Harry Elkins Widener (Ảnh: wikimedia)

Trong số gần 80 thư viện lớn nhỏ của Đại học Harvard, Widener Library là thư viện tổng hợp có quy mô lớn nhất. Với 4 tầng hầm và 6 tầng trên mặt đất của tòa nhà đồ sộ, cổ kính, có trên 3 triệu rưỡi cuốn sách về các ngành khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, về văn học các nước, văn hóa, văn minh nhân loại.

Thư viện này mang tên của một thanh niên tên là Harry Elkins Widener (1885 – 1912). Theo cách nói thời thượng ở Việt Nam gần đây thì người này là một “thiếu gia” với ý nghĩa là con nhà rất giàu có, với tài sản của gia đình thì hầu như mua được bất cứ thứ gì theo ý muốn. Ông nội và ông ngoại là bạn thân và cùng gây dựng cơ nghiệp trong những thập niên cuối thế kỷ 19 ở tiểu bang Pennsylvania.

Trong giai đoạn phát triển vượt bậc mà các nhà phân tích gọi là thời đại hoàng kim của kinh tế Mỹ này, hai người bạn đã liên tiếp thành công trong các dự án đầu tư vào những ngành chủ đạo thời ấy như đường sắt, thép, dầu hỏa… Riêng ông nội của Harry vào đầu thế kỷ 20 đã để lại một tài sản tính theo giá trị bây giờ lên tới một tỉ rưỡi đô-la.

Nhưng Harry từ nhỏ sống rất mẫu mực, rất chăm học, nhất là ham đọc sách. Tiền bạc cha mẹ cho dồn hết vào việc mua sách. Thú vui lớn nhất của Harry là sưu tập sách, nhất là sách hiếm. Cha mẹ, ông bà, bà con cũng chiều theo ý muốn của Harry, nên quà sinh nhật hay quà Giáng sinh đều tìm mua những bộ sách quý làm quà cho.

Năm 1903, Harry đỗ vào Đại học Harvard, theo học các ngành lịch sử, triết học và nghệ thuật. Từ đó, anh càng mê sách hơn, vừa học vừa bỏ công sưu tầm sách và tranh, giao lưu thân mật với hầu hết các nhà sách, các công ty nhập khẩu sách ở New York và Philadelphia.

Sau khi tốt nghiệp (năm 1907), Harry vẫn tiếp tục dành thì giờ đọc và sưu tập sách. Lúc mới 25 tuổi đã nổi tiếng là người sưu tập sách với số lượng đồ sộ và đa dạng.

Chuyến tàu định mệnh và kho tri thức của nhân loại

Tàu Titanic (Ảnh: answers.com)

Ngày 10/4/1912, tại cảng Southampton (Anh quốc), Harry Widener lên tàu Titanic cùng với cha, mẹ và người giúp việc. Hình như gia đình Widener đi chơi London theo yêu cầu của Harry để anh tìm mua một số bộ sách, và lên con tàu định mệnh này để trở về New York. Tối 14/4, Titanic gặp nạn.

Theo báo Boston Daily Globe ra buổi chiều ngày 16/4/1912, tờ báo được bày trong Phòng Kỷ niệm Harry Elkins Widener ở thư viện, chỉ có 868 người sống sót, và 1.232 người đã chìm sâu xuống lòng Đại Tây dương, trong đó có Harry và cha anh. Phụ nữ được ưu tiên lên thuyền cứu hộ nên mẹ Harry và người giúp việc được cứu sống.

Mẹ Harry, bà Eleanor Elkins Widener, trong nỗi đau mất chồng, mất con, bà suy nghĩ về khối sách, tranh ảnh, tư liệu đồ sộ của Harry và tìm cách chuyển kho tàng này thành tài sản chung của xã hội. Bà nảy ra ý tưởng tặng khối sách và tư liệu này cho Đại học Harvard và kèm theo một số tiền lớn đủ để nhà trường xây dựng một thư viện hiện đại.

Khởi công xây dựng năm 1913, đến năm 1915, The Harry Elkins Widener Memorial Library, tên chính thức của Thư viện Widener, ra đời.

Gần 100 năm phát triển theo Đại học Harvard, Thư viện Widener là nơi tri thức của nhân loại được chuyển đến nhiều thế hệ trẻ để sau đó, họ trở thành những người tài, những nhà lãnh đạo nắm giữ trọng trách trong nhiều lĩnh vực không phải chỉ ở Mỹ, mà tại rất nhiều nước khác.

Thư viện Widerner trong khuôn viên Đại học Harvard (Ảnh: ggpht.com)

Phòng Kỷ niệm Harry Widener được đặt ở khu trong cùng của tầng thứ nhất của Thư viện Widener. Trên bức tường chính diện là di ảnh được họa lớn của người thanh niên tuổi trên dưới 25. Vào căn phòng này, có lẽ ai cũng thấy có một cảm giác hơi lạ.

Thông thường, những ảnh, những tượng được trưng bày hoặc xây dựng ở những thư viện hay những tòa nhà có một bề dày lịch sử nhất định, thường là những ảnh, tượng của những người từ 50 – 60 tuổi trở lên, độ tuổi cần thiết để họ lập được những công trình mà người sau ghi nhớ. Harry Widerner có lẽ là một ngoại lệ khá hiếm.

Thư viện Widerner là một trường hợp cho thấy những người giàu có trong xã hội đã biết dùng tài sản đóng góp tích cực vào việc xây dựng đại học, góp phần phát triển đất nước.

Trường hợp như người mẹ của thanh niên Harry Widener, thật ra, ta có thể thấy rất nhiều trong những đại học danh tiếng ở Mỹ, ở Nhật và nhiều nước khác.

Trần Văn Thọ – Theo TVN

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *