Hôm 23/03, ngay sau khi kế hoạch cắt giảm chi tiêu mới không được quốc hội thông qua, Thủ tướng Bồ Đào Nha Jose Socrates đã đệ đơn lên tổng thống để xin từ chức. Các nhà phân tích nhận định, việc ra đi của Thủ tướng Socrates trong bối cảnh nợ công khá cao hiện nay có khả năng sẽ đẩy Bồ Đào Nha theo chân của Hy Lạp và Ireland để xin gói ứng cứu tài chính từ Liên minh châu Âu EU và Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF.

Việc từ chức trong lúc này của Thủ tướng Socrates có thể khiến Bồ Đào Nha rơi vào tình trạng bất ổn chính trị. Ảnh minh họa

Trong cuộc bỏ phiếu vào hôm 23/03, quốc hội Bồ Đào Nha, với đa số ghế thuộc 5 đảng đối lập, đã bác bỏ kế hoạch “thắt lưng buộc bụng” mới được Thủ tướng Socrates đưa ra gần 2 tuần trước.

Còn nhớ, vào năm 2010, quốc hội Bồ Đào Nha đã từng thông qua 3 kế hoạch cắt giảm chi tiêu mà Thủ tướng Socrates đề xuất. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, kế hoạch “thắt lưng buộc bụng” thứ 4 này mặc dù mục tiêu đặt ra cũng là nhằm giảm thâm hụt ngân sách nhưng đã không giải tỏa được nỗi lo về nguy cơ Bồ Đào Nha sẽ theo chân Hy Lạp và Ireland để nhận gói cứu trợ từ EU và IMF để tránh nguy cơ vỡ nợ trong nước.

Nhiều chuyên gia cho rằng, việc Thủ tướng Socrates tuyên bố ra đi trong bối cảnh kinh tế Bồ Đào Nha đang gặp khó khăn hiện nay càng đẩy đất nước này đến gần hơn với khả năng xin bảo trợ để tránh vỡ nợ. Được biết, nợ công của Bồ Đào Nha trong năm 2011 dự kiến có thể lên gần 88% tổng sản phẩm quốc nội GDP.

Một gánh nặng nữa phải kể đến đó là Bồ Đào Nha hiện đang cần phải chuẩn bị thanh toán nợ trái phiếu đáo hạn ngay trong nửa đầu năm nay. Theo kế hoạch, đến tháng 4 và chậm nhất là giữa tháng 6 tới, Bồ Đào Nha phải huy động tổng cộng 9 tỷ euro, tức gần 13 tỉ USD, để trả nợ trái phiếu. Sau đó, Bồ Đào Nha phải tiếp tục huy động khoản tiền khác để trả trong tháng 7, tháng 8 và tháng 9 tiếp theo.

Việc từ chức trong lúc này của Thủ tướng Socrates có thể khiến Bồ Đào Nha rơi vào tình trạng bất ổn chính trị sau nhiều tháng nỗ lực lấy lại lòng tin của các nhà đầu tư về khả năng giải quyết cuộc khủng hoảng nợ công. Đứng trước tình thế khó khăn hiện nay, giới quan sát đưa ra dự báo hai khả năng mà tổng thống Bồ Đào Nha Anibal Cavacu Silva sẽ lựa chọn. Đó là tổng thống sẽ triệu tập các đảng trong quốc hội để thành lập một chính phủ liên hiệp hoặc tổng thống sẽ giải tán cơ quan lập pháp để mở đường cho một cuộc tổng tuyển cử sớm.

Thủ tướng Bồ Đào Nha là quan chức cấp cao đầu tiên trong EU từ chức vì vấn đề nợ công và diễn biến này, theo các nhà phân tích, có thể làm chệch hướng kết quả của Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu EU sẽ diễn ra trong 2 ngày, bắt đầu từ ngày hôm nay, nhằm hoàn tất gói biện pháp toàn diện cho cuộc khủng hoảng nợ công hiện nay trong Khu vực đồng euro.

Ngay sau khi Thủ tướng Socrates tuyên bố từ chức, đồng euro đã có dấu hiệu giảm giá mạnh so với đồng USD.

Anh Dũng