Những thành kiến lâu đời đã cản trở phụ nữ Nhật Bản tham gia vào nhiều lĩnh vực, ngành nghề, nhất là các ngành khoa học và công nghệ.
Tuy nhiên, thời gian gần đây, những nỗ lực để tăng cường sự tham gia của nữ giới vào lĩnh vực khoa học đang được đẩy mạnh nhằm cải thiện bình đẳng giới và giải quyết tình trạng thiếu lực lượng lao động tay nghề cao vốn đang rất nghiêm trọng ở Nhật Bản.

Yuna Kato là sinh viên năm 3 của Học viện Công nghệ Tokyo, một trường đại học kỹ thuật hàng đầu của Nhật Bản. Các môn khoa học rất hấp dẫn đối với cô sinh viên này. Vì vậy, dù tại Nhật Bản, lĩnh vực khoa học được cho là chỉ phù hợp với nam giới, song Yuna Kato vẫn quyết tâm theo đuổi niềm đam mê của mình.
“Khi còn nhỏ tôi đã thích học toán và các môn khoa học. Lớn lên tôi thích lĩnh vực chế tạo, vì vậy tôi định hướng theo đuổi lĩnh vực này.”
Nhật Bản xếp cuối cùng trong Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) về số lao động nữ tham gia lĩnh vực khoa học và công nghệ cao. Tỉ lệ nữ giới làm việc trong ngành này chỉ chiếm 14%. Số nữ sinh viên học các ngành khoa học là 16% dù nữ sinh Nhật Bản đạt điểm cao thứ hai thế giới về toán học và thứ ba về khoa học.
Việc số nữ sinh viên theo học các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học quá thấp khiến Nhật Bản thiếu hụt lao động nữ tay nghề cao suốt nhiều thập niên qua. Chính phủ nước này gần đây kêu gọi các trường đại học mở rộng cửa cho những nữ sinh viên theo học và tham gia vào lĩnh vực này. Lời kêu gọi này đang được các trường đại học trên khắp Nhật Bản hưởng ứng mạnh mẽ.
Học viện Công nghệ Tokyo mới đây cho biết sẽ tạo điều kiện tốt nhất cho nữ sinh viên kể từ mùa Xuân năm 2024 với mục tiêu nâng số nữ sinh viên của trường từ 13% lên 20% hay 30%.

“Tại Nhật Bản, vẫn còn thành kiến rằng nữ giới không phù hợp với lĩnh vực khoa học. Để xóa bỏ thành kiến này, các trường đại học cần gửi đi thông điệp rằng cánh cửa dành sinh viên nữ luôn rộng mở ở các ngành khoa học, công nghệ.”
Bên cạnh đó, nhiều công ty Nhật Bản cũng đang bắt đầu thuê nhiều lao động nữ hơn. Tập đoàn Mitsubishi hiện cung cấp học bổng cho nữ sinh viên ngành kỹ thuật và đặt mục tiêu nâng tỉ lệ kỹ sư nữ của tập đoàn lên 10% so con số 5% vào năm 2015.
Bà Harumi Mizokami, Tổng Giám đốc chương trình Hệ thống tiên tiến của Mitsubishi, chia sẻ rằng vào năm 1992, khi bà gia nhập tập đoàn này, số kỹ sư nữ ở đây chỉ đếm trên đầu ngón tay.
“Tôi cho rằng tạo ra môi trường làm việc thuận lợi hơn cho phụ nữ, đặc biệt là trong các ngành khoa học, công nghệ, sẽ giúp Nhật Bản giải quyết tốt tình trạng thiếu hụt lao động tay nghề cao, qua đó, tăng cường sự đổi mới và tăng khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp”.

Hồng Anh