9 năm sau vụ khủng bố 11/09, nước Mỹ giờ đây vẫn đang loay hoay với chiến lược thoái lui khỏi chiến trường Afghanistan và tiếp tục đi tìm lại hình ảnh của chính mình. Theo giới phân tích, sự kiện 11/09 đã khiến người dân Mỹ trở nên hoài nghi về thế độc tôn của nước này trên trường quốc tế, hoài nghi về sức mạnh thực sự của họ.

Hai chiếc máy bay Mỹ bị bọn không tặc khống chế để rồi đâm thẳng vào Toà tháp đôi của Trung tâm Thương mại Thế giới

Hình ảnh tòa tháp đôi Trung tâm Thương mại thế giới (WTC), một trong những biểu tượng về sự thịnh vượng và hùng cường của nước Mỹ, trở thành đống gạch vụn hôm 11/09/2001 đã khiến đất nước này rúng động thật sự. Sau đó, Mỹ đã lao vào hai cuộc chiến ở Afghanistan và Iraq, cuộc chiến chống khủng bố trên quy mô toàn cầu kèm theo những khoản tiền khổng lồ.

Về lý thuyết, cuộc chiến tại Iraq đã khép lại sau ngày 31/08 vừa qua khi những người lính cuối cùng của lực lượng tác chiến Mỹ rời khỏi lãnh thổ quốc gia vùng Vịnh này. Thế nhưng, trên thực tế, có lẽ cuộc chiến Iraq còn lâu mới có hồi kết thực sự bởi lực lượng Mỹ sẽ vẫn tiếp tục duy trì sự hiện diện tại đây. Iraq hiện vẫn chưa có đủ khả năng tự đảm bảo an ninh, bất ổn chính trị và nội chiến là những nguy cơ hiện hữu. Chắc chắn, những con số thương vong của dân thường Iraq và binh lính Mỹ cùng những khoản tiền khổng lồ chi cho cỗ máy chiến tranh sẽ để lại những khoảng lặng trong lòng nước Mỹ.

Trong khi đó, chiến trường Afghanistan hiện vẫn còn ngổn ngang. Chính quyền Washington vẫn chưa có giải pháp hữu hiệu nào dù thời hạn rút quân đã được ấn định vào tháng 07 năm tới. Từ 9 năm trước, hơn 40 nước trên thế giới đã bị cuốn vào cuộc chiến chống khủng bố do chính quyền của Tổng thống Mỹ George W.Bush phát động sau khi chính quyền Taliban ở Afghanistan từ chối giao nộp trùm khủng bố Osama Bin Laden, thủ lĩnh mạng lưới al-Qaeda. Với sức mạnh quân sự áp đảo cùng khẩu hiệu “chống khủng bố,” Tổng thống Bush khi đó đã không gặp mấy khó khăn lật đổ chính quyền Taliban. Tuy nhiên, đó không phải là hồi cuối mà chỉ mới là chương mở đầu cho sự can dự tới mức sa lầy của quân Mỹ tại quốc gia Nam Á này.

Từ năm 2003, tàn quân Taliban đã tập hợp lại lực lượng và gia tăng các hoạt động chống lại sự chiếm đóng của Mỹ và liên quân. Tình hình an ninh tại đây đang diễn biến ngày càng nghiêm trọng và bạo lực không ngừng leo thang, trong khi làn sóng biểu tình phản đối cuộc chiến trong người dân Mỹ ngày một dâng cao. Điều đáng nói là chính quyền do Mỹ dựng lên ở Afghanistan, dù được cung cấp rất nhiều tiền viện trợ trong 9 năm qua, vẫn chưa thể tự gánh vác trọng trách cai quản đất nước.

Chiến tranh không bao giờ là giải pháp cho hòa bình. Nước Mỹ hiện đã sa lầy vào cái gọi là cuộc chiến toàn cầu chống khủng bố, trong khi kinh tế lún sâu vào suy thoái, người dân luôn phải lo sợ âm mưu tấn công… Chiến lược đánh phủ đầu và tự do hành động trong quá khứ không những không mang lại hiệu quả mà còn làm hình ảnh nước Mỹ thêm lu mờ.

Ý thức rõ rệt điều này, ngay sau khi lên nắm quyền hồi tháng giêng năm ngoái, Tổng thống Barack Obama đã có những điều chỉnh nhất định trong chính sách đối ngoại theo hướng đoạn tuyệt với học thuyết Bush. Ông thừa nhận rằng, nước Mỹ không thể đơn phương hành động, rằng thế giới cần định hình một trật tự mới và đặt quan hệ quốc tế vào vị trí trung tâm trong chính sách đối ngoại. Dù chính sách đối ngoại của Tổng thống Obama được ghi nhận là đạt được những hiệu quả đáng kể, song những khó khăn về kinh tế và cuộc bầu cử Quốc hội giữa nhiệm kỳ sắp tới là những vấn đề khiến giới chức Mỹ đau đầu. Người dân đang mất niềm tin vào đảng Dân chủ trong vấn đề kinh tế và lợi thế đang nghiêng về phe Cộng hòa.

Gần một thập kỷ đã trôi qua kể từ sau vụ khủng bố 11/09, nỗi đau chiến tranh vẫn còn âm ĩ. Đất nước Iraq chưa thể gạt bỏ tình trạng chia rẽ nội bộ trong khi Afghanistan vẫn ngổn ngang. Theo giới bình luận, vẫn còn đó những giọt nước mắt, những nỗi hoài nghi và những ám ảnh buồn về hình ảnh một nước Mỹ siêu cường.

Hồng Anh