Con chó Buck trước căn chòi của Jack London, phía sau là quán rượu Heinold’s

Hôm ấy là một ngày giữa tháng Tư, từ San Jose, chúng tôi đến cảng Oakland, trời mưa tầm tã. Đây rồi, quảng trường Jack London, bức tượng của ông đứng nghiêng người về phía trước với tư thế vừa đi vừa chịu đựng dưới mưa giông, sau lưng ông là vịnh Oakland tấp nập du thuyền, trước mặt ông là con chó Buck với tư thế lầm lì, nhẫn nhục. Cả hai bức tượng của tác giả và nhân vật của một tác phẩm văn học lừng danh trên thế giới nầy đều mang một nét sần sùi, sần sùi như chính cuộc đời bôn ba của họ, sần sùi bởi mưa nắng của thời gian. Bên cạnh con chó là một căn chòi gỗ cổ xưa. Căn chòi nhỏ nhắn chỉ chừng vài chục mét vuông, cỏ phủ trên mái gỗ và một thảm cỏ mọc trước sân, nằm giữa khoảng cách căn chòi và con chó. Anh Khải nói, đây là căn chòi của Jack London được chuyển về từ thành phố Dawson, thuộc lãnh thổ Canada vào năm 1968. Căn chòi nầy có một lịch sử khá lạ lùng. Vào năm 1896, khi người ta phát hiện và đổ xô đi đào vàng dọc theo dòng sông Yukon, ngoại vi thành phố Dawson, giáp với tiểu bang Alaska của Mỹ thì Jack London cũng bị cuốn theo dòng người ấy. Trong hai năm 1897 – 1898, ông đã sống trong căn chòi nầy với công việc tìm vàng và sáng tác. Phải chăng, chính những năm tháng nghiệt ngã ở đây đã cho ông chất liệu độc đáo trong truyện ngắn Tình yêu cuộc sống và những tác phẩm liên quan đến thân phận của người đi đào vàng? Phía trước căn chòi có tấm bảng ghi chú rằng : Năm 1968, Russ Kingman – một doanh nhân ở Oakland, với lòng ngưỡng mộ Jack London – đã dẫn đầu một đoàn thám hiểm đến miền Alaska hoang dã để xác thực về một căn chòi nhỏ được khám phá trong rừng, trên ngã ba phía Bắc của Henderson Creek. Căn chòi được kể là là nơi ở của Jack London năm 1897 – 1898, trong suốt thời kỳ cơn sốt vàng Yukon. Kingman mang theo Ralph Godfrey, một chuyên gia về chữ viết tay từ “Bộ phận quan sát chi tiết giả mạo” của Sở Cảnh sát Oakland. Họ cùng nhau xác minh chữ ký của Jack London đã bị xóa bỏ trên trần nhà. Căn chòi được chính phủ cho phép tháo rời ra, đóng gói, vận chuyển ra khỏi khu rừng và được chia làm đôi. Một nửa đến thành phố Dawson, Canada và một nửa được mang về cảng Oakland. Hai căn chòi được nhân rộng ra từ chất liệu của bản gốc và bây giờ cả hai thành phố đều có hai căn chòi của Jack London giống hệt như nhau, ngay cả phần vật dụng trong chòi như bếp lò, dây thừng, da thú… cũng được chia đôi. Người ta đã công bố đây chính là di sản của Jack London và được rao bán đấu giá 260.000 USD với điều kiện là người mua không được dời nó đi nơi khác.

Tình cờ, chúng tôi kéo nhau vào trú mưa trong một cái quán nhỏ có tên là Heinold’s, phía trên có dòng chữ Jack London Rende Zyous, bên cạnh ngôi nhà của Jack London, dưới chân một tòa cao ốc. Cái quán bằng gỗ xưa, ánh sáng lờ mờ, nền nghiêng về một phía, lại vừa chật hẹp đủ cho ba chiếc bàn, một quầy bar. Trong quán trưng bày ngổn ngang đồ cổ : bếp dầu cổ, máy chiếu phim cổ, máy nghe nhạc cổ, đồng hồ cổ, các vật dụng trang sức cổ… Người chủ quán cho biết, anh là cháu đời thứ tư của người sáng lập ra quán rượu J.M. Heinold’s lịch sử có một không hai trên thế giới nầy, cách nay đã 127 năm. Thoạt tiên, vào năm 1880, nó là một ngôi nhà nghỉ trưa của những công nhân làm việc ở một vạt hàu được xây dựng từ những thanh gỗ của một con tàu đánh cá voi. Ba năm sau, tức năm 1883, ông Johnny Heinold mua lại với giá 100 USD và thuê một người thợ mộc sửa lại thành quán rượu phục vụ cho những người thủy thủ. Những năm đầu của thế kỷ 20, có một chuyến phà chạy từ Alameda sang Oakland và đậu gần quán Heinold’s nên nó trở thành điểm dừng chân của đông đảo khách qua phà.

Những năm tiếp theo, Heinold’s bỗng dưng trở thành điểm thư giãn của các nhà văn, nhà chính trị, nhà thám hiểm và những du khách hạng sang của Hoa Kỳ, trong đó có Luật sư William Howard Taft – Tổng thống thứ 27 của nước Mỹ, đã từng được Thị trưởng Oakland John L.Davie đưa đến đây để thư giãn và giải khát.

Nhưng, có lẽ dấu ấn lịch sử của Heinold’s vẫn là sự có mặt của văn hào Jack London. Có một thời – và ngay cả bây giờ – người ta vẫn gọi đây là Điểm hẹn của Jack London… Thời niên thiếu, Jack London từng tâm sự với Johnny rằng ông khát khao được vào Đại học California và trở thành nhà văn. Johnny đã cho London vay tiền học phí, nhưng chưa hết năm thứ nhất thì ông bỏ học và trở lại quán Heinold’s. Tại đây, Jack London đã tiếp cận với những câu chuyện của những người thủy thủ, những công nhân bốc vác, những bi kịch và lòng dũng cảm của những con người luôn đối mặt với sự khắc nghiệt của thiên nhiên, đối mặt với cái thiện và ác đã cho ông những chất liệu văn học vô giá. Theo người chủ quán thì tại Heinold’s, Jack London đã cho ra đời ít nhất 17 tác phẩm, trong đó có Tiếng gọi nơi hoang dã và Sói biển. Đặc biệt, trong tiểu thuyết Sói biển, Jack London đã “lấy mẫu” từ một con người có thật mà ông đã từng tiếp cận ngay trong quán nầy, đó là thuyền tr
ưởng Alexander Melean, một con người độc ác đến nỗi mà các thủy thủ đặt tên cho con tàu của ông ta là con-tàu-địa-ngục. Jack London đã từng trò chuyện trực tiếp và nghe những câu chuyện về gã thuyền trưởng nầy để xây dựng nên nhân vật sói Larsen.

Người chủ quán không cho chúng tôi biết Jack London rời khỏi quán từ những năm nào, chỉ biết rằng, ông đã chết vào năm 1916 với một cái chết mang nhiều bí ẩn sau khi ông đã thoát khỏi kiếp nghèo bằng chính những tác phẩm của ông. Cuộc đời ngắn ngủi ở tuổi 40, nhưng sự nghiệp của Jack London thì không ai bì được với hơn 50 tác phẩm gây ám ảnh cho nhân loại về cái thiện, cái ác, ngồn ngộn những thân phận con người.