trình Tư vấn Sức khỏe trực tuyến “Lạc nội mạc tử cung & các bệnh lý tử cung gây vô sinh u xơ tử cung, polyp tử cung, dính buồng tử cung & dị dạng tử cung”, được phát sóng vào tối 15/11 vừa qua.

Các chuyên gia trong chương trình

BS.CKI Châu Hoàng Phương Thảo – Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM (IVF Tâm Anh – TP.HCM) cho biết, lạc nội mạc tử cung là tình trạng xảy ra khi các mô tương tự như lớp niêm mạc bên trong tử cung phát triển ở bên ngoài tử cung hoặc ngay tại tử cung. Các khối u lạc nội mạc tử cung có thể sưng lên và chảy máu tương tự như cách niêm mạc bên trong tử cung hoạt động hàng tháng, dẫn đến hiện tượng chảy máu bên trong khung chậu và đau bụng khi hành kinh.

U lạc nội mạc tử cung có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào như cơ tử cung, buồng trứng, bám ở tai vòi, cổ tử cung, hoặc ngay cả âm đạo. Tùy mỗi vị trí mà khối lạc nội mạc tử cung tăng sinh có thể gây viêm dính, tắc tai vòi, gây tổn thương tại vị trí cơ tử cung, phá hủy mô buồng trứng khiến tế bào trứng bị tổn thương không phục hồi, hình thành các mô sẹo và kết dính… Những tình trạng đó dẫn đến nguy cơ vô sinh cho phụ nữ.

Nữ giới dù đã kết hôn hay ở độ tuổi trẻ chưa kết hôn đều có thể mắc u lạc nội mạc tử cung. Bệnh thường diễn tiến âm thầm, một số phụ nữ biểu hiện đau bụng nhiều khi đến chu kỳ kinh nguyệt thường chủ quan chỉ uống thuốc giảm đau mà không đến bệnh viện khám, sau vài năm kết hôn không có con mới đi khám thì bệnh đã ở giai đoạn nặng. Do đó lời khuyên cho phụ nữ dù đã kết hôn hay chưa, thì đều nên kiểm tra sức khỏe định kỳ khoảng 6 tháng đến một năm một lần. Những vợ chồng kết hôn 1 năm, quan hệ tình dục đều đặn (2-3 lần/ tuần) không tránh thai mà chưa có con nên đến trung tâm hỗ trợ sinh sản để khám và điều trị sớm, giúp sớm có con với chi phí điều trị thấp.

BS.CKI Châu Hoàng Phương Thảo tại chương trình

Theo BS.CKII Vũ Nhật Khang, lạc nội mạc tử cung khiến phụ nữ đối diện với 2 tình trạng gồm đau và nguy cơ vô sinh. Theo thống kê, cứ 10 phụ nữ trong độ tuổi sinh sản thì có 1 người được chẩn đoán bị lạc nội mạc tử cung. Thông thường từ khi bệnh bắt đầu khởi phát thì phải mất từ 3-10 năm bệnh nhân mới phát hiện mắc bệnh. Sự chậm trễ đó có thể dẫn đến nhiều khó khăn trên hành trình điều trị hỗ trợ sinh sản hơn so với bình thường.

Nếu phụ nữ chú trọng khám sức khỏe định kỳ, hoặc khám sức khỏe tiền hôn nhân có thể phát hiện sớm những bất thường để phòng ngừa bệnh tiến triển hoặc có kế hoạch dự phòng cho tương lai. Điển hình như u lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng, nguy cơ phá hủy buồng trứng thì nên có kế hoạch trữ trứng bảo tồn khả năng sinh sản.

Kỹ thuật trữ trứng là kỹ thuật khó, cho đến nay vẫn có rất ít trung tâm hỗ trợ sinh sản trên thế giới thực hiện được bởi trứng là tế bào lớn nhất trong cơ thể người và thành phần chủ yếu là nước khiến nguy cơ cao bị hư hỏng hoặc chết sau khi trữ và rã đông. Tại IVF Tâm Anh – TP.HCM, với ứng dụng công nghệ thủy tinh hóa và đội ngũ chuyên gia tay nghề cao đã được làm chủ kỹ thuật này với tỷ lệ thành công tạo phôi từ trứng rã đông tương đương với trứng tươi, lên đến 97%. Kỹ thuật này được ứng dụng thường quy cho nhiều trường hợp phụ nữ mắc các bệnh lý nguy cơ suy giảm dự trữ buồng trứng như lạc nội mạc tử cung tăng sinh trên buồng trứng, trước khi điều trị ung thư buồng trứng và các loại ung thư vú, cổ tử cung… thậm chí là phụ nữ tập trung phát triển sự nghiệp trì hoãn độ tuổi kết hôn và sinh con.

BS.CKII Vũ Nhật Khang trong chương trình

Bên cạnh căn bệnh lạc nội mạc tử cung, nhiều bệnh lý khác ở hệ thống cơ quan sinh sản cũng khiến chị em phụ nữ đối diện với nguy cơ vô sinh. ThS.BSNT Lê Uyên Phương cho hay, các bệnh lý như viêm nhiễm ở âm đạo, cổ tử cung, tử cung, tắc ống dẫn trứng, polyp nội mạc tử cung hoặc một số trường hợp có tiền sử phẫu thuật vùng chậu gây sẹo và viêm dính cũng có thể là nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn ở nữ giới.

Viêm nội mạc tử cung thường xảy ra sau nạo hút thai, đặt vòng hoặc là lấy vòng. Nếu không được chẩn đoán và điều trị phù hợp có thể dẫn đến viêm phụ khoa dính buồng tử cung gây ảnh hưởng đến quá trình thụ thai. U xơ tử cung đa phần không ảnh hưởng đến quá trình mang thai, tuy nhiên phụ nữ khó có thai nếu khối u xơ tử cung có kích thước lớn hoặc u xơ tử cung nằm ở vị trí bất thường. Ngoài ra hội chứng buồng trứng đa nang cũng có thể gây khó có con tự nhiên bởi đây là bệnh lý về chuyển hóa nội tiết khiến rối loạn phóng noãn ở phụ nữ.

Trong điều trị hỗ trợ sinh sản với những trường hợp trên, tại IVF Tâm Anh – TP.HCM, ngoài thăm khám toàn diện ban đầu nhằm xác định chính xác nguyên nhân gây khó có con tự nhiên, các bác sĩ chỉ định phương pháp phù hợp như bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) hoặc thụ tinh ống nghiệm (IVF). Mỗi phương pháp sẽ có những quy trình khác nhau. Với IVF sẽ có nhiều bước hơn gồm kích thích buồng trứng, chọc hút, tạo phôi, nuôi cấy phôi, chuẩn bị nội mạc tử cung đủ điều kiện và chuyển phôi vào lòng tử cung giúp bệnh nhân mang thai. Do đó IVF có tỷ lệ thành công cao hơn rất nhiều so với IUI.

ThS.BSNT Lê Uyên Phương trong chương trình

Trước khi chuyển phôi, bác sĩ giúp bệnh nhân điều trị ổn các tình trạng lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung… sau đó xây dựng phác đồ chuẩn bị nội mạc tử cung đủ điều kiện phù hợp nhất với tình trạng người bệnh và xác định đúng thời gian cửa sổ làm tổ để chuyển phôi giúp tăng tỷ lệ đậu thai.

 Hoài Thương