Siêu âm đầu dò ma trận hoặc tiếp cận ngả âm đạo kết hợp chụp cộng hưởng từ thai nhi giúp hỗ trợ phát hiện sớm những bất thường hệ thần kinh trung ương, hệ tim, cấu trúc trên thành bụng… của bào thai.

Đây là thông tin được các bác sĩ Trung tâm Y học bào thai, Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ trong chương trình tư vấn trực tuyến “Kỹ thuật hiện đại tầm soát, chẩn đoán và can thiệp điều trị dị tật thai”, phát sóng ngày 31/7 vừa qua.

Chương trình có sự tham gia của 3 chuyên gia Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM: BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi – Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa, ThS.BS Hà Tố Nguyên – Giám đốc Trung tâm Y học bào thai, và ThS.BSNT.CKI Trần Lâm Khoa – Trung tâm Sản Phụ khoa.

Các bác sĩ tư vấn trong chương trình

Theo bác sĩ Hà Tố Nguyên, siêu âm được xem như “con mắt thứ ba” của bác sĩ giúp khảo sát, phát hiện sớm những bất thường, đánh giá sự rối loạn tăng trưởng thai nhi. Khi thăm khám định kỳ, bác sĩ sẽ chỉ định loại hình siêu âm phù hợp với từng thời điểm, bao gồm: siêu âm doppler màu, siêu âm ba chiều, siêu âm đầu dò ma trận, siêu âm đầu dò tiếp cận ngả âm đạo… giúp chẩn đoán chính xác bất thường thai từ sớm.

Bác sĩ Nguyên nhấn mạnh, 12 tuần đầu tiên là giai đoạn quan trọng trong sàng lọc vì có khoảng 1/4 bất thường lớn ở thai nhi được phát hiện ở thời điểm này. Siêu âm dị tật thai trong quý một còn có thể chẩn đoán sớm tiền sản giật, hạn chế nguy cơ gây tử vong ở cả mẹ và con.

ThS.BS Hà Tố Nguyên – Giám đốc Trung tâm Y học bào thai, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM

Siêu âm quý hai (khoảng 22 tuần) có thể khảo sát chi tiết hầu hết hình thái học của thai, phát hiện nhiều loại dị tật. Siêu âm quý ba (khoảng 32 tuần) nhằm đánh giá lại hình thái học thai vì có thể xuất hiện những bất thường không phải bẩm sinh mà do biến dạng như nhiễm trùng bào thai, tác động từ môi trường, bất thường hệ thần kinh trung ương. Bác sĩ cũng kiểm tra sự tăng trưởng của thai, chẩn đoán những rối loạn tăng trưởng có thể xảy ra. “Trong quá trình khám thai nếu có những thời điểm cần xét nghiệm máu hoặc có diễn tiến bất thường, bác sĩ có thể chỉ định siêu âm thêm”, bác sĩ Nguyên nói.

Theo BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi – Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, trước đây khi chưa có những tiến bộ y học, trường hợp thai nhi bị dị tật bẩm sinh đồng nghĩa với mất con vì thiếu thông tin về di truyền học và không có phương tiện phát hiện sớm các bất thường. Sự phát triển của y học bào thai và khoa học công nghệ ngày nay giúp bác sĩ cứu sống nhiều thai nhi, giảm nguy cơ bỏ thai khi được chẩn đoán dị tật. Chẳng hạn, trước đây siêu âm chỉ có thể nhìn thấy túi thai, xác định đường kính thai nhi, không thể quan sát cấu trúc bên trong cơ thể. Nhưng hiện nay, siêu âm có thể phát hiện những bất thường về sọ não ngay từ 9-10 tuần, thay vì phải chờ 12-13 tuần như trước.

Chụp cộng hưởng từ hỗ trợ phát hiện dị tật bào thai từ sớm

Bác sĩ Hà Tố Nguyên cho biết, siêu âm là phương tiện cơ bản giúp tầm soát phát hiện bất thường thai. Tuy nhiên, có những dị tật khó chẩn đoán trên siêu âm, nhất là những bất thường liên quan đến hệ thần kinh trung ương. Khi đó, MRI là phương tiện hỗ trợ thêm góp phần chẩn đoán toàn diện, chính xác hơn. Điển hình như trường hợp giãn não thất là một trong những bất thường hay gặp ở thai nhi. Trên siêu âm, bác sĩ chỉ đọc được kích thước giãn não thất, khó xác định nguyên nhân gây bệnh. Nếu giãn não thất là một biểu hiện của những vấn đề phức tạp hơn, chụp cộng hưởng từ có thể phát hiện nguyên nhân và bất thường đi kèm, giúp bác sĩ đánh giá toàn diện và đưa ra hướng xử trí phù hợp.

Theo bác sĩ Mỹ Nhi, sự tiến bộ trong chuyên ngành chẩn đoán hình ảnh và di truyền học giúp bác sĩ có thêm nhiều thông tin về tình trạng thai kỳ ngay từ khi còn rất sớm. Tùy mức độ tổn thương bào thai, bác sĩ sẽ cân nhắc đình chỉ hay tiếp tục thai kỳ. Lúc này, nhóm bác sĩ từ nhiều chuyên khoa sẽ sử dụng các giải pháp đa chiều bao gồm xét nghiệm sàng lọc máu, xét nghiệm di truyền, chẩn đoán hình ảnh… để phân loại bất thường, đánh giá mức độ nguy hiểm, đưa ra cách xử trí tối ưu nhằm can thiệp, cứu sống thai nhi hoặc quyết định chấm dứt thai kỳ bằng các giải pháp phù hợp nhằm giảm gánh nặng tâm lý cho thai phụ và gia đình.

Bác sĩ Nguyên siêu âm cho thai phụ

Đồng quan điểm, ThS.BSNT.CKI Trần Lâm Khoa – Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, những bệnh lý ở thai nhi không giống với bệnh lý trên trẻ em và người lớn. Đó là một phổ bệnh khác biệt, rất đa dạng. Mục đích của y học bào thai là thăm khám, đánh giá tổng thể và chi tiết thai nhi. Do đó cần sự kết hợp nhiều chuyên ngành với nhau, gồm Sản khoa, Chẩn đoán hình ảnh, Di truyền học, Hồi sức sơ sinh – Sơ sinh, Ngoại Nhi… Trong đó, bác sĩ Sản và Y học bào thai là người kết nối với những bác sĩ chuyên ngành để đưa ra phác đồ điều trị tối ưu cho trẻ.

Chẳng hạn, bác sĩ Y học bào thai siêu âm phát hiện các bất thường về hình thái học của thai, bác sĩ Sản sẽ phân tích bất thường đó do di truyền hay những nguyên nhân khác. Nếu do di truyền, kết hợp cùng bác sĩ Di truyền phân tích và tiên lượng cho em bé. Từ đó nhóm chuyên gia cân nhắc phương án tiếp tục thai kỳ, lên kế hoạch chuẩn bị cho sự chào đời của em bé, tiên lượng những mốc cần theo dõi sau sinh, bệnh lý cần can thiệp sau sinh, giúp cải thiện tỷ lệ sống của trẻ.

Ngoài ra, theo bác sĩ Khoa, khám tiền hôn nhân giúp phát hiện những tiền căn bất thường trong từng gia đình, hoặc bệnh lý nền ở bố mẹ, từ đó đưa ra cách phòng ngừa để tránh những tai biến nặng có thể xảy ra trong thai kỳ.

Bệnh viện Tâm Anh với lợi thế đa khoa chuyên sâu, trang bị hệ thống máy móc hiện đại, quy tụ nhiều bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm giúp tầm soát, chẩn đoán bất thường thai nhi từ rất sớm và chính xác. Sự kết hợp giữa các chuyên khoa giúp chuẩn bị tối ưu cho sự ra đời của em bé. Trong đó, chuyên khoa Ngoại Nhi đã thực hiện nhiều ca dị tật thai nhi như thoát vị hoành, tắc ruột do không có hậu môn, bàng quang khổng lồ… Phẫu thuật được thực hiện ngay sau sinh với sự phối hợp giữa các chuyên khoa Sản, Nhi, Ngoại Nhi, Ngoại Thần kinh…

Ngọc Châu