Vùng đất Nam Bộ may mắn được thiên nhiên ưu đãi ban tặng cho nhiều loại cá tôm. Qua bàn tay khéo léo của người nội trợ từ các sản vật này đã được chế biến thành hàng chục món ăn phong phú từ bình dân đến cầu kỳ sang trọng. Chỉ kể riêng các món được chế biến từ cá lóc đã đếm không xuể trên đầu ngón tay, nào là cá lóc nướng trui, cá lóc nướng lu, cá lóc nấu canh chua, cá lóc hấp bầu, cá lóc quay me, cá lóc kho khóm và đặc biệt là món cháo cá lóc nước cốt dừa mà người dân Nam bộ thường gọi là cháo ám.…

Ông bà ta ngày xưa nấu món này rất kén cá, con nào con nấy được lựa rọng để dành phải từ 1 kg trở lên mới được. Bây giờ, ngày càng hiếm có cá đồng loại to nên người nội trợ châm chế chọn cá nhỏ hơn. Tuy không cầu kỳ trong nguyên liệu chế biến món ăn nhưng không phải ai nấu món cháo cá lóc nước cốt dừa cũng ngon và đạt yêu cầu. Đặc trưng của món cháo này là thịt cá không cần dẻ ra rồi nấu chung như những loại cháo khác mà phải giữ nguyên con từ lúc nấu đến lúc dọn lên bàn ăn thưởng thức, nhất là không quên chừa cả bộ ruột – gan cá dành riêng cho người lớn tuổi trong gia đình. Đặc biệt, gạo trước khi nấu không nên rang vàng để cháo giữ được độ sánh nhưng không đặc ngán và đồng thời không làm mất đi hương thơm dịu ngọt của nước cốt dừa.

Theo bà Nguyễn Thị Bé, Hòa Bình – Trà Ôn: “Hồi xưa mỗi lần tát đập tát đìa là bắt cá thật là nhiều, nói là bắt cá giạ chứ không có nói là 1, 2 kg nhưng mà lựa cá lóc nào thật là lớn rọng để dành nấu cháo cá nước cốt dừa, con cá lớn dẻ thịt mới ngon. Mà món cháo nước cốt dừa, cháo cá này phải ăn với gỏi bắp chuối mới là đúng điệu.”

Múc một muỗng cháo mềm tan trong miệng thoảng thoảng hương thơm và vị béo của nước cốt dừa, dẻ miếng thịt cá chấm vào dĩa nước mắm nguyên chất càng đậm đà chất ngọt tự nhiên vốn có cộng thêm vị chua chua ngọt ngọt của gỏi bắp chuối cùng với dư vị nồng cay của rau răm, tất cả cộng hưởng vào nhau  làm nên nét đặc trưng của món ăn không thể lẫn vào đâu được.

Còn gì bằng khi vào những ngày mùa mưa, cả nhà cùng quây quần bên nhau thưởng thức tô cháo cá nước cốt dừa nóng hổi bốc mùi thơm nghi ngút, ai nấy húp xì xụp toát mồ hôi, tan đi mệt nhọc qua những ngày làm việc vất vả.

Bích Chi