Cuộc sống gia đình rơi vào cảnh thắt ngặt kể từ ngày trụ cột chính trong nhà là ông Nguyễn Văn Lái không may gặp tai nạn, té từ trên cao xuống, bị chấn thương xương đùi và ảnh hưởng tới thần kinh bàng quang. Không ít lần ông cảm thấy xót xa, bất lực khi nhìn vợ phải một mình gồng gánh bao khoản chi phí trong ngoài, đứa con trai lớn cũng đành bỏ dở chuyện học hành để kiếm việc làm phụ giúp mẹ....

Cuộc sống khó khăn buộc anh Nhã phải rời quê, lênh đênh theo những chuyến mưu sinh khắp các tỉnh miền Tây theo máy cắt. Không thể lo được cho các con của mình, nỗi lòng người cha luôn day dứt, chồng chất bao nỗi âu lo...

Bước qua con dốc bên kia cuộc đời rồi ngoảnh nhìn lại 40 năm nhọc nhằn thay chồng nuôi 4 người con, trong tâm tư bà Huệ luôn nghĩ, hạnh phúc đơn giản chỉ là mỗi ngày có hai bữa cơm no, con cháu khỏe mạnh, đủ đầy và những đứa trẻ trong nhà được học hành đến nơi đến chốn... Vậy mà sau mấy mươi năm vun vén, những điều bình dị ấy, người bà, người mẹ này vẫn chưa thực hiện được trước cảnh gia đình ly tán, con rể qua đời, con gái bỏ đi để lại cho bà 2 đứa cháu thơ trong cảnh nhà thiếu trước hụt sau.

Ngôi nhà lá nhỏ chật hẹp, được che chắn tạm bằng những tấm nylon rách bươm, cũ kỹ - cái khó cái nghèo dường như đã ăn sâu vào từng cái kèo cái cột nơi đây. Trên nền chuồng heo cũ, không gian sinh hoạt, nghỉ ngơi chỉ gói gọn ở chiếc giường nhỏ ọp ẹp bên cạnh chuồng bò, 5 thành viên trong gia đình anh Thạch SoRit đã trải qua những ngày tháng khó khăn như thế trong suốt nhiều năm qua.

Trở lại Hậu Giang lần này, Chắp cánh ước mơ tìm đến một hoàn cảnh khó khăn ở ấp Hưng Phú, Thị trấn Cây Dương, huyện Phụng Hiệp để lắng nghe câu chuyện cuộc đời nhiều trắc trở của bà Nguyễn Thị Tư và ông Trần Văn Đực. Hai mái đầu bạc phơ, lẽ ra giờ này phải được an hưởng tuổi già bên cháu con, nhưng cuộc sống mưu sinh đã khiến gia đình ly tán, các con thì mỗi người một nơi, riêng ông bà vẫn phải vật lộn từng ngày với nỗi lo áo cơm và ước mơ về một mái nhà lành lặn để giấc ngủ già nua không phải chập chờn...

Nơi miền quê nắng cháy, không có ruộng đất canh tác, lại không đủ sức khoẻ để làm những công việc thuê mướn nặng nhọc, chị Là cố gắng học nghề sửa xe đạp do anh Phí chỉ dẫn để kiếm vài đồng tiền mua gạo, thức ăn. Số tiền có được cũng chẳng bao nhiêu, lòng chị vẫn nặng mang bao lo toan khi chứng kiến cuộc sống hằng ngày cứ quẩn quanh trong thiếu hụt, mái nhà thì ngày thêm cũ kỹ mà chẳng thể sửa sang...

Trở lại Bến Tre vào những ngày cuối hè, chúng tôi tìm đến xã Phú Phụng - địa phương có diện tích trồng chôm chôm lớn nhất của huyện Chợ Lách. Thời điểm này, một số vườn chôm chôm vẫn còn đang thu hoạch, số khác thì được che nilon để cây cho trái nghịch mùa. Bên cạnh những điển hình làm giàu từ cây chôm chôm thì đâu đó vẫn còn những câu chuyện mưu sinh nhọc nhằn của người nông dân làm thuê khi trong tay không có đất đai, vốn liếng.

Anh Tính - chồng chị Vân đã vĩnh viễn ra đi sau tai nạn trong lúc sửa đường điện trong nhà. Để rồi mỗi buổi chiều, chị và các con không còn ai để mong ngóng trở về, cùng quây quần bên nhau trong bữa cơm nghèo mà đủ đầy, hạnh phúc. Và có lẽ, nỗi đau trong lòng chị Vân không dễ gì nguôi ngoai khi cách đây hơn 10 năm, mẹ chị cũng qua đời vì một tai nạn điện trên đường ra đồng xúc cá…

ôn nhân không hạnh phúc, người chồng bỏ ra đi trong khi một mình bà gồng gánh nuôi con với bao vất vả, cực nhọc chốn quê nghèo. Vậy mà đứa con trai duy nhất, niềm an ủi còn lại trong những lúc khó khăn nhất của cuộc đời cũng bỏ bà ra đi trong một tai nạn giao thông. Thương con, nhưng bà đành nuốt ngược vào lòng bao đắng cay mất mát để tiếp tục dành tình yêu thương ấy cho hai đứa cháu nội cút côi...

Nhắc đến anh Lê Hữu Phước và chị là Dương Thị Thảo ngụ ấp Mỹ Thành, bà con nơi đây trở nên quen thuộc với hình ảnh cặp vợ chồng lam lũ ngày ngày cặm cụi đi làm thuê trên những ruộng khóm gần xa khắp để chăm lo cho cuộc sống. Mùa nào làm việc đó, quần quật từ sớm đến tối, hết làm cỏ, tưới phân, tưới nước rồi lại chuyển sang đốn khóm, đằng sau bao nỗi vất vả của những người làm thuê như anh chị là mong sao có thể nhặt nhạnh từng đồng tiền công chừng vài chục ngàn đồng mỗi ngày chăm lo gia đình nhỏ của mình...

