Đau bụng dữ dội trước và trong chu kỳ kinh nguyệt là nỗi ám ảnh của nhiều nữ giới trẻ tuổi. Nhiều trường hợp không nên chủ quan bởi có thể là triệu chứng của bệnh lạc nội mạc tử cung – bệnh thường gặp gây vô sinh hiếm muộn ở phụ nữ.

Đó là thông tin được các bác sĩ Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM (IVF Tâm Anh TP.HCM) chia sẻ trong chương trình tư vấn trực tuyến “Đau bụng kinh & các dấu hiệu vô sinh ở nữ giới trẻ: Lạc nội mạc tử cung, viêm vùng chậu, u xơ tử cung…”, được phát sóng vào tối 3/7 vừa qua.

Các chuyên gia trong chương trình

Theo BS.CKI Châu Hoàng Phương Thảo, Phó giám đốc Trung tâm IVF Tâm Anh TP.HCM, lạc nội mạc tử cung là tình trạng các mô tương tự như lớp niêm mạc bên trong tử cung phát triển ở bên ngoài hoặc ngay tại tử cung, thường là trên các cơ quan khác bên trong khung chậu hoặc khoang bụng. Các khối u lạc nội mạc tử cung có thể sưng lên, chảy máu, tương tự như cách niêm mạc bên trong tử cung hoạt động hàng tháng, dẫn đến hiện tượng chảy máu bên trong khung chậu và đau bụng khi hành kinh.

Đau là triệu chứng phổ biến nhất mà phụ nữ nào cũng trải qua khi bị lạc nội mạc tử cung. Triệu chứng đau có thể trước khi hành kinh vài ngày, cường độ đau nhiều, cơn đau có thể trở nên nặng dần theo thời gian. Thuốc giảm đau chỉ có giá trị trong một khoảng thời gian ngắn. Tùy cơ địa và tình trạng bệnh, phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung có thể đau rất dữ dội hoặc đau ít.

Ngoài đau bụng kinh, phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung có thể đau mạn tính vùng lưng dưới và xương chậu, đau trong hoặc sau khi quan hệ tình dục, đau ruột, đau khi đại hoặc tiểu tiện trong thời kỳ kinh nguyệt, đau chân; các vấn đề về dạ dày như tiêu chảy, táo bón, đầy bụng hoặc buồn nôn trong thời kỳ kinh nguyệt.

Nguyên nhân gây bệnh có thể do dòng kinh chảy ngược, mô kinh chảy ngược qua ống dẫn trứng và lắng đọng trên các cơ quan vùng chậu sau đó tăng sinh và phát triển. Yếu tố di truyền, mất cân bằng nội tiết tố, các lỗi hệ thống miễn dịch, một số thủ thuật vùng bụng (mổ lấy thai hoặc cắt bỏ tử cung) cũng là yếu tố nguy cơ phát triển mô nội mạc tử cung.

Nhiều trường hợp bệnh nhân bị lạc nội mạc tử cung ở độ tuổi rất trẻ. U lạc nội mạc không chỉ tăng sinh ở cơ tử cung, mà còn ở buồng trứng, những cơ quan khác, gây nên tình trạng đau hoặc xuất huyết ở những chu kỳ kinh.

“Bệnh có thể diễn tiến âm thầm và rất khó nhận biết, là một trong những nguyên nhân gây đau, giảm chất lượng cuộc sống đến suốt đời và gây vô sinh hàng đầu ở nữ giới”, bác sĩ Thảo nhấn mạnh.

BS.CKI Châu Hoàng Phương Thảo trong chương trình

Theo bác sĩ Lê Xuân Nguyên, khoảng 40% nữ giới có khả năng mắc lạc nội mạc trong thời kỳ sinh sản, là nguyên nhân khiến tử cung của người bệnh khó đón nhận phôi thai, gây vô sinh hiếm muộn.

Đại đa số phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung sẽ cố gắng chịu đựng trong mỗi lần ra kinh bị đau bụng hay thậm chí là truyền tai nhau mua các thuốc giảm đau. Tình trạng này diễn ra năm này qua năm khác dẫn đến phát hiện chậm trễ, tăng các khó khăn trong điều trị.

