Márai Sándor

Vào những đêm dài tháng Hai, khi tỉnh giấc trong căn phòng nguội lạnh bởi tiếng gió rít, ta ngồi rét run trên giường, thắp lên ngọn đèn nhỏ, châm thuốc, nhìn đồng hồ. Trời đã rạng sáng, nhưng ta cũng không vì thế mà thấy vui lên, vì ban ngày, ta vẫn co ro trong cái bẫy của mùa đông, giữa bệnh tật, đường ống vỡ, bếp lò mù mịt khói, những nợ văn chương dang dở và những điều phiền trách phận làm người buồn tẻ. Ta quấn mình trong giẻ rách và lông thú, hà hơi lên những móng tay tím tái và chợt nhớ một mùa hội hóa trang nữa đã qua. Những ngón tay băng giá của ngày Thứ tư lễ Tro (*) trườn xuống bên ngoài cửa sổ, niềm vui ra đi và tuổi già cứ sầm sập theo sau.

Ta ngồi như thế vào rạng sáng tháng Hai, buồn tẻ nhìn những móng tay tím tái. Kho dự trữ đồ ăn dạo cuối thu ta lo xa chất đầy giờ đã cạn : hoa quả ngâm và sườn hun khói đã ăn hết, dưa bắp cải chua cũng gần sạch. Trong những tuần lễ này, có khi chỉ một cái hắt hơi rồi cũng mang những người thân quen ra đi. Những người phụ nữ đi ủng sơn lội trong tuyết đang tan, trong bùn bẩn loét nhoét, mũi ửng đỏ, bằng điệu bộ và một cái liếc mắt muốn nhắc ta vẻ nữ tính của các nàng. Những đêm như thế này, nhìn đến sách ta cũng thấy chán ngán, cứ như ta đã đọc tất cả và chẳng cuốn nào giúp ích ta điều gì. Ban ngày, ta nằm hàng nửa giờ dưới ánh sáng đèn thạch anh. Ta há hốc, khao khát nuốt, hút lấy thứ ánh sáng mùi ô-zôn. Ta uống thứ ánh sáng nhân tạo ấy như kẻ nô lệ khát khao ánh sáng và tự do. Ta hoài nhớ đến thứ ánh sáng không thể thiếu trong cuộc đời ta. Trong thứ ánh sáng ấy có điều gì như vô đạo và tàn độc, một cái gì đó vô luân và kỳ diệu, như trong cuộc đời. Rồi chúng ta nghĩ, tháng này kín đặc những buổi hòa nhạc và rất dễ bị viêm phổi. Tháng này là tháng chúng ta ít cử động. Ta sống thận trọng và tiết kiệm, như những loài thú khôn ngoan giảm thiểu hoạt động, nằm im để phòng vệ, ngủ gà gật nửa mê nửa tỉnh với nhịp tim đập chậm để chờ trời sáng. Những tuần cuối đông này nên sống đừng hoang phí : viết ngắn – bất quá cũng chỉ bốn, năm dòng một lần – như loài gấu ngủ đông.

Tảng sáng, trong khoái cảm tỉnh táo khi vừa tỉnh giấc, ta chợt nhớ đến ngày lễ hóa trang. Lại một lần nữa lướt qua bên cạnh ta – trong y phục giả trang – những dải tua phấp phới bay, rắc đầy những vụn giấy màu, hét hò ầm ĩ, ra hiệu và đưa tay vẫy, nhưng ta đã né sang bên. Giờ thì trời đã sáng, rắc tro lên mái tóc. Ngoài cửa sổ, gió vật vã giữa những lùm cây. Ta nghĩ, có thể trong cuộc đời có một điều gì đó quá đà và thái quá, một thứ niềm vui bệnh hoạn nào đó, thứ hạnh phúc hoang dã và cuồng nộ. Nó