Lần đầu tiên sau nhiều năm, trong vụ hè thu này, giá lúa gạo không sụt giảm mạnh khi vào vụ thu hoạch. Giá lúa hè thu ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long đã cao hơn 54% so với cùng kỳ năm ngoái và cao hơn 22% so với vụ đông xuân vừa rồi. Gía bán lúa tươi ngay tại ruộng cho thương lái cũng đã tăng 1.000 đồng/kg so với đầu vụ, trong khi giá gạo nguyên liệu tăng lên từng ngày. Thị trường xuất khẩu được dự báo thuận lợi đến cuối năm, thậm chí là hết năm sau, là yếu tố nâng đỡ giá lúa gạo có lợi cho nông dân.

 Có thể thấy chương trình tạm trữ 500 ngàn tấn gạo từ 10/ 7 đến 10/8 đã góp phần làm lực đẩy đưa giá lúa gạo trong nước tăng lên. Điều này khiến giá bán lúa tươi tại ruộng tăng lên 4.800 – 5.000 đồng/ kg. Ở tỉnh Vĩnh Long do diện tích lúa hè thu đã thu hoạch xong, lượng lúa nông dân trữ lại không còn nhiều nhưng cũng có tác động tích cực. Giá lúa cao và lãi suất ngân hàng cho vay giảm khiến nhiều nông dân phấn khởi. diện tích lúa thu đông vì thế tăng 8% so với vụ này năm trước.

 Trên thị trường thế giới, các chuyên gia đã cảnh báo về khả năng tái diễn khủng hoảng  lương thực như giai đoạn 2007-2008 khi mà hạn hán ở Ấn Độ, Mỹ và lũ lụt ở Trung Quốc, Philippines, v.v….. Giá lúa mì hiện đã tăng gần gấp đôi, giá bắp và đậu nành cũng tăng tới 40%. Điều này đang gây áp lực mạnh mẽ lên giá nông sản. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp LHQ, gọi tắt là FAO, đã cắt giảm dự báo sản lượng lúa toàn cầu năm nay sụt giảm 8 triệu tấn, còn 725 triệu tấn thay vì 732 triệu tấn như dự báo trước đó.

Do vậy, nếu như trước đó, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo trong nước đã hạ giá bán gạo 5% tấm xuống còn 405 USD/ tấn, thấp hơn cả gạo của Ấn Độ, Pakistan thì hiện giá gạo 5% tấm của VN chào bán đã tăng lên 430 – 440 USD/ tấn. Từ cuối tháng 7 đã có nhiều hợp đồng mới và giá gạo đã tăng lên thêm 5 USD/ tấn.

Một yếu tố khác là do giá gạo Thái Lan đang tăng rất mạnh nhờ tác động từ những chính sách hỗ trợ của Chính phủ nước này. Vài tuần gần đây, gạo Việt Nam được xuất khẩu ngược sang Campuchia để đi các nước khác như: Thái Lan, Trung Quốc. Còn các doanh nghiệp Trung Quốc cũng bắt đầu mua gạo trở lại. Điều này khiến cho giá lúa gạo đã tăng lên từng ngày. Giá gạo nguyên liệu hiện đã tăng lên gần 1 ngàn đồng/ kg và đạt 9 ngàn đồng/ kg.

Những năm trước, giá lúa gạo thường quyết định bởi doanh nghiệp xuất khẩu. Riêng năm nay, thị trường liên tục biến động theo chiều hướng tăng giá, lúa gạo được coi là kênh đầu tư mang lại tỷ suất lợi nhuận cao. Nhiều thương lái đầu tư vốn một mặt mua lúa, mặt khác dự trữ gạo nguyên liệu. Nếu nhà kho mua giá cao thì bán, giá thấp thì đóng bao gửi kho.

Cho dù giá lúa tăng nhưng thực tế là chi phí sản xuất lúa vụ hè thu cũng tăng cao so với các vụ khác trong năm. Trong đó, giá phân bón đã tăng rất mạnh hơn một năm qua, như: phân urê hiện tăng 50% so với giữa năm ngoái. Các chi phí sản xuất lúa cũng đã tăng rất mạnh từ công lao động, xăng dầu, thuốc bảo vệ thực vật … nên lúa giá cao càng khuyến khích người nông dân giữ diện tích lúa. Theo tính toán của Bộ Tài chính, giá thành mỗi kg lúa vụ hè thu này là 3.760 đồng, cao hơn 20% so với năm ngoái. Với giá lúa hiện nay, lợi nhuận người trồng lúa thu được đã cao hơn mức 30% như định hướng của Chính phủ.

Quốc Dũng