Bệnh chưa có phương pháp điều trị cụ thể. Với những phụ nữ vô sinh hiếm muộn mong có con, các phương pháp hỗ trợ sinh sản điển hình là thụ tinh ống nghiệm (IVF) có tiên lượng tích cực. Những trường hợp phát hiện và điều trị ở giai đoạn sớm cho tiên lượng điều trị thành công cao hơn và chi phí thấp hơn.

Các bác sĩ khuyến cáo, phụ nữ đang ở độ tuổi sinh đẻ nếu có dấu hiệu đau bụng kinh, đau trong một khoảng thời gian dài nên đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản kiểm tra phụ khoa định kỳ mỗi 6 tháng – 1 năm/lần. Khám và điều trị hỗ trợ sinh sản sớm giúp sớm có con khỏe mạnh với chi phí thấp.

“Phụ nữ trì hoãn khám và điều trị có thể khiến bệnh diễn tiến nặng hơn, tăng khó khăn do lớn tuổi bởi số lượng và chất lượng trứng suy giảm theo tuổi tác”, bác sĩ Nguyên nhấn mạnh, cho biết thêm tại IVF Tâm Anh TP.HCM với chiến lược “kiềng 3 chân” (khám và điều trị toàn diện vô sinh nữ – vô sinh nam – hệ thống phòng lab hiện đại hàng đầu) tăng tỷ lệ thụ tinh ống nghiệm thành công, giúp nhiều vợ chồng vô sinh hiếm muộn sớm có con.

Tại IVF Tâm Anh TP.HCM tỷ lệ IVF thành công ở phụ nữ dưới 28 tuổi lên đến 80.5% – đây là con số cực kỳ cao nhất hiện nay trong lĩnh vực thụ tinh ống nghiệm. Ở độ tuổi trẻ, chi phí điều trị thụ tinh ống nghiệm của người bệnh chỉ dao động từ 80-120 triệu đồng.

Bác sĩ Lê Xuân Nguyên tại chương trình

Thạc sĩ, bác sĩ nội trú Lê Uyên Phương khuyến cáo thêm, bên cạnh bệnh lý lạc nội mạc tử cung, có rất nhiều bệnh lý khác cũng nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng mang thai như màng trinh bít hoặc có vách ngăn âm đạo; bệnh lý về tử cung, nội mạc tử cung như u xơ tử cung hoặc polyp tử cung gây rong kinh; các bệnh lý khác về ống dẫn trứng như tắc ống dẫn trứng hoặc ứ dịch vòi trứng. Ngoài ra, các bệnh rối loạn về nội tiết chuyển hóa, rối loạn phóng noãn như hội chứng buồng trứng đa nang, suy buồng trứng sớm… cũng là nguyên nhân gây vô sinh hiếm muộn ở nữ giới.

Thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ vô sinh hiếm muộn cao nhất, trong đó khoảng 50% trường hợp dưới 30 tuổi. Khả năng sinh sản của phụ nữ ngày càng giảm theo tuổi tác bởi số lượng và chất lượng trứng giảm dần do lão hóa tự nhiên và các lỗi tích tụ từ môi trường sống.

ThS.BSNT Lê Uyên Phương tại chương trình

Bác sĩ Phương khuyến cáo, vợ chồng sau kết hôn một năm, quan hệ tình dục đều đặn (2-3 lần/ tuần) và không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào nhưng chưa có thai nên đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản uy tín để khám và điều trị sớm giúp tăng tỷ lệ thành công. Trường hợp phụ nữ ngoài 35 tuổi, thả bầu 6 tháng vẫn chưa có tin vui nên đến khám sớm, tránh trì hoãn thêm bởi tăng các khó khăn trong điều trị.

Phụ nữ dù đã kết hôn hay chưa, khi có triệu chứng đau hoặc mọi bất thường ở hệ thống cơ quan sinh sản đều không nên chủ quan, nên khám và điều trị càng sớm càng tốt.

Hoài Thương