Lãnh tụ Hồ Chí Minh là người cha thân yêu của các lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam. Tháng 12/1944 Người ra Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân và khẳng định: “… Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân là đội quân đàn anh, mong cho chóng có những đội đàn em khác. Tuy lúc đầu quy mô của nó còn nhỏ, nhưng tiền đồ của nó rất vẻ vang. Nó là khởi điểm của Giải phóng quân, nó có thể đi suốt từ Nam chí Bắc khắp đất nước Việt Nam”.

 Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân ngày đầu thành lập theo Chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh, gồm 34 chiến sĩ

Tự Người đã viết nhiều tài liệu tập huấn cách đánh giặc, mở lớp quân sự và đào tạo nhiều cán bộ chỉ huy ưu tú cho quân đội. Tư tưởng Hồ Chí Minh và sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản là nhân tố quyết định tạo nên sức mạnh to lớn cho quân đội ta, giúp quân đội ta làm nên những kỳ tích trong chiến tranh cũng như thời bình.

Hy sinh chiến đấu để bảo vệ non sông đất nước vừa là lẽ sống cao cả, vừa là phẩm chất cao đẹp của quân đội ta. Cán bộ, chiến sĩ thấm nhuần ý chí “Độc lập hay là chết”, “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”. Trong chiến đấu chống mọi kẻ thù xâm lược, dù buổi đầu bao giờ chúng cũng mạnh hơn ta gấp nhiều lần, quân đội ta đều vượt qua mọi khó khăn trở ngại, chiến đấu cực kỳ dũng cảm, giành thắng lợi vẻ vang.

Chiến thắng Điện Biên Phủ 7/5/1954 và chiến thắng 30/4/1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước là những cột mốc bằng vàng trong lịch sử dân tộc và có ý nghĩa quốc tế rộng lớn. Những năm tiếp theo, quân đội ta hoàn thành xuất sắc nghĩa vụ quốc tế đối với nước bạn và tiến hành các cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam và phía Bắc.

Trong hòa bình, quân đội ta ra sức học tập, rèn luyện tập, trung xây dựng Quân đội ta theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Quân đội ta thể hiện lòng “trung với Đảng, trung với nước” bằng hành động cách mạng cụ thể, luôn sẵn sàng chiến đấu cao, luôn đề cao cảnh giác cách mạng làm thất bại mọi âm mưu “phi chính trị hóa quân đội” của các thế lực thù địch và nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ Đảng ta, quân đội ta.

Khác hẳn với quân đội của các nhà nước phong kiến, nhà nước tư sản trên thế giới trước đây và hiện nay, ngay từ buổi đầu quân đội ta được Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản xây dựng theo mô hình một quân đội kiểu mới, là quân đội từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu và phục vụ. Để bảo vệ nền độc lập thiêng liêng của Tổ quốc, trước họa xâm lăng của thực dân đế quốc, nhân dân thuộc nhiều tầng lớp trong xã hội ta đã gởi những người con thân yêu của mình vào quân đội cầm súng chiến đấu. Và chính nhân dân cùng quân đội động viên, giáo dục, rèn luyện con em mình phát huy dòng máu anh hùng của tổ tiên từ ngàn xưa phục vụ sự nghiệp ngày nay. Nhân dân không chỉ là bầu sữa mẹ nuôi dưỡng quân đội mà còn kề vai sát cánh với quân đội phục vụ chiến đấu hoặc trực tiếp chiến đấu chống quân thù.

Về vai trò to lớn của nhân dân Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người anh cả của quân đội từng nói: “Nước ta vốn là một nước nhỏ, đất không rộng người không đông… Nhưng bọn xâm lược thường là những lực lượng lớn hơn ta gấp bội. Trong hoàn cảnh phải lấy nhỏ đánh lớn như vậy, để giữ vững mảnh đất quê hương, để chiến thắng những kẻ hung bạo, dân tộc ta phải phát huy sức mạnh của toàn dân, của cả nước, không thể chỉ cậy vào quân đội”. Đây là nét đặc trưng, là bí quyết hàng đầu của chiến tranh nhân dân Việt Nam, mà cũng là nền tảng của mối quan hệ quân dân không ngừng được vun đắp và phát huy.

Bởi vậy cán bộ, chiến sĩ quân đội coi mình là con em nhân dân, là quân đội của dân, do dân, vì dân; luôn tâm niệm “hiếu với dân”, “vì nhân dân phục vụ, vì nhân dân quên mình”. Thực hiện nghiêm chỉnh lời thề danh dự thứ 9 “Kính trọng dân, giúp đỡ dân, bảo vệ dân” và Lời dạy của Bác Hồ: “Mình đánh giặc là vì dân. Nhưng mình không phải là “cứu tinh” của dân, mà mình có trách nhiệm phụng sự nhân dân", “Quân với dân như cá với nước, đoàn kết một lòng”, mối quan hệ tốt đẹp đó trở thành một giá trị văn hóa, đạo đức cao quý của cộng đồng.

Khi chiến đấu, quân đội dũng cảm xáp mặt quân thù. Trở về hậu phương, quân đội được sống trong tình dân ấm áp, ở dân thương mến cảm phục gọi là “Bộ đội Cụ Hồ”, đi dân luyến tiếc nhớ nhung. Phong cách ứng xử đối với dân của quân đội là “Lắng nghe dân nói, nói cho dân hiểu, làm cho dân tin”, mỗi cán bộ, chiến sĩ đều là một tuyên truyền viên tự nguyện. Đóng quân ở đâu, quân đội đều tích cực giúp đỡ nhân dân, các đoàn thể và chính quyền địa phương xây dựng cơ sở chính trị địa bàn, phát triển kinh tế – xã hội, tham gia xóa đói giảm nghèo, xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng nông thôn mới, phòng chống và khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, xây dựng thế trận lòng dân, thế trận quốc phòng toàn dân.

Quân đội ta có các chức năng: vừa là đội quân chiến đấu, vừa là đội quân công tác và đội quân lao động sản xuất. Nhiệm vụ của quân đội là: Luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; chiến đấu quên mình vì sự nghiệp cách mạng của Đảng, bảo vệ vững chắc Tổ quốc và nhân dân. Để làm được những điều nói trên, quân đội ta đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng Cộng sản. Đây là nguyên tắc cơ bản bất di bất dịch, có ý nghĩa quyết định sức mạnh chiến đấu và sự trưởng thành của quân đội.

Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản đặt lên hàng đầu vấn đề xây dựng về chính trị cho quân đội, xem đó là tư tưởng chỉ đạo cơ bản, xuyên suốt. Xây dựng bản chất cách mạng của giai cấp công nhân gắn liền với xây dựng tính dân tộc và tính nhân dân của quân đội, tiến hành thường xuyên cả về phương diện chính trị, tư tưởng và tổ chức. Nhờ đó, quân đội ta đã chứng tỏ là lực lượng chiến đấu đồng thời là lực lượng chính trị trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Cán bộ, chiến sĩ quân đội có lòng yêu nước và yêu Chủ nghĩa xã hội nồng nàn, quyết tâm phấn đấu cho lý tưởng cao đẹp đó.

Bảy mươi hai năm qua, Quân đội ta luôn “Trung với Đảng, hiếu với dân…”, “vì nhân dân mà chiến đấu, phục vụ” và luôn ghi nhớ lời Bác: “Quân đội ta là quân đội anh hùng của một dân tộc anh hùng” không ngừng phấn đấu để ngày càng tiến bộ, trưởng thành.

Theo cuuchienbinhTPHCM