Việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quy định mức trần lãi suất ngoại tệ 3%/năm là một khởi điểm tốt để ngăn chặn việc găm giữ ngoại tệ, thay vì gửi ngoại tệ thì lại bán cho ngân hàng. Giáo sư Michel Henry Bouchet, chuyên gia ngân hàng (Pháp), đã nhận định như vậy tại Hội thảo Quản lý ngoại hối của Việt Nam được tổ chức ngày 18-4, tại Hà Nội.

Tỉ giá sẽ sớm ổn định

Ông Bouchet nói thêm đây là bước đi đúng đắn nhằm ngăn chặn nguy cơ USD hóa, lan rộng ra chợ đen và gia tăng lưu trữ vàng. Tuy nhiên, giải pháp này chỉ có hiệu quả nếu thị trường dự đoán tiền gửi USD sẽ không tăng so với tiền đồng.

Đồng tình với quan điểm trên, ông Nguyễn Hoàng Long, Giám đốc kinh doanh và cơ cấu của Ngân hàng Techcombank, cho rằng tỉ giá sẽ ổn định trong khoảng 2-3 tháng tới trước khi có những biến động nhất định. Lãi suất cho vay ngoại tệ sẽ giảm xuống nhưng không nhiều. Ghi nhận ban đầu cho thấy số khách hàng bán ngoại tệ cho Techcombank tăng lên so với trước thời điểm áp dụng trần lãi suất huy động ngoại tệ. Một bộ phận người dân và doanh nghiệp bán USD cho ngân hàng thay vì gửi ngoại tệ. Điều này cho thấy VNĐ đã mạnh lên.

Theo ông Bouchet, VNĐ mạnh lên cho thấy lòng tin của người dân vào triển vọng phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam. Tuy vậy để giữ được lòng tin của người dân lâu bền, đòi hỏi Việt Nam phải ngăn chặn dòng vốn chạy ra nước ngoài, giảm thâm hụt thương mại và tăng dự trữ.  

Một bộ phận người dân và doanh nghiệp bán USD cho ngân hàng thay vì gửi ngoại tệ. Ảnh: Trần Việt

“Hiện nay, có ý kiến cho rằng thâm hụt thương mại của Việt Nam là 11 tỉ USD và thâm hụt tài khoản vãng lai khoảng 9 tỉ USD/năm (chiếm khoảng 8% GDP), trong năm năm tới có thể bù đắp bằng đầu tư nước ngoài trực tiếp. Tuy nhiên, theo tôi, Việt Nam đang phải cạnh tranh với các quốc gia mới nổi trong huy động tài chính. Vì thế, Việt Nam phải tiếp tục hấp dẫn và có tính cạnh tranh cao để hấp dẫn du lịch, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong khi ngăn chặn vốn chảy ra nước ngoài” – ông Bouchet bày tỏ.

Cơ chế quản lý linh hoạt

Có nên để thị trường ngoại tệ tự do song hành cùng thị trường chính thức? Theo ông Bouchet, việc xóa bỏ thị trường tự do là không thể nên cần phải có sự kiểm soát thị trường này. Tuy nhiên, việc giảm thiểu những giao dịch ngoại tệ bên ngoài hệ thống ngân hàng rất quan trọng và giảm càng nhiều càng tốt. Để đạt được điều này, cơ quan quản lý cần phải kiểm soát chặt chẽ vàng, nhằm rút ngắn khoảng cách giữa thị trường chính thức và tự do. Thực tế trong sáu tháng qua, chênh lệnh tỉ giá giữa hai thị trường này rất lớn, có lúc chênh lệch gần 2.000 đồng/USD.

Chia sẻ một số kinh nghiệm giúp cho Việt Nam quản lý ngoại hối tốt hơn, ông Bouchet cho rằng việc quản lý tỉ giá hối đoái nên linh hoạt hơn, phản ánh tình hình tiền tệ của các đối tác thương mại, để tỉ giá hối đoái trở nên thực chất và hiệu quả.

“Từ cuối năm 2009, NHNN đã hạ tỉ giá tiền đồng 20% so với đồng USD. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là việc hạ tỉ giá này không hoàn toàn bù lại được chênh lệch giá giữa Việt Nam và các đối tác thương mại chính. Tiếp theo, việc sử dụng USD để quy chiếu một cách ồ ạt không phù hợp với thị phần khiêm tốn của Mỹ trong tổng giá thị thương mại Việt Nam, nghĩa là chỉ có 20%. Khu vực đồng euro chiếm tối thiểu 25% giá trị xuất khẩu phi dầu mỏ” – ông Bouchet phân tích.

Theo Lê Thanh (PLTPHCM)