Nằm sâu trong con hẻm nhỏ ven ngoại ô thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long, ngôi nhà của chị Nguyễn Thị Tuyền được dựng lên trên khoảnh đất mà mẹ chị cho từ lúc theo chồng. Bao năm trôi qua, mái nhà vẫn chật chội, tù túng như cái ngày chị dắt con về đây sinh sống.

“Cha con mất khi con còn rất nhỏ. Mẹ phải thường xuyên đi làm xa để kiếm tiền nuôi con ăn học. Nhà con thì dột nát, vách lá liêu xiêu, mỗi lần trời mưa con đều lo sợ không biết nhà mình sập khi nào, tập vở quần áo có bị ướt không?…”

Trải qua ca phẫu thuật tim cách đây hơn 3 năm, anh Lâm Văn Dũng chọn cho mình công việc vừa mang lại thu nhập, vừa phải phù hợp với sức khỏe. Vậy là nghề chăn vịt mướn đã theo anh suốt những ngày tháng khó khăn của gia đình, lúc lên tận các huyện biên giới của tỉnh Long An, khi thì xuống vùng ven Bạc Liêu để kiếm đồng thả vịt. Nắng mưa dường như là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của anh suốt những ngày bấp bênh ấy.

Để bắt được từng này số hến và đổi lại bằng vài đồng tiền ít ỏi trang trải tạm bợ cho cuộc sống hàng ngày, vợ chồng chị Nguyễn Thị Thủy, ở ấp Cây Gáo, xã Tập Ngãi, huyện Tiểu Cần, tỉnh Trà Vinh đã bỏ ra biết bao công sức, mồ hôi và cả sự trông chờ rủi may vào con nước. Chính vì vậy mà thân phận những người làm nghề cào hến như anh chị cũng lênh đênh, nổi trôi.

Từ một người đàn ông khỏe mạnh, từng là trụ cột gánh vác gia đình giờ đây anh phải đi bán từng tờ vé số để kiếm ít tiền xăng cho mỗi lần chạy thận để vợ con bớt phần gánh nặng. Nhưng để làm được công việc tưởng như đơn giản ấy, anh đã phải gian nan vượt qua sự giày vò của bệnh tật...

Gần 8 năm đã trôi qua, trên con đường quê quen thuộc ở xã Mỹ Hiệp Sơn, huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang bà con trong xóm đã quen với hình ảnh chị phải lê từng bước chân khập khiễng để bán từng tờ vé số với quãng đường dài hơn 5 kilomet. Thế nhưng ít ai biết được rằng đằng sau những bước chân mưu sinh nhọc nhằn của người phụ nữ này là cả một kí ức đau buồn mà chị đành chôn chặt tận lòng mình suốt bao nhiêu năm qua.

Từ hơn ba năm nay, hai đứa trẻ mồ côi cùng mẹ khác cha - em Huỳnh Thị Kiều Trang và em Huỳnh Hữu Nghĩa - ngụ ấp Phương Bình 1, xã Hưng Phú, huyện Mỹ Tú, tỉnh Sóc Trăng phải nương tựa, đùm bọc lẫn nhau trong căn nhà nhỏ. Bởi cách đây hơn 3 năm, mẹ của các em đã ra đi vĩnh viễn bởi bệnh tật vì gia đình không có điều kiện chạy chữa thuốc thang. Ba năm qua, hai mảnh đời côi cút đã phải trải qua biết bao thiếu thốn trong cái ăn, cái mặc nhưng đó cũng là quãng thời gian các em phải học cách tự lập như một người trưởng thành giữa bao khốn khó.

Ngôi nhà nhỏ tạm bợ nằm nép bên bờ giồng vuông tôm là tổ ấm mà chị Thủy và chồng bao năm cùng nhau vun vén. Vào những ngày mưa thì nước tràn vào tận nhà không một chỗ khô ráo. Từng tấm lá, cây cột đã dần cũ màu yếu ớt theo thời gian…như chính những chông chênh đường đời mà chị Đoàn Thị Bích Thủy đã từng phải trải qua.

Sau những chuỗi ngày lênh đênh, vất vả với đủ nghề làm thuê làm mướn mưu sinh, anh Nghĩa và chị Hoa bắt đầu gắn bó với cái nghề truyền thống của quê hương, đó là nghề bán than. Lênh đênh theo từng con nước, hết nơi này đến nơi khác, có khi phải lặn lội đến tận các xã vùng sâu của tỉnh Sóc Trăng để bán, anh chị dường như thấm thía hết nỗi cực nhọc của cuộc sống rày đây mai đó trên ghe. Nhưng tình thương dành cho gia đình, cho 3 đứa con nhỏ của anh chị giống như là nguồn động lực tinh thần to lớn giúp anh chị vượt qua được tất cả.

Ngày nào cũng vậy, khi phiên chợ quê vừa bắt đầu nhộn nhịp người ta đã bắt gặp hình ảnh chị Búp cặm cụi bên mâm bánh cam quen thuộc, bất kể ngày mưa hay ngày nắng. Để có được những chiếc bánh cam thật ngon bán cho khách, chị phải dậy từ lúc 2 giờ sáng để chuẩn bị cho các khâu nhào bột, làm nhân, nặn bánh cho đến chiên bánh…sau mỗi buổi chợ tan chị chỉ mang về cho gia đình vỏn vẹn 40- 50 ngàn đồng...