Cứ đến tháng 9, tháng 10 âm lịch hàng năm, khi bông điên điển sắp tàn, mùa gió chướng về báo hiệu vào mùa đánh bắt cá kèo. Cá kèo thịt ngọt, thơm ngon, được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như: cá kèo kho mắm, lẩu cá kèo, cá kèo kho tộ, cháo cá kèo, cá kèo nướng ống sậy… và còn một món cũng khá quen thuộc, dân dã đã đi vào tiềm thức của không ít người đó là món: Cá kèo kho gợt.

Nếu như xưa kia, trong tiềm thức của người dân Nam bộ đây là “loài cá nhà nghèo” vì chúng vừa dễ tìm bắt, dễ ăn, có giá rẻ, thì nay cá kèo không chỉ được chế biến thành những món ăn gia đình, mà còn được xem là một trong những đặc sản có mặt trong thực đơn của các nhà hàng.

 Khác hẳn những loài cá khác, khi làm cá kèo, ngoài loại bỏ lớp chất nhờn trên da chúng, tất cả những bộ phận khác đều được giữ lại, nhất là bộ ruột cá và túi mật, bởi đây là hai thành phần tinh túy thơm ngon nhất của loài cá này.

 Món cá kèo kho gợt tuy đơn giản về nguyên liệu và cách chế biến, nhưng hương vị nồi cá thơm ngon ở mức độ nào còn tùy thuộc vào khâu lựa chọn nguyên liệu của người đứng bếp.

Theo bà Nguyễn Thị Thanh Hương, phường 3 – TP Vĩnh Long: “Muốn cho cá kèo này kho nó ngon thì là mình lựa con cá tự nhiên ở ngoài sông, rồi mình kho nó sẽ ngon hơn, với con cá tròn mập, trắng nhảy soi sói thì nó ngon hơn con cá mới vừa bị ngộp.”

Người miền Nam thường sử dụng nước dừa tươi để nấu nước dùng, kho hay khìa các loại thịt, cá và món này cũng không ngoại lệ; ở chợ thì tốn tiền mua chứ ở vườn thì sai mấy đứa nhỏ trèo hái vài trái dừa xiêm thì sẽ có ngay nồi nước kho sắc ngọt tự nhiên, thơm ngon đúng điệu. Đặc biệt, thịt cá kèo kho gợt chỉ mềm ngon khi cá tươi sống và được cho vào nồi lúc nước đã sôi bùng, cộng vào mớ rau răm là đủ đầy hương vị.

Cá kèo kho gợt chỉ thật hấp dẫn khi được thưởng thức lúc còn bốc khói, xương cá mềm, thịt cá vốn ngọt tự nhiên nay đậm đà hơn khi hòa lẫn vào vị nhẫn nhẫn, beo béo của túi mật và ruột cá, mùi rau răm thoang thoảng cộng thêm vị cay của mấy trái ớt hiểm hái vội sau nhà, kẹp vào mớ rau đồng mùa nước nổi, bấy nhiêu thôi cũng đủ làm nên hương vị đậm đà dân dã đồng quê./.

Bích Chi