Năm 1950, Trần Văn Hữu giữ chức Thủ hiến Nam phần, đặt cơ quan tại Sài Gòn. Bấy giờ, làn sóng phản đối trong học sinh – sinh viên tiếp tục dâng cao. Ngày 9/1/1950, một đoàn biểu tình khoảng 15.000 người kéo đến Dinh Thủ hiến Trần Văn Hữu đòi thực hiện lời hứa trả tự do cho 12 học sinh bị bắt trong cuộc bãi khóa vừa xảy ra trước đó. Cuộc biểu tình được hàng vạn đồng bào nhanh chóng hưởng ứng. Thủ hiến Trần Văn Hữu nuốt lời hứa, và theo lệnh của Tướng Chansons – Tư lệnh quân đội Pháp, 500 lính và cảnh sát xông vào đàn áp dã man cuộc biểu tình. Trần Văn Ơn bị sát hại, nhiều người khác bị thương và bị bắt. Ngày 12/1/1950, 500 người từ các tỉnh đổ về Sài Gòn, cùng đồng bào ở đây đưa đám tang Trần Văn Ơn. Cuộc đấu tranh của nhân dân ta ngày càng lớn mạnh.

Ngày 6/4/1950, hệ thống ngụy quyền rệu rã mất hiệu lực. Pháp gạt Nguyễn Phan Long, đưa Trần Văn Hữu lên giữ chức vụ Thủ tướng. Nhưng nội các của ông không cứu vãn nổi tình thế. Thực dân Pháp ngày càng thua khắp các chiến trường từ nông thôn đến thành thị. Chúng buộc lòng phải cho thay Trần Văn Hữu, nhưng xem chừng tình hình chẳng tiến triển gì hơn nên ngày 8/3/1952, Trần Văn Hữu một lần nữa được đặt lên chiếc ghế Thủ tướng. Trong thời gian này, ông đã góp phần xây dựng cái gọi là “quân đội quốc gia”, mở trường đào tạo sĩ quan người Việt nhằm thay thế cho sĩ quan Pháp, vũ trang cho các lực lượng giáo phái như Cao Đài, Hòa Hảo, Thiên Chúa… và quân Bình Xuyên.

Năm 1954, thực dân Pháp thất bại ở khắp nơi, Trần Văn Hữu bị truất phế, Hoàng thân Bửu Lộc được lên thay. Rồi Mỹ hất cẳng Pháp khỏi Việt Nam, đưa Ngô Đình Diệm về Sài Gòn, thực hiện chính sách thực dân kiểu mới. Từ đây, Trần Văn Hữu bị loại khỏi chính trường. Ông sang Pháp, sống ở Paris với Tướng Minh, Bảy Viễn và mất ngày 15/12/1985.

Từ năm 1946 đến năm 1954, Trần Văn Hữu đã giữ vai trò quan trọng nhất của chính phủ bù nhìn do Pháp dựng lên. Người ta tiếc cho một kỹ sư canh nông Trần Văn Hữu, một trí thức, một nhà khoa học hiếm có hồi ấy không làm gì công ích cho đất nước, mà luôn luôn bám theo bọn thực dân làm một nhân vật quan trọng trong bộ máy tay sai phản dân, hại nước.

Kiều Chinh
Theo sách Nhân vật chí tỉnh Vĩnh Long