Lối sống ít vận động, tình trạng thừa cân – béo phì cùng thói quen hút thuốc lá, ăn uống không lành mạnh là những yếu tố nguy cơ gây ra bệnh suy giãn tĩnh mạch chân cũng như các bệnh lý mạch máu chi dưới.

TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền, Phó khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ như trên tại buổi tư vấn “Suy giãn tĩnh mạch chân & Các bệnh mạch máu chi dưới: điều trị thuốc, laser, bơm keo, chích xơ hay phẫu thuật?”, ngày 25/3.

Từ trái sang: ThS.BS.CKI Lê Chí Hiếu, ThS.BS.CKI Lê Thị Ngọc Hằng, TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền và MC Thanh Phương tại buổi tư vấn trực tuyến.

Bác sĩ Quyền thông tin, suy giãn tĩnh mạch chi dưới hay còn gọi là suy giãn tĩnh mạch chân, là bệnh lý phổ biến hiện nay, không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn làm suy giảm sức khỏe, ảnh hưởng khả năng làm việc của người bệnh. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), giãn tĩnh mạch chi dưới thường gặp ở khoảng 35% người đang làm việc, 50% người đã nghỉ hưu, tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao gấp 3 lần nam giới. Đặc biệt, không còn là căn bệnh chỉ xảy ra ở người già, suy giãn tĩnh mạch chi dưới đang dần mở rộng lứa tuổi mắc phải và xuất hiện ngày càng nhiều hơn ở người trẻ.

Lối sống ít vận động, công việc ngồi hoặc đứng nhiều và tình trạng thừa cân – béo phì là những yếu tố nguy cơ làm gia tăng bệnh lý suy giãn tĩnh mạch. Bên cạnh đó, sự thay đổi nội tiết tố khi mang thai là nguyên nhân khiến 50% thai phụ bị sưng phù vùng cổ chân và 20-30% nổi gân xanh, đây có thể là dấu hiệu suy giãn tĩnh mạch trong thai kỳ. Điều đáng quan ngại, rất nhiều người bỏ qua những triệu chứng cảnh báo bệnh, hoặc nghĩ đây là bệnh nhẹ không cần điều trị… nên chỉ đến khám khi bệnh đã tiến triển, khiến quá trình điều trị mất nhiều thời gian, tốn kém và khó phục hồi.

TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền cho biết đối tượng bị suy giãn tĩnh mạch chân cũng như các bệnh lý động mạch đang mở rộng ở những người trẻ.

Chị Ngọc Quyên (29 tuổi, tiếp viên hàng không) đến khám tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM trong tình trạng đau mỏi bàn chân, nóng râm ran ở bắp chân và thỉnh thoảng bị chuột rút vào ban đêm. Chị Quyên cho hay, khi ngồi hoặc đứng lâu một chỗ thì sau đó phần chân có cảm giác nặng nề, tê cứng và đau nhức.

Còn chị Lan Thanh (45 tuổi, nhân viên bán hàng) thì nổi rõ những đường mạch máu màu xanh tím dưới da như mạng nhện, đi kèm là cảm giác rối loạn như kiến bò, có xuất hiện phù nề ở vùng chân.

Sau khi làm xét nghiệm siêu âm Doppler mạch máu kết hợp khai thác thói quen của bệnh nhân, những trường hợp trên đều được chẩn đoán mắc suy giãn tĩnh mạch chi dưới. Đặc điểm chung của hai bệnh nhân là phải đứng một chỗ và mang giày cao gót trong thời gian dài. Chính thói quen này khiến cho dòng máu bị hạn chế lưu thông và tạo áp lực cho các tĩnh mạch, lâu dần dẫn đến suy giãn tĩnh mạch chân.

ThS.BS.CKI Lê Thị Ngọc Hằng, khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, hiện có nhiều phương pháp tiến bộ giúp điều trị dứt điểm suy giãn tĩnh mạch chân. Bệnh ở mức độ nhẹ có thể điều trị bằng thuốc kết hợp thay đổi lối sống lành mạnh. Song song đó, bác sĩ sẽ kê các loại thuốc phù hợp như thuốc tăng cường trương lực tĩnh mạch, thuốc chống đông để ngăn ngừa hình thành cục máu đông…

Bác sĩ tiến hành phương pháp bơm keo sinh học để điều trị suy giãn tĩnh mạch chân cho bệnh nhân.

Một số trường hợp suy tĩnh mạch chi dưới dạng mạng nhện (giãn tĩnh mạch nông kích thước dưới 1 mm dưới da), bác sĩ sẽ chích xơ tĩnh mạch nhiều lần để loại bỏ những tĩnh mạch này.

