Một năm sau khi chạm đáy suy thoái, nền kinh tế Mỹ vẫn chưa tăng trưởng mạnh trở lại. Tỷ lệ thất nghiệp hiện ở mức quá cao và sản xuất có nguy cơ đình trệ trong những tháng tới. Trước tình hình đó, Hạ viện đã bất ngờ nhóm họp trong kỳ nghỉ hè để thông qua một đạo luật trị giá 26 tỷ đôla nhằm cấp cứu các bang, trong khi Ủy ban Tiền tệ thuộc Cục Dự trữ Liên bang (FED) cũng quyết định bơm tiền kích thích kinh tế.

Ảnh minh họa

Các chuyên gia đều thừa nhận, kinh tế Mỹ vẫn chưa thể thoát khỏi giai đoạn khủng hoảng vì chính sách kích thích tài chính đã không mang lại kết quả như mong muốn. Tỷ lệ thất nghiệp hiện vẫn tăng, sức mua của người dân giảm sút, còn các ngân hàng thì không cho vay tín dụng.

Theo một chuyên gia, nền kinh tế Mỹ đang bị ép lại, và sức mua – động cơ chính của tăng trưởng kinh tế – đã “giẫm chân tại chỗ” Ngoài ra, món nợ khổng lồ và những cam kết tài chính của Mỹ có thể làm thâm hụt ngân sách quốc gia lên tới 14% trên tổng sản phẩm quốc nội GDP.

Theo các nhà quan sát, kinh tế Mỹ bị đình trệ từ cuối năm 2007 và rơi vào khủng hoảng tài chính năm 2008, nên sản xuất suy sụp tới giữa năm 2009. Đến cuối năm nay, sản xuất sẽ sa sút hơn và có khả năng suy thoái kinh tế sẽ chạm đáy lần thứ hai, với tăng trưởng của quý II/2010 chỉ đạt 2,4% so với ước tính trước đó là 3,7%.

Để cứu nguy nền kinh tế, Chính phủ Mỹ cần phải giảm chi từ ngân sách hoặc tăng gấp đôi mức thuế. Song, giới chuyên gia cảnh báo rằng, những biện pháp này sẽ đánh mạnh vào chỉ số uy tín của Tổng thống Barack Obama.

Một nhà tư vấn kinh tế cho biết, do tình hình đáng lo ngại trên, Ủy ban Tiền tệ của FED đã quyết định giữ nguyên lãi suất ở mức 0%, đồng thời còn bơm thêm tiền qua việc mua lại các khoản nợ – một biện pháp hạn hữu nhưng báo hiệu FED sẽ còn khả năng can thiệp mạnh như vậy.

Theo nhà kinh tế trên, kết quả của biện pháp này sẽ làm cho đồng đôla trở nên rẻ hơn vì khi lãi suất bằng không, việc tung tiền mua trái phiếu khiến phần lời giảm và trị giá trái phiếu tăng. Nhưng hậu quả là do tiền quá rẻ, gây nguy cơ lạm phát hay bong bóng đầu cơ và gây ra hiện tượng gọi là “cái bẫy thanh khoản” tức là lãi suất quá hạ, người dân giữ tiền mặt, không gửi ngân hàng hoặc mua cổ phiếu, do vậy, vô hiệu hóa các biện pháp tiền tệ. FED đã cân nhắc, rủi ro này khi quyết định bơm tiền vì tình hình trước mắt xem ra nguy kịch bất ngờ.

Khi được hỏi vì sao hai gói kích thích kinh tế của Mỹ trong vòng một năm trị giá hàng ngàn tỷ đôla đã ban hành mà kinh tế vẫn chưa hồi phục và có nguy cơ chạm đáy lần nữa, các chuyên gia đưa ra sáu lý do: giới chính trị dự đoán sai mức suy giảm quá mạnh về việc làm; kế hoạch kích thích của ông Obama nhằm vào cải tạo xã hội hơn là tạo ra việc làm; kế hoạch tăng cường kiểm soát sau vụ khủng hoảng tài chính làm nản chí giới đầu tư; đạo luật cải tổ y tế khiến các doanh nghiệp phải gánh thêm nhiều chi phí y tế cho nhân viên nên càng ngần ngại đầu tư và tuyển dụng; vì kích thích kinh tế mà Quốc hội Mỹ gây bội chi quá cao và đi vay quá nhiều nên khiến người dân Mỹ lo ngại về tương lai khi sẽ phải trả nợ và ai cũng nghĩ đến viễn cảnh sẽ phải trả thuế cao hơn kể từ năm tới nên có tâm lý chờ đợi nghe ngóng.

Chính trị và tranh luận chính trị đang gây ra sự ngờ vực và lo ngại khiến người dân ngần ngại đầu tư và chi tiêu, vì vậy, tỉ lệ thất nghiệp không giảm và càng gây thêm lo ngại.

Trong bối cảnh như vậy, chỉ có thể hy vọng vào dự đoán lạc quan của giới chuyên gia tài chính. Tuy nhiên, nhà phân tích nổi tiếng Nuriel Rubini, người đã từng đoán trước được về cuộc khủng hoảng năm 2008, tin chắc rằng, từ nay đến năm 2013, nền kinh tế Mỹ sẽ không có những thay đổi tích cực.

Anh Bằng