Nghệ thuật thêu tay truyền thống của dân tộc Miêu ở Trung Quốc được xem là nét văn hóa đặc trưng không chỉ đối với dân tộc Miêu nói riêng mà nó còn là nét văn hóa của người Trung Quốc nói chung. Nghệ thuật thêu tay truyền thống này đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Đối với dân tộc Miêu, thêu tay là loại hình nghệ thuật mang tính dân gian và lịch sử. Tuy nhiên hiện nay, thêu tay đang dần bị mai một do người ta thay thế thêu tay bằng những chiếc máy thêu.
Bà Pan Yuzhen, 65 tuổi, là một phụ nữ dân tộc Miêu người gốc Quý Châu, bắt đầu công việc kinh doanh trang phục truyền thống của dân tộc Miêu tại thủ đô Bắc Kinh cách đây 10 năm. Hầu hết khách hàng của bà là người nước ngoài đến từ Đức, Anh và Mỹ. Bà cho biết, công việc kinh doanh của bà rất thuận lợi. Nhà của bà luôn chất đầy những bộ quần áo của dân tộc được đặt hàng từ những người trong làng. Bà Pan nói rằng, trước những năm 1970, trang phục truyền thống của dân tộc Miêu được thêu bằng tay nhưng ngày nay, người ta không còn làm như thế nữa. Để may xong một bộ trang phục phải mất rất nhiều công sức và thời gian. Bà cho biết :
– Công đoạn may trang phục trải qua rất nhiều bước từ dệt vải, nhuộm, thêu… cho đến khâu. Thông thường phải mất ít nhất 4 đến 5 năm để hoàn thành một bộ trang phục của người Miêu.
Do công đoạn may một bộ trang phục đều được làm bằng tay nên chúng rất có giá trị. Giá của nó khoảng 10.000 nhân dân tệ, tương đương khoảng 32 triệu đồng Việt Nam. Tuy nhiên hiện nay, dù có số tiền nhiều hơn thế, người ta vẫn khó có thể sở hữu được bộ trang phục của dân tộc Miêu được làm bằng tay. Theo bà Pan cho biết, ngay cả ở Quý Châu, người ta cũng khó có thể kiếm được bộ trang phục thêu tay.
Hiện nay, hơn 90% trang phục của dân tộc Miêu được thêu bằng máy. Nhiều nghệ nhân thêu dân tộc Miêu lo ngại rằng nghệ thuật thêu tay truyền thống của họ sẽ sớm bị xóa sổ hoàn toàn vì thêu bằng máy tốn ít chi phí và công sức hơn.
Một nghệ nhân thêu tay dân tộc Miêu cho biết :
– Khách hàng đang có chiều hướng chọn sản phẩm có giá phải chăng, mà thêu máy lại tốn ít chi phí nên nhiều thợ thêu tay không còn làm công việc của họ nữa.
Hơn nữa, chiếc váy thêu tay hiện không còn quan trọng như một phần trong của hồi môn của phụ nữ Miêu nên rất ít phụ nữ Miêu sẵn sàng ở nhà để học thêu tay. Chính vì vậy mà nghệ thuật thêu tay của dân tộc Miêu đang dần bị mất đi. Chính quyền tỉnh Quý Châu đang làm mọi việc có thể để khôi phục nghề thủ công truyền thống này.
Hồng Hậu