Mỗi ngày hai lượt vượt gần 10 cây số để đến trường, bao năm qua chặng hành trình chinh phục tri thức của cô học trò nghèo, dân tộc Kinh nhưng mang tên khá lạ Lê Thanh Li Ly, nhà ở vùng sâu thuộc ấp Bà Phận, xã Trung Chánh, huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long gian nan hơn nhiều so các bạn, không chỉ bởi quãng đường dài mà còn vì hoàn cảnh của gia đình hết sức khó khăn, túng thiếu.

Tâm hồn bay bổng, cảm xúc dạt dào, Thu Thảo không chỉ là học sinh giỏi Văn cấp huyện, đam mê sáng tác mà còn ấp ủ cho mình ước mơ trở thành cô giáo trong tương lai. Vậy mà, cách đây gần 2 tháng, căn bệnh viêm đa khớp đã khiến cho ước mơ của cô trò nhỏ mới bước vào ngưỡng cửa phổ thông dường như khép lại...

Những năm qua, dù trong cảnh sống thiếu thốn đủ mọi bề, Hoài Dung luôn biết lấy tình yêu thương và sự hiếu thảo với cha mẹ để bù đắp những thiệt thòi. Hoài Dung làm thêm phụ giúp cha mẹ đồng thời tiếp tục học giỏi bởi em hiểu rằng chỉ có con đường học vấn mới có thể vươn lên thành đạt đền đáp lại công ơn của ba mẹ và trở thành người có ích cho xã hội.

Được giấy khen học sinh giỏi nhiều năm liền, là thành viên trong đội học sinh giỏi môn Lý của trường THPT Cao Lãnh 2, Văn Cơ đang từng ngày cố gắng nâng thành tích học tập cao hơn nữa khi tham gia kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh môn Vật Lý và đạt giải khuyến khích, cũng như đạt nhiều giải thực hành thí nghiệm ở môn vật lý mà em yêu thích.

Gia đình chẳng may gặp biến cố lớn: cha bị sét đánh trúng, mất sức lao động, mẹ gồng gánh cả gia đình chỉ bằng công việc bán dưa muối và người anh trai phải nghỉ học để phụ giúp gia đình. Bao nhiêu đó những khó khăn chẳng những không thể cản bước con đường đến trường của Minh Trường mà nó còn tạo cho em một động lực mạnh mẽ để có thể vượt qua nghịch cảnh, đổi thay cuộc đời bằng con đường học vấn.

Tay chân bên phải đều bị teo cơ, phát âm không tròn và chậm tiếp thu là những di chứng nặng nề mà em Trương Nguyên Phát, ngụ phường 2, thành phố Cà Mau phải gánh chịu do cơn sốt bại liệt vào năm một tuổi. Để rồi con đường học vấn của Nguyên Phát đã bắt đầu gặp nhiều trở ngại, gian nan ngay từ khi em Phát chập chững đến trường.

Cha bỏ từ nhỏ, ông ngoại thì bệnh tai biến nằm liệt một chỗ, một mình mẹ của Vũ Hảo phải gồng gánh lo cơm gạo trong nhà vừa nuôi hai anh em Hảo ăn học. Sống trong cảnh thiếu thốn nhưng 2 anh em Vũ Hảo học hành rất chăm chỉ và đạt nhiều thành tích xuất sắc. Đặc biệt là Vũ Hảo từng đạt giải 3, giải 2 trong cuộc thi học sinh giỏi môn Hóa vòng tỉnh và trở thành tân sinh viên của trường ĐH Bách Khoa, ngành kỹ thuật địa chất hóa dầu.

Trải qua 4 tháng sa sút tinh thần, Mỹ Hiền đã dần bình phục sau khi được điều trị tại bệnh viện tâm thần Tiền Giang. Tỉnh lại và vực dậy tinh thần của mình bằng cách cố gắng học tập, em không chỉ đã học kịp lớp 11, mà kết quả học tập còn nhỉnh cao hơn trước.

Thắp sáng niềm tin kỳ này tìm đến với một em học sinh với một cái tên đặt biệt: Nguyễn Quầy Dược. Lý giải về cái tên này, em cho biết, do lúc nhỏ đau bệnh liên miên, bà nội phải thường xuyên đi mua thuốc cho em nên đặt tên là Quầy Dược. Chúng tôi không chỉ ấn tượng với cái tên Nguyễn Quầy Dược mà còn hết sức cảm phục trước câu chuyện theo đuổi ước mơ học vấn một cách thật kiên trì của cậu trò nghèo này.

