Tháng 7 mưa ngâu, những con nước son từ thượng nguồn đổ về báo hiệu cho người dân vùng ĐBSCL chuẩn bị đón một mùa nước mới, điều đó cũng có nghĩa là ngư dân vùng lũ cũng đang sẵn sàng bước vào mùa thu hoạch cá tôm, trong đó phải kể đến cá linh – một trong những món quà vô giá mà thiên nhiên ưu đãi ban tặng nơi đây.

          Và năm nào cũng vậy, chỉ những dịp như thế này người dân vùng ĐBSCL mới có được đặc quyền thưởng thức cá linh nhiều đến vậy, đặc biệt là cá linh non. Cá linh kho me là một trong những món ăn dân dã và đặc sệt chất đồng quê Nam bộ. 

          Tuy không thể phủ nhận rằng nước lũ hằng năm dù ít hay nhiều đã gây hại cho bà con vùng ĐBSCL nhưng hơn cả lũ về lại bù đắp lượng phù sa dồi dào và nguồn lợi cá tôm vô giá, trong đó phải kể đến cá linh – loài cá đặc trưng chỉ xuất hiện vào mùa nước nổi. Những ngày hạ tuần tháng 7 này, người dân vùng rốn lũ Đồng Tháp, An Giang lại rộn ràng với những mẻ lưới đầu mùa thì người dân miệt hạ nguồn sông Tiền, sông Hậu cũng đang mong chờ náo nức để được thưởng thức cá linh non đầu mùa hấp dẫn. 

          Do mỗi năm chỉ được một lần nước nổi nên vào thời điểm này, chỉ cần nghe ai đó rỉ tai có cá linh non xuất hiện là các bà nội trợ đều tranh thủ rảo ngay khắp các chợ tìm mua về chế biến món ngon cho gia đình, bởi đối với những người sành ăn thì cá linh đầu mùa bao giờ cũng là số 1. Cá linh non không chỉ thơm ngon khi nấu canh chua với bông điên điển, kho gợt, kho mía, chưng tương, kho mắm mà cá linh kho me cũng đi vào tiềm thức của khá nhiều người.

          Đừng tưởng cá non ít thịt không ngon, chỉ với những chú cá nhỏ bằng ngón tay út thôi cũng đủ làm mê hoặc những ai đã từng một lần thưởng thức. Mùa nào thức ấy, mùa của cá linh cũng chính là lúc những cây me đầu mùa bắt đầu trĩu quả và có lẽ xuất phát từ đặc điểm thích vắt chanh hay giầm me, bằm xoài chua khi thưởng thức chung với cá kho lạt của người miền Nam mà món cá linh kho me dần được tượng hình.

          Chị Trần Thị Bích Hằng, Phường 2 – Thành phố Vĩnh Long cho biết: “Món này là món ăn dân dã của mình, chỉ biết từ lúc mình còn rất nhỏ, tới mùa nước nổi thì mẹ hay mua về kho cho gia đình ăn, mình thấy ăn rất ngon nên hương vị đó từ lúc nhỏ mình nhớ tới bây giờ, cho nên mỗi lần mùa nước nổi mình hay mua cá linh đầu mùa cộng thêm me trái đầu mùa, me non đó mình kho ăn. Me lớn thì vị chua ái, còn me non thì cái vị chua nó cũng nhạt hơn với lại có vị hơi chát làm cho món ăn của mình tăng thêm hương vị.”

          Thoạt nghe có vẻ đơn giản nhưng không phải ai kho món này cũng được điểm mười  bởi nếu không khéo cá sẽ dễ bị mềm, rả, kém ngon và quan trọng hơn là nồi nước kho phải có được sự hòa quyện giữa 4 vị mặn, ngọt, chua, cay mang hơi hướng đặc trưng của món ăn này. Rau ăn kèm với món này khá phong phú, phổ biến là rau vườn được hái quanh nhà nhưng khoái khẩu nhất vẫn là bông điên điển và bông súng mùa nước nổi. Bữa cơm gia đình có dĩa cá linh kho me thơm lừng bốc khói, từng con cá linh xương mềm, béo ngậy hòa vào vị chua chua chát chát từ những trái me non còn nguyên vỏ, tuy hương vị và hình thức có phần dân dã, đơn điệu nhưng dù cho bạn đã no hay còn đói cũng đều khó có thể chối từ./.

          Bích Chi