Nghề mộc Chợ Thủ

Băng qua cù lao phía bên kia sông Chợ Mới, chúng tôi đến với làng nghề đóng xuồng, ghe Mỹ Hiệp. Mùa lũ cũng là mùa làm ăn chính của nghề này. Ở vùng lũ, phương tiện di chuyển và mưu sinh chủ yếu là bằng xuồng, ghe… Vì vậy, có rất nhiều làng nghề đóng xuồng ghe ra đời để phục vụ nhu cầu cho bà con. Xóm đóng xuồng, ghe với hơn 300 hộ dân ở đây được gọi là làng nghề ở xã Mỹ Hiệp, thuộc huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang. Hàng năm, cứ đến mùa nước nổi, làng nghề lại nhộn nhịp bán buôn. Nhân dân ở những vùng nước nổi Đồng Tháp cũng đến đây mua vì xuồng đóng đẹp, kỹ lưỡng và giá cũng phù hợp nên dù đường xa, họ cũng không ngại.

Hầu như mỗi căn nhà ở đây là một trại đóng xuồng. Tiếng cưa, đóng, đục… vang lên khắp nơi và chỉ tạm lắng xuống khi chiều về. Cũng có gia đình nhận được những hợp đồng của các cơ quan đặt đóng xuồng hỗ trợ bà con nghèo vùng lũ nên phải tranh thủ làm cả ban đêm mới kịp giao… Có thể nói, xuồng, ghe ở vùng ngập nước này tiện dụng hơn một chiếc xe đạp trên bộ vì di chuyển tiện lợi, không tốn nhiên liệu mà lại chở được nhiều người. Có đủ các loại xuồng, ghe, nhưng tiện dụng nhất, phổ biến nhất là xuồng ba lá, xuồng tam bản vì gọn, nhẹ thích hợp với nghề đi giăng câu, lưới cá mùa này…

Rời Chợ Mới, chúng tôi hướng ra sông Tiền, qua Phú Tân rồi lên Hồng ngự. Càng về phía thượng nguồn sông Tiền, sức nước chảy càng mạnh. Đầu dôi ra của ấp Thường Phước 2, huyện Hồng Ngự là một khúc quanh gần như 90 độ. Phía bên kia sông là thị trấn Tân Châu, huyện Tân Châu. Huyện này thường có hiện tượng đất lở hàng năm vào mùa lũ do phải chịu đựng sức nước từ đầu nguồn sông Tiền đạp vào rồi chuyển hướng chảy qua Hồng Ngự. Đến Tân Châu, chúng tôi đã đến gần vùng biên giới, nơi sông Mekong đổ vào Nam Bộ. Phía bờ Nam là huyện Tân Châu, thuộc tỉnh An Giang, phía bờ Bắc là huyện Hồng Ngự, thuộc tỉnh Đồng Tháp. Các anh hướng dẫn đoàn cho biết, phía Tân Châu là vùng đất cao, dân cư đông đúc, phía Hồng Ngự – ấp Thường Phước 1 – là vùng ruộng trũng, mùa này có một “ốc đảo” nằm chơ vơ giữa bốn bề nước lũ… Chúng tôi quyết định đến thăm “ốc đảo” này xem bà con sống ra sao trong mùa lũ…

Cửa khẩu Vĩnh Xương là nơi tàu, thuyền neo đậu để làm thủ tục hải quan. Chỉ cách một cột mốc đường biên thôi mà dòng sông này phía bạn gọi là Mekong, phía nước ta gọi là sông Tiền… Đây chính là đầu nguồn sông Tiền của nước ta. Đường rẽ vào “ốc đảo” là một con kênh đào nằm gần vành đai biên giới tỉnh Pray-vieng nước bạn Cam-pu-chia. Đây là con kênh trữ nước, phục vụ tưới tiêu cho những cánh đồng của bà con các xã vùng biên mùa hạn. Tuy nhiên, mùa này, nước đã ngập kín các cánh đồng cả phía nước bạn và nước ta. Nếu không có người địa phương dẫn đường thì khó mà biết đâu là ruộng, đâu là dòng kênh… Xa xa, nơi lô nhô những chòi gác là những điểm thu phí đánh cá hoặc buôn bán của tỉnh bạn khi bà con mình có nhu cầu đi đánh cá hay làm ăn bên đó mùa này.

Nước chảy khá mạnh, anh cán bộ xã dẫn chúng tôi đi phải kéo vỏ lãi quay đầu vào ruộng bằng đuôi lái cho an toàn. Anh cho biết, mùa này ruộng ở đây ngập sâu cỡ 3 mét nước. Trước mắt chúng tôi là cụm dân cư vượt lũ Giồng Bàng… Thì ra, đây chính là “ốc đảo” mà các anh muốn giới thiệu với chúng tôi. Thật vậy, tại nơi đây, mùa nắng thì chung quanh mênh mông đồng lúa, mùa lũ thì tứ bề toàn là nước. Mỗi tuần, chỉ có 1 chuyến đò duy nhất ra vào để liên lạc với “đất liền” (bà con gọi như vậy như để xác nhận đây là đảo thật trong 4 tháng mùa lũ…).

Chúng tôi lên cụm dân cư vào xế trưa. Đường dây điện hạ thế, nhà máy nước mini và đài nước chứa nước sạch phục vụ cho 120 hộ dân là ấn tượng đầu tiên về sự quan tâm của chính quyền địa phương với bà con vùng lũ… Đã hơn một tháng sống trong cảnh lũ, sự xuất hiện của nhóm phóng viên chúng tôi là chuyện lạ đối với các em thiếu nhi, đặc biệt là chiếc máy quay phim… Trên “ốc đảo” có một ngôi trường nhỏ, xây dựng cách đây 2 năm… Đây là nơi học hành và cũng là sân chơi duy nhất của các em trong những ngày nghỉ… Bà con Ấp 2, Giồng Bàng chủ yếu sống bằng nghề nông, trồng lúa là chính. Có vài hộ kinh doanh tạp hóa và nước giải khát. Mùa lũ về, cá là nguồn thu nhập chính.

Như vậy, thay vì phải di dời hoặc cất nhà xiêu vẹo mong manh trên những cánh đồng để sống tạm vài tháng trong mùa lũ, bà con sống ở vùng biên giới này đã có nhà cửa vững chãi và an toàn sống qua mùa lũ … “Ốc đảo” chỉ là tên gọi vui, tạo cho khách đến thăm một ấn tượng lạ khi về vùng quê của họ mùa này…

Quách Nhị