Hôm 14/09, Thủ tướng Nhật Naoto Kan đã vượt qua đối thủ nặng ký Ichiro Ozawa trong cuộc bầu cử nội bộ của đảng Dân chủ (DPJ) cầm quyền. Nhờ đó, ông tiếp tục nắm giữ chức vụ lãnh đạo chính phủ. Thế nhưng, theo giới phân tích, kết quả trên lại là một trong những chướng ngại to lớn mà ông Kan sẽ phải đối mặt.

Thủ tướng Nhật Bản Naoto Kan

Thủ tướng Nhật Bản Naoto Kan đã giành thắng lợi với 721 điểm, so với 491 điểm của ông Ozawa dù trước đó giới truyền thông Nhật dự báo, đây là một cuộc đua khó khăn. Theo giới quan sát, dù đã vượt qua một thách thức lớn nhưng ông sẽ phải đương đầu với vô số khó khăn.

Trước khi trở thành Thủ tướng hồi tháng 6, ông Kan đã chọn chiến thuật tách biệt với nhân vật đầy ảnh hưởng Ozawa. Đây cũng có thể là nguyên nhân chủ yếu khiến ông Ozawa muốn cạnh tranh chức Chủ tịch DPJ. Do đó, trong bối cảnh hiện tại, nhiệm vụ đầu tiên của ông Kan là gầy dựng lại sự thống nhất trong nội bộ DPJ để tìm sự ủng hộ của hơn 150 nghị sĩ nghiêng về ông Ozawa.

Thủ tướng Nhật bản Naoto Kan sinh ngày 10/10/1946 tại thành phố Ube của tỉnh Yamaguchi trong một gia đình công nhân. Khi đang học trung học phổ thông, gia đình ông chuyển lên thủ đô Tokyo và sau đó, ông tốt nghiệp khoa vật lý chuyên ngành ứng dụng tại Đại học Công nghệ Tokyo vào năm 1970.

Sự nghiệp chính trị của ông Kan coi như chính thức bắt đầu với chiếc ghế Bộ trưởng Bộ Y tế – Phúc lợi trong nội các của Thủ tướng Ryutaro Hashimoto. Ở cương vị này, ông trở nên nổi tiếng nhờ xử lý tốt vụ bê bối về truyền máu nhiễm HIV và vụ thải giấy bất hợp pháp có quy mô lớn ở tỉnh Kagawa, cũng như cho áp dụng chế độ mã số bảo hiểm hưu trí.

Tháng 8/2009, Đảng Dân chủ DPJ giành thắng lợi áp đảo trong cuộc bầu cử Hạ viện và ông Kan trở thành nhân vật số 2 chỉ sau Thủ tướng. Khi đó, ông giữ vai trò quốc vụ khanh phụ trách chiến lược quốc gia kiêm bộ trưởng đặc biệt của văn phòng nội các phụ trách chính sách kinh tế, tài chính, khoa học và công nghệ. Ông Kan trở thành Thủ tướng thứ 94 của Nhật Bản vào ngày 04/06/2010.

Theo giới phân tích, Thủ tướng Kan đang gặp nhiều khó khăn do DPJ đã mất thế đa số ở Thượng viện nên cần tìm kiếm sự hợp tác của các đảng đối lập để thông qua các chính sách một cách suôn sẻ, trong đó có kế hoạch ngân sách năm 2011. Ông từng khẳng định sẽ đối thoại với các phe phái đối lập trong cơ quan lập pháp.

Bên cạnh những vướng mắc về chính trị, Thủ tướng Nhật Bản Naoto Kan cũng cần lập tức tập trung giải quyết hai vấn đề khẩn cấp bao gồm cải thiện quan hệ Nhật – Trung và phục hồi kinh tế. Trên lĩnh vực kinh tế, đến nay ông vẫn chưa có biện pháp cụ thể để giải quyết vấn đề đồng yên tăng giá vốn đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến xuất khẩu của Nhật Bản. Các nhà kinh tế còn nghi ngờ tính hiệu quả của gói kích thích trị giá 11 tỷ đôla Mỹ mà chính phủ Nhật mới công bố, bởi quy mô của nó quá nhỏ so với những gói kích thích cũ.

Ông Kan cũng vấp phải sự phản đối quyết liệt của dư luận với kế hoạch tăng thuế tiêu thụ lên trên 5% nhằm giảm khối nợ công khổng lồ. Ngoài ra, ông còn gặp nhiều khó khăn trong thực hiện thỏa thuận với Mỹ về việc di dời căn cứ quân sự Mỹ trên đảo Okinawa.

Tờ Thời báo Nhật Bản cho biết đến cuối tháng 11, người dân Okinawa sẽ bỏ phiếu bầu người đứng đầu chính quyền địa phương. Nếu một chính trị gia chống lại sự hiện diện của quân Mỹ tại Okinawa lên nắm quyền thì Thủ tướng Kan sẽ có rất ít cơ hội thực hiện thỏa thuận với Mỹ.

Thanh Sang