Hầu hết các cây liễu đều cần nhiều ánh nắng và ẩm độ để sinh trưởng. Hằng ngày, một cây liễu thải ra rất nhiều nước dưới dạng hơi qua lá. Vì lý do này, liễu thường sinh trưởng cạnh dòng suối hay những nơi có nhiều nước.

Cây liễu thoát hơi nước qua lá

Vì sống ở những nơi có nhiều nước nên cây liễu cần có chiến thuật đặc biệt nhằm thích nghi để sinh tồn. Bộ rễ của cây liễu có khả năng lọc nước rất tốt. Chúng giống như những nhà máy lọc nước sinh học nên người ta thường trồng loài cây này để xử lý nước thải, cải tạo và phục hồi đất.

Liễu còn được trồng để ngăn chặn tình trạng xói lở đất, giúp bờ sông được giữ vững

Trong quá khứ, đã có lúc nhiều cánh đồng liễu tự nhiên bị con người phá hủy để lấy đất xây dựng nhà ở. Điều đáng mừng là hiện nay, số lượng cây liễu ở nhiều nơi trên thế giới đã gia tăng rất nhiều, người ta đã biết rằng, loài cây này có tác dụng ngăn lũ. Bộ rễ khỏe và bám chặt vào trong đất của cây liễu có thể ngăn chặn tình trạng xói lở đất, giúp bờ sông được giữ vững. Cây liễu được dùng làm rào chắn lũ, kiểm soát tình trạng xói mòn đất, làm hàng cây chắn gió, tạo môi trường sống thuận lợi cho nhiều loài động vật hoang dã…

Sự sinh trưởng của cây liễu có mối liên hệ chặt chẽ với điều kiện khí hậu. Như những loài cây có hoa khác, cây liễu đã xuất hiện trên trái đất từ kỷ Creta. Sự biến đổi khí hậu và nguồn cung cấp nước có ảnh hưởng đến sự mở rộng hay thu hẹp diện tích của các rừng cây liễu. Theo thời gian cùng sự biến đổi của tự nhiên, cây liễu đã sinh sản ra rất nhiều giống loài và phân tán đến nhiều nơi. Trong số đó, liễu trắng và liễu Goat chủ yếu sinh trưởng ở châu Âu, Bắc Phi và Trung Mỹ, còn cây liễu rũ thường được tìm thấy ở Trung Quốc.

Người và cây liễu đã sống gần gũi và chan hòa với nhau qua bao đời. Xung quanh cây liễu, con người đã thêu dệt nên nhiều truyền thuyết, nhiều câu chuyện thần thoại kỳ bí. Theo truyện thần thoại của người Celtic ở châu Âu, liễu là hình ảnh tượng trưng cho mặt trăng, phụ nữ và nước.

Dù bị cắt trơ trụi, cây liễu vẫn có thể mọc những nhánh mới từ những gì còn sót lại

Vì có nhiều cành, nên ở Pháp, Anh, Bồ Đào Nha và Nga, cây liễu còn được xem là hình ảnh tượng trưng cho sự tái sinh sản. Ở vùng Trung Đông, chúng tượng trưng cho sự bất tử vì nếu chặt một cành liễu cắm xuống đất, chúng sẽ lại phát triển thành cây mới.

Điều đặc biệt của cây liễu nằm ở hình dáng và sự sinh tồn mãnh liệt. Sau 4 hoặc 5 năm trồng, người ta có thể thu hoạch gỗ của cây liễu. Dù thân đã bị cắt chỉ còn lại phần gốc trơ trụi, nhưng cây sẽ phát triển những cành mới từ những gì còn lại.

Cây liễu là nơi trú ngụ của nhiều loài sinh vật

Những cành liễu bên bờ sông cũng là nơi nhiều loài chim nước sinh sống. Vịt trời thường chọn chúng làm nơi nghỉ ngơi và làm khô bộ lông vũ. Đó cũng là nơi trú ngụ của một số loài động vật gặm nhấm sống gần nước như hải ly. Phần rễ cây liễu nằm bên dưới mặt nước là nơi trú ẩn an toàn của nhiều loài cá nhỏ để tránh các loài cá ăn thịt to lớn.

Thanh Trúc