Sống trong cảnh khó nghèo nhưng bao năm qua, tình thương và sự hy sinh của cha mẹ luôn là động lực lớn giúp Tròn tiếp tục học hành. Đặt ra mục tiêu giữa vững thành tích học sinh giỏi cấp tỉnh và trở thành cô giáo dạy Toán trong tương lai, thế nhưng, liệu Tròn có chạm được vào mơ ước khi gia đình vẫn còn chật vật khó khăn?

Tuy còn ở độ tuổi đến trường thế nhưng em Lại Thị Thanh Nhàn, ngụ phường 3, thành phố Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang đã mạnh mẽ gánh vác vai trò trụ cột chính trong gia đình đã gần hai năm qua. Sau nửa buổi đi học, khoảng thời gian còn lại Thanh Nhàn luôn tất bật với công việc bán nước đá nặng nhọc.

Em Đặng Lâm Duy Toàn, học sinh lớp 11/12 được thầy cô ở trường THPT Lưu Văn Liệt, thành phố Vĩnh Long quan tâm giúp đỡ vì biết hoàn cảnh của em Toàn nghèo khó, thiếu vắng tình yêu thương của ba mẹ, bao năm qua chỉ có sự chở che của người bà nhưng vẫn rất nỗ lực trong học tập dù cuộc sống thiếu trước hụt sau

Cố giấu nỗi buồn khi không có mẹ bên cạnh vì bà đã bỏ đi xa bởi cảnh nhà nghèo khó, ngần ấy năm qua, Trường còn phải đối diện với nỗi trống vắng, quạnh hiu khi cha của em – anh Tám phải đi giăng câu, thả lưới ở xa. Đáp lại tình yêu thương và sự kỳ vọng của cha nên cậu trò nhỏ này càng ra sức học hành để rồi thành tích giải khuyến khích, giải ba, giải nhì trong cuộc thi học sinh giỏi môn Sinh vòng tỉnh cứ tiếp nối nhau ra đời trong điều kiện khó khăn như thế

Dù còn ngồi trên ghế nhà trường nhưng Phúc Duy đã phải tất tả với guồng quay cuộc sống, sáng đi học, chiều đi làm. Bởi giờ đây, mẹ của em sức khỏe hao mòn vì bệnh tật, để lại gánh nặng gia đình một mình ba em gánh vác

Có lúc việc học của cậu trò nghèo Trương Văn Đặng, ngụ phường Vĩnh Phước, thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng tưởng chừng phải dang dở bởi hoàn cảnh quá khó nghèo. Thế nhưng từng bước vượt qua những chặng đường học tập với nhiều thành tích, em Đặng đã cho thấy một câu chuyện vượt khó học giỏi nhiều đáng khen tại ngôi trường THPT Nguyễn Khuyến thị xã Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng.

Từng trải qua những ngày tháng nhọc nhằn, nghèo khó, cậu học trò Thanh Tân rất thấu hiểu ý nghĩa của việc học. Với Tân, đó là con đường tốt nhất để vươn lên thoát nghèo, để theo đuổi niềm đam mê cháy bỏng ở môn Tiếng Anh và để trở thành người có ích cho xã hội.

Vượt quãng đường hơn 120 cây số, những người thực hiện chương trình tìm về vùng biển Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre - nơi phần đông bà con gắn đời mình bên những vuông tôm, ao cá cùng những chuyến đi biển xa khơi để lo cái ăn, cái mặc. Trong số những mảnh đời cơ cực nơi đây, chúng tôi đã bắt gặp một em học sinh suốt ngày lặn lội bắt còng, bắt ba khía bán kiếm tiền phụ giúp gia đình nhưng suốt 11 năm đèn sách vẫn luôn học giỏi, và đạt nhiều giải thưởng cao, được tuyển thẳng vào đại học....

Lớn lên giữa cảnh nhà túng thiếu, Hồng Anh nhận thức được cái nghèo bắt nguồn từ việc không được học hành đến nơi đến chốn. Vì vậy, từ thuở nhỏ cô học trò đã nuôi quyết tâm đến trường để thay đổi nghịch cảnh. Chăm chỉ, siêng năng, đặc biệt Hồng Anh biết vượt qua sự rụt rè của bản thân, nắm bắt cơ hội trau dồi ngoại ngữ từ những lần tình cờ tiếp xúc với người ngoài đến thành phố Thái Nguyên du lịch.

Gắn đời mình bên đồi chè, cả gia đình Hoàng Hợp khi xưa một đời dẫm nắng dầm sương để đổi lấy chén cơm. Tuy nhiên, từ sau biến cố người cha bỏ đi lúc em còn tượng hình trong bụng mẹ, còn người mẹ thì vĩnh viễn ra đi vì căn bệnh tim và ung thư quái ác, thì cuộc đời đứa con gái cút côi Hoàng Hợp bắt đầu chuyển sang một giai đoạn khác.