Nói đến ẩm thực Việt Nam phải kể đến sự đa dạng và phong phú trong cách chế biến, bởi chỉ từ một nguyên liệu chính có thể làm ra hàng chục, hàng trăm món ngon từ chiên, xào, kho, nướng, đến nấu canh, hấp cách thủy…. Thử lấy món lươn um làm thí dụ, nào là lươn um lá cách, lươn um nấm, lươn um dừa, lươn um lá nhàu, lươn um rau ngổ…

Giờ đang bước vào thời điểm của những cơn mưa cuối mùa nhưng không khó gì mấy để tìm mua được những chú lươn đồng tròn trịa mình dài, da dẻ vàng ươm. Mặc dù có nhiều cách để làm mất đi chất nhờn và khử bớt mùi tanh của loài thủy sản da trơn này nhưng đa phần các bà nội trợ vẫn chuộng cách thức truyền thống là dùng tro bếp bởi chúng không chỉ làm sạch lươn một cách nhanh chóng mà còn giữ cho thịt lươn không bị dai cứng khi chế biến. Tuy không đến nỗi phải “kén cá chọn canh” nhưng khi lựa lươn um các bậc sành ăn đều ưu tiên cho các chú cỡ trung nhỏ xương, nhiều thịt. Nguyên liệu chế biến món này tương đối dễ tìm duy chỉ có rau ngổ đôi lúc hiếm thấy ở các chợ thành, chứ còn ngày xưa ở quê cứ độ năm ba nhà thì đã có 1 mương rau ngổ.

Theo bà Bùi Thị Kim Khoa, Phường 1 – Thành phố Vĩnh Long:“Tôi về quê thì người bà con hỏi có muốn ăn lươn um rau ngổ không? Nói muốn, thì xách trúm đi đặt, rau ngổ bên ao rồi bẻ dừa xuống nói chung những nguyên liệu này rất gần gũi dân dã của mình người dân mình ở nông thôn người nào cũng có thể ăn được món này hết.”

Đặc biệt, để nồi lươn um hấp dẫn từ hình thức đến mùi vị thì không thể thiếu sự góp mặt của sả, nghệ tươi và mớ rau om. Khâu chuẩn bị thì khá mất thời gian chứ trên cái nóng của bếp than hồng, từng chú lươn cuộn tròn ngâm mình trong nồi nước cốt giảo chẳng mấy chốc đã bung mình răn nứt, mùi hương của từng cọng rau ngổ thi nhau đưa đẩy bốc lên, đấy cũng là lúc thích hợp bày chúng ra mâm cơm gia đình dọn sẵn.

Món này chỉ thật sự ngon khi cả nhà được quây quần bên nhau cùng thưởng thức lúc còn bốc khói, riêng rau ngổ được chế biến phải còn xanh, giòn chừng nào mới thơm ngon chừng ấy, đúng điệu nữa thì không thể thiếu chén nước mắm sả ớt đậm đặc được làm từ nước cốt dừa nguyên chất. Nồi lươn um được hòa quyện đầy đủ vị mặn, béo thơm, cay, nhưng nhớ nhất có lẽ là độ mềm, ngọt của thịt lươn và vị giòn thơm, nhân nhẫn của rau ngổ, khó lẫn vào đâu được. Để rồi dù cho bạn có biến tấu lươn um rau ngổ trở nên cầu kỳ thế nào đi nữa hay thưởng thức chúng ở bất kỳ đâu, bất cứ lúc nào cũng không dễ gì chối bỏ được hương vị mộc mạc, dân dã thôn quê./.

Bích Chi