Mùa thu năm nay đang về với bầu trời mang mác mây mù, giống như bao giờ cũng có làn sương mờ che phủ. Những cơn mưa đến rồi lại đi, ồn ã, rả rích rồi lại chìm vào thinh lặng. Thu, đã lại thu rồi. Vẩn vơ, lại chợt nhớ đến lời của một nhà thơ đã khuất "Ta sẽ qua bao năm tháng rộng dài/ Mùa thu ấy vẫn còn nguyên ở đó".

Người thơ đã đi xa, nhưng mùa thu vẫn cứ đến, vẫn cứ đi, chẳng bao giờ thay đổi. Người có thể chẳng còn "ngoảnh đầu nhìn lại tháng năm dài”, nhưng mãi mãi, “Mùa thu ấy vẫn còn nguyên ở đó"… (1)

Thời gian vẫn trôi qua, dửng dưng im lặng. Người có ngoảnh đầu nhìn lại, cũng có thể nào trông thấy cuối dòng nước đã xa? Mùa thu. Lá rời cây, chim thiên di cắt ngang trời, vàng sắc màu rực rỡ, chút xôn xao ánh lên lần cuối trước khi thiên nhiên chìm vào cõi thinh lặng vô cùng. Thu vẫn đến rồi đi, nhưng lá vàng này phải đâu mùa cũ.

Hoàng hôn vàng, là ngày đã tàn. Lá vàng, là mùa đã úa. Mùa thu vàng, là năm đã hết. Mùa thu vàng, để thương nhớ, để nuối tiếc, để nhìn lại những con đường đã đi qua, nơi đã chìm khuất dưới lớp bụi thời gian và giăng mờ làn sương quên lãng.

Có những điều, đã xa xôi lắm, nhưng tưởng như chỉ vừa mới hôm qua. Vết dấu ấy, tựa như mây trên trời, để người nhạc sĩ họ Trịnh băn khoăn day dứt "Làm sao em nhớ những vết chim di" (2). Những gì đã trôi qua, mãi mãi chỉ còn lại trong ký ức. Như mây trên trời, những bóng hình vô định chìm vào lãng quên ngay lúc vừa hiện hữu.

Trở về được chăng, ký ức ơi!

Dòng sông nào đưa người tình đi biền biệt
Mùa thu nào cho người về thăm bến xưa
Hoàng hạc bay, bay mãi bỏ trời mơ
Về đồi sim ta nhớ người vô bờ

Ta vẫn chờ em dưới gốc sim già đó
Để hái dâng người một đóa đẫm tương tư
Đêm nguyệt cầm ta gọi em trong gió
Sáng linh lan hồn ta khóc bao giờ (3)

Chỉ còn người ở lại với kỷ niệm, vào hy vọng mà ngày xưa, Lưu Trọng Lư đã gửi cho Một chút tình:

Đợi đến luân hồi sẽ gặp nhau
Cùng em nhắc lại chuyện xưa sau
Chờ anh dưới gốc sim già nhé
Em hái đưa anh đóa mộng đầu. (4)

Phải chăng "duyên nợ ba sinh" chỉ là thứ con người đặt ra để an ủi chính mình? Vẫn nghi hoặc, nhưng vẫn không dứt khỏi niềm tin tưởng. Chẳng qua vẫn vì tiếc nhớ khôn nguôi.

Mùa thu bàng bạc bay trên cánh chim thiên di, chở cả bầu trời và nỗi niềm dĩ vãng. Đôi lần ngoái lại, tưởng như nghe được bước chân người, để nhận ra chỉ là chiếc lá rời cành chao xuống. Không trông đợi nữa vào duyên phận, chỉ mong được gặp lại người xưa nơi mà ký ức đã ngủ yên trong đóa hoa mộng mị. Chỉ mong, nếu đã là ký ức trong nhau, xin đừng thành kẻ lạ.

Đêm nguyệt cầm ai oán niềm thương nhớ, cành linh lan mọc lên từ nước mắt khóc cho mối tình tuyệt vọng. "Mỗi giọt rơi tàn như lệ ngân", gọi mãi để rồi rơi nước mắt, hồn ta có trơ cạn được bao giờ?

Sự tích hoa linh lan kể về chàng gù ôm khối tình câm gục chết bên bờ đá, một cô gái cô đơn thương khóc để nước mắt hóa thành hai loài hoa quấn quýt với nhau, hoa màu đỏ mang hình trái tim tan vỡ, hoa màu trắng gục đầu hình giọt lệ. Người ta nói "Trời nhỏ lệ cho người", trời xanh kia còn biết khóc, lẽ nào ta lại không?

Trăm năm, ngàn năm, đất trời vẫn không thôi nhắc nhớ. Trăm năm, ngàn năm, dù người xưa không còn, vạn vật chuyển dời, mùa thu vẫn trở lại, vẫn còn đó một khối tình.

Ta vẫn chờ em trên bao la đồi nương
Trong mênh mông chiều sương
Giữa thu vàng bên đồi sim trái chín
Một mình ta ngồi khóc tuổi thơ bay

Thời gian nào trôi bềnh bồng trên phận người
Biệt ly nào không muộn phiền trên dấu môi
Mùa vàng lên biêng biếc bóng chiều rơi
Nhạc hoài mong ta hát v&igrave
; xa người

Giữa mênh mông trời và đất. Trong ngày tàn, mùa vắng, tuổi xuân đã đi qua, thời gian đã đi qua, nụ cười và ánh sáng đã nằm lại bên kia bờ dốc, những dấu chân đã mất dưới cỏ lá hoang vu. Giữa cõi mênh mông của vũ trụ này, phai phôi và quên lãng. Nơi ấy, khi ta trở về, sao chỉ có một mình?

Mùa thu, nguyệt cầm ngân trên dòng sông lạnh. Mùa thu, đóa cúc vàng không đợi nữa xuân sang. Cõi ký ức ấy chỉ một mình ta giữ. Những gì đã lụi tàn trong lặng im, đã qua đi, đã bước qua nhau như mây trôi, như bèo dạt, như dòng nước đến rồi đi chỉ vì không thể nào ở lại. Điều ấy, giờ đây, khó có thể gọi là đau đớn, chỉ là vết dấu của thời gian đã khắc vào trái tim nỗi buồn khó có thể tan.

Một chút tình, chỉ một chút tình thôi, của một thời thơ dại. Khóc cho người, khóc cho ta, hay khóc cho một mùa thu không trở lại nữa bao giờ?

Chưa kịp nhớ đã lãng quên, chưa kịp quen đã thành xa lạ, chưa kịp yêu thương đã vội buông tay. Còn ta ở lại với biệt ly, để thời gian cuốn trôi lá vàng mùa ly biệt. Nước rơi, mùa chuyển, gió về. Nước mắt rơi cùng bóng chiều. Đi qua như là mộng. Ở lại như là sương. Thở dài ngày đã hết. Năm tháng lăn dọc đường.

Hoàng hôn vàng, là ngày đã tàn. Lá vàng, là mùa đã úa. Mùa thu vàng, là năm đã hết. Mùa vàng, là tình đã xa.

Ngủ đi tháng năm ơi, chờ chi người ngày cũ.

Chỉ còn là lời hát của một người đã xưa.

Thu hát cho người
Thu hát cho người, người yêu ơi

Dưới bầu trời này, nơi xa xôi kia, người có nghe lời hát mùa thu gọi?

Lam Thiên