Từ lâu, cây liễu đã trở thành đề tài bất tận trong nhiều tác phẩm thơ, họa, nhạc. Hình ảnh cây liễu bên bờ hồ được ví như bóng dáng thiếu nữ xinh đẹp, quyến rũ, dịu dàng và ngọt ngào trong tình yêu. 

Liễu rũ tán lá dài xanh mướt bốn mùa. Với dáng vẻ mềm mại như đang u sầu, cây liễu còn tượng trưng cho sự đau thương, tang tóc.

Liễu rũ tán lá dài xanh mướt bốn mùa bên mặt hồ

Những cành liễu rũ luôn gây ấn tượng mạnh đối với người ngắm cảnh. Lá liễu dài mảnh mai, cành dài lại mềm, rũ xuống và đong đưa nhẹ nhàng cùng làn gió, tạo nên những hình ảnh rất thi vị. Đứng bên ao hồ, liễu lại càng rũ và càng xinh đẹp, phần gốc có xu thế hơi nghiêng về phía mặt nước phẳng lặng. Lá liễu nhỏ, dài rất hài hòa với cành liễu dài và mềm dẻo.

Liễu thường được trồng để trang trí ở các công viên hoặc vườn nhà. Vì có độ che phủ kém nên liễu không phải là loài cây cho bóng mát mà thiên về dòng cây cảnh. Cây liễu không phát triển quá cao, ít khi hơn 4m. Chiều cao trung bình của loài cây này vào khoảng 2 – 3,3m. Cây liễu phát triển khá nhanh, chúng vừa thuộc loài cây thân gỗ vừa thuộc loài cây bụi. 

Sự xuất hiện của cây liễu góp thêm vẻ đẹp lãng mạn cho các khu vườn. Dù loài cây này đã có mặt ở khắp nơi trên thế giới, nhưng liễu vốn là loài cây bản xứ của những vùng có khí hậu ôn đới.

Người ta đã ghi nhận được hơn 300 loài cây liễu, phần lớn sống ở Bắc bán cầu, một số loài mọc ở các vùng núi cao, trong khi số khác mọc ở các vùng ẩm ướt. Trong số đó, nổi tiếng nhất là loài liễu trắng, chúng rất phổ biến và phát triển rất mạnh mẽ, vỏ cây xù xì và dày lên theo năm tháng. Khi cây già cỗi, trên vỏ xuất hiện nhiều vết nứt.

Loài liễu Goat có vóc dáng khá nhỏ với cành dài, những chiếc lá dài hình elip. Chúng nổi tiếng nhờ vẻ đẹp rực rỡ của những bông hoa nở rộ vào đầu tháng 3 trước khi lá mới xuất hiện. Trong khi đó, liễu Carmanica là loại có dạng cây bụi với những cành thẳng rất lạ.

Liễu Goat nổi tiếng nhờ vào vẻ đẹp rực rỡ của những bông hoa nở rộ vào tháng 3

Trong sự đa dạng về chủng loài, có những loài liễu rất độc đáo, một số cây có thể vươn cao đến gần 20m, nhưng cũng có những cây rất thấp chẳng hạn như liễu Salix Herbacea. Chúng còn được gọi là liễu lùn vì chỉ cao khoảng từ 2 – 5 cm. Loài cây này thường sống trên các ngọn núi ở vùng Bắc cực. Chúng được xem là một trong những loài liễu nhỏ nhất thế giới.

Salix Herbacea được xem là một trong những loài liễu nhỏ nhất thế giới

Mỗi loài liễu đều có những nét riêng của nó, chúng khác nhau cả về hình dáng của những chiếc lá lẫn những bông hoa. Tùy từng loài liễu, hoa sẽ xuất hiện trước hay cùng lúc với lứa lá mới. Cây liễu thường ra hoa vào tháng 3, nhưng có một số loài ra hoa trễ hơn.

Bông hoa liễu cần được thụ phấn để sinh sản các thế hệ tiếp theo, các loài côn trùng sẽ đảm nhận nhiệm vụ thụ phấn giúp cho cây. Sau đó, cây liễu nhờ gió phân tán các hạt rất nhẹ và nhỏ với những sợi lông mịn như tơ. Đôi khi, hạt phải trải qua cuộc hành trình dài hàng km cùng các cơn gió. Khi đáp xuống đất, hạt sẽ nảy mầm và phát triển thành cây liễu mới. Khi hạt liễu đến được nơi sinh trưởng có nước, chúng nhanh chóng nảy mầm trong 1 hoặc 2 ngày. Những hạt liễu may mắn đến chỗ gần bờ sông sẽ phát triển thuận lợi hơn.

Thanh Trúc