Với những bệnh nhân bị suy giãn tĩnh mạch chân mức độ trung bình đến nặng, bác sĩ sẽ can thiệp ngoại khoa bằng phương pháp đốt laser nội mạch (luồn dây đốt vào tĩnh mạch và tiến hành đốt nóng bằng sóng nhiệt để phá hủy tĩnh mạch bị bệnh) hoặc bơm keo tĩnh mạch Venaseal. So với đốt laser nội mạch, bơm keo tĩnh mạch Venaseal là phương pháp hiện đại được đánh giá cao vì sự tiện lợi, có nhiều ưu điểm vượt trội: không gây tổn thương dọc theo tĩnh mạch do đốt, ít đau hơn, không gây bỏng da, người bệnh không bắt buộc mang vớ tĩnh mạch vùng đùi liên tục sau mổ và thời gian thực hiện thủ thuật nhanh chóng.

Bệnh nhân suy giãn tĩnh mạch thường đến khám khi bệnh ở giai đoạn tiến triển, đã có những biến đổi về da, phù chân hoặc có loét, ThS.BS.CKI Lê Thị Ngọc Hằng lo ngại.

Bên cạnh suy giãn tĩnh mạch chân, các bệnh mạch máu chi dưới cũng đang gây ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người trên toàn cầu. Bệnh lý này phát triển khi các động mạch trong chân và bàn chân bị co hẹp hoặc tắc nghẽn. Nguyên nhân do sự tích tụ của mảng bám gọi là xơ vữa, hình thành trên thành động mạch.

Khi các động mạch bị co hẹp, lưu lượng máu cung cấp đến cơ và mô trong chân và bàn chân giảm đi, gây đau đớn, làm chậm quá trình lành vết thương. Trong các trường hợp nặng hơn, có thể dẫn đến hoại tử mô buộc phải cắt chi. Những người mắc bệnh động mạch ngoại biên ở chi dưới thường có các vấn đề khác liên quan đến xơ vữa, như bệnh động mạch cảnh hoặc bệnh lý tim mạch.

ThS.BS.CKI Lê Chí Hiếu, khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM nhấn mạnh, sử dụng thuốc lá là yếu tố nguy cơ nguy hiểm nhất đối với bệnh mạch máu chi dưới. Thực tế, 80% số người mắc bệnh lý này đang hoặc đã từng hút thuốc. Ngoài ra, một số yếu tố khác góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, người trên 65 tuổi, béo phì, có tiền sử gia đình mắc bệnh mạch máu chi dưới, bệnh tim hay đột quỵ.

ThS.BS.CKI Lê Chí Hiếu nhấn mạnh, tất cả các phương pháp điều trị bệnh mạch máu chi dưới như nong mạch đặt stent, phẫu thuật bắc cầu… đều nhằm mục đích cải thiện khả năng đi lại, đem lại cho bệnh nhân cuộc sống chất lượng hơn.

Hiện nay, những tiến bộ khoa học trong chẩn đoán và điều trị đã giúp phát hiện sớm bệnh lý mạch máu chi dưới, điều trị hiệu quả, hồi phục nhanh bằng phương pháp nội khoa hoặc can thiệp ít xâm lấn và phẫu thuật. Bên cạnh các loại thuốc, bác sĩ có thể chỉ định nong mạch đặt stent (để mở rộng động mạch bị tắc và cải thiện lưu thông máu) hoặc phẫu thuật bắc cầu (tạo ra một lối đi xung quanh động mạch bị tắc bằng cách sử dụng mạch máu tự thân hoặc nhân tạo).

Suy giãn tĩnh mạch chân cũng như các bệnh mạch máu chi dưới đều có thể được ngăn ngừa bằng cách tuân thủ lối sống lành mạnh. Mỗi người cần tránh xa thuốc lá, không mặc các loại quần áo bó sát hay đeo thắt lưng quá chặt, không ngồi hoặc đứng quá lâu, hạn chế mang giày cao gót, có chế độ ăn uống thân thiện với trái tim (giảm muối, hạn chế thức ăn chiên rán và các loại thực phẩm chế biến sẵn, tăng cường trái cây, rau củ, chất béo tốt, các loại hạt…), tập thể dục thường xuyên, giữ cân nặng hợp lý, kiểm soát tốt bệnh nền (tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường). Người có các yếu tố nguy cơ nên tầm soát bệnh định kỳ nhằm phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp phù hợp.

Thu Hà