Bên cạnh nhóm ung thư phụ khoa, phụ nữ ở tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh phải đối mặt với nhiều bệnh lý nguy hiểm như tim mạch, loãng xương, sa tử cung… gây suy giảm chất lượng cuộc sống, thậm chí đe dọa đến tính mạng.

Đó là chia sẻ của BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi, Giám đốc Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM và các cộng sự gồm BS.CKII Nguyễn Ngọc Thoại và BS.CKI Nguyễn Huy Cường trong chương trình tư vấn trực tuyến “Bệnh nguy hiểm thường gặp ở phụ nữ trung niên & mãn kinh”, phát sóng 20h tối 18/7 vừa qua.

Các bác sĩ trong chương trình tư vấn trực tuyến “Bệnh nguy hiểm thường gặp ở phụ nữ trung niên & mãn kinh”.

Bác sĩ Mỹ Nhi cho biết khi bước qua tuổi 40, phụ nữ phải đối mặt với tình trạng giảm dự trữ buồng trứng (AMH), kéo theo giảm nội tiết estrogen. Giai đoạn này được gọi chung là thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh. Suy giảm nội tiết tố nữ gây ra một số bệnh tật của tuổi trung niên như cao huyết áp, tiểu đường, nguy cơ gãy tay gãy chân do loãng xương, và các bệnh lý ác tính như ung thư vú, ung thư cổ tử cung…

Khi còn đang ở độ tuổi hoạt động sinh dục để duy trì nòi giống, phụ nữ đã và đang phải đối mặt với những căn bệnh do nhiễm virus HPV gây nên. Đây là virus có thể gây ra những tổn thương ác tính tại cổ tử cung, chúng xuất hiện trong cơ thể trước đó nhiều năm và diễn tiến từ từ, đến tuổi trung niên có thể sẽ biến chứng thành ung thư. Nếu không được tầm soát thì khi phát hiện ra bệnh có thể đã trở thành ung thư tại chỗ.

Từ thời điểm nhiễm HPV cho tới khi diễn tiến thành ung thư có thể mất 5-15 năm. Theo thống kê, có 90-95% trường hợp ung thư cổ tử cung liên quan tới nhiễm siêu vi HPV.

BS.CKII Nguyễn Bá Mỹ Nhi khuyến cáo chị em phụ nữ nên tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ

Theo khuyến cáo của Hiệp hội soi cổ tử cung Hoa Kỳ, phụ nữ trên 20 tuổi nên tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ, và mỗi độ tuổi khác nhau sẽ có những chiến lược quản lý riêng.

Tại Việt Nam hiện nay đang áp dụng phết tế bào cổ tử cung đầu tay cho phụ nữ ở độ tuổi 20 – 25, xét nghiệm HPV cho độ tuổi 25 – 30 và phụ nữ trên 30 là phối hợp cả hai phương pháp trên. “Tuy nhiên phác đồ này được đưa ra từ năm 2019, đến nay đã là 2024 và đời sống đã có những sự khác biệt nhất định, đơn cử đặc điểm sinh hoạt tình dục của phụ nữ như thời điểm bắt đầu, tần suất, số lượng bạn tình… đã có những thay đổi, vì vậy tôi hy vọng các chiến lược quản lý sẽ được điều chỉnh cho phù hợp”, bác sĩ Nhi bày tỏ.

Bên cạnh hai xét nghiệm kể trên, cần thực hiện thêm soi cổ tử cung để được chẩn đoán các bệnh lý liên quan. Nếu có bất thường, bệnh nhân có thể sẽ được chỉ định thực hiện thêm các chẩn đoán cận lâm sàng khác.

Cách đây 6 tháng, Trung tâm Sản Phụ khoa, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP.HCM tiếp nhận bệnh nhân 31 tuổi, trong quá trình điều trị hiếm muộn có ra máu âm đạo. Khám sàng lọc trước khi mang thai phát hiện ung thư cổ tử cung giai đoạn 2. “Đây là một trường hợp điển hình, cho thấy độ tuổi mắc căn bệnh này đang bắt đầu giảm xuống, vì vậy cần thay đổi chiến lược quản lý”, bác sĩ Mỹ Nhi chia sẻ.

Đối với nhóm ung thư vú ở tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh, bác sĩ Huy Cường cho biết, theo thống kê của GLOBOCAN 2020, đây là bệnh ung thư phụ khoa gây ám ảnh” hàng đầu ở phụ nữ trên toàn thế giới và cả Việt Nam. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, thông qua chương trình khám và tầm soát ung thư vú, các bác sĩ đã phát hiện ra những tổn thương nghi ngờ ung thư, và 50% trong số đó khi sinh thiết đã phát hiện tế bào ác tính. Giải pháp tầm soát áp dụng cho những phụ nữ từ 40 tuổi trở lên là chụp nhũ ảnh kết hợp với siêu âm.

Bác sĩ Cường khuyến cáo nếu đợi đến khi cơ thể có triệu chứng như xuất hiện những tổn thương hay cục u có thể sờ thấy được mới đi khám, bởi lúc đó có thể bệnh đã diễn tiến đến giai đoạn muộn. Để điều trị, bệnh nhân bắt buộc phải cắt vú và hai buồng trứng để giải quyết triệt để, khiến tình trạng mãn kinh diễn ra sớm hơn với những triệu chứng nặng hơn, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vì vậy những can thiệp y khoa cần hướng tới mục tiêu giúp bệnh nhân thoát khỏi tình trạng thiếu hụt nội tiết.

BS.CKI Nguyễn Huy Cường cho biết chụp nhũ ảnh và siêu âm vú giúp tầm soát ung thư vú hiệu quả ở phụ nữ trung niên

Bên cạnh hai căn bệnh ung thư nguy hiểm thường gặp kể trên, trong độ tuổi mãn kinh, phụ nữ còn có nguy cơ bị sa tử cung do quá trình mang thai bị tăng cân sinh lý cũng như thay đổi những loại tiết tố của thai kỳ. Hay khi sinh đẻ những mô liên kết của vùng sàn chậu có thể bị tổn thương, gây ảnh hưởng đến chức năng của cơ quan này. Khi đến tuổi trung niên, cơ thể phụ nữ sẽ có những thay đổi liên quan đến nội tiết tố khiến cơ của vùng sàn chậu dễ bị giãn hơn và dễ mất đi lớp collagen, dẫn đến tình trạng sa sinh dục.

Theo bác sĩ Ngọc Thoại, vùng sàn chậu tập hợp ba hệ thống cơ quan rất quan trọng là đường tiểu, đường sinh dục và đường hậu môn trực tràng. Khi chúng ta càng lớn tuổi những vùng cơ dây chằng sẽ bắt đầu nhão dần cộng với sự giảm sút của estrogen dẫn đến những rối loạn liên quan ở đường tiết niệu như són tiểu, tiểu đêm, táo bón hay những vấn đề của đường sinh dục, gây ảnh hưởng đến chức năng quan hệ sinh hoạt vợ chồng. Vì vậy việc điều trị sa tử cung phải thực hiện một cách toàn diện cả tâm lý và sinh lý.

Nếu bệnh được phát hiện ở độ 1 – 2 thì có thể sử dụng phương pháp nội khoa, bắt đầu từ độ 3 và 4 trở lên thì cần can thiệp ngoại khoa. Hiện tại Trung tâm Sản phụ khoa Tâm Anh được trang bị máy tập Power Feedback hoặc kích thích điện cơ giúp tập mạnh cơ sàn chậu, xác nhận đúng nhóm cơ cần cải thiện, nâng cao hiệu quả vật lý trị liệu. Đối với phương pháp ngoại khoa thì trung tâm thực hiện phẫu thuật nội soi ngả âm đạo.

Theo BS.CKII Nguyễn Ngọc Thoại sa âm đạo không chỉ gây các triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và còn tác động đến đời sống quan hệ vợ chồng

Đặc biệt, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP.HCM còn điều thị bằng phương pháp laser vùng kín dành cho những trường hợp bị sa nhão do lão hóa hay do quá trình mang thai làm cho chức năng co thắt hoặc nâng đỡ của ống âm đạo giảm đi. Đây là phương pháp không xâm lấn giúp hồi phục cơ vùng sàn chậu, kích thích tăng sinh collagen, giúp cải thiện triệu chứng, làm se khít ống âm đạo. Không chỉ hiệu quả về chức năng mà còn đảm bảo thẩm mỹ nên phương pháp này được chỉ định trong các trường hợp có những vấn đề liên quan tới quan hệ vợ chồng.

Ở độ tuổi mãn kinh và tiền mãn kinh, phụ nữ cũng nên đi tầm soát loãng xương bởi khi cơ thể lão hóa, sự thiếu hụt estrogen khiến mật độ xương giảm nghiêm trọng. Đồng thời có thể bổ sung thêm canxi, nội tiết… bằng chế độ ăn sử dụng sữa hoặc những chế phẩm từ sữa. Tuy nhiên không nên bổ sung canxi quá nhiều, đặc biệt ở những người có cơ địa sỏi thận, có thể dẫn đến táo bón.

“Ai rồi cũng sẽ phải tới tuổi xế chiều, chỉ cần hiểu rằng nền tảng căn bản nhất ở độ tuổi này là thiếu nội tiết, tùy thuộc vào từng cá thể, có trường hợp sẽ sử dụng nội tiết tổng hợp hoặc các chế phẩm có tác dụng hỗ trợ cho người bệnh. Vì vậy đừng ngại ngần tìm đến sự giúp đỡ của các bác sĩ chuyên khoa”, bác sĩ Nhi khuyến cáo.

Đình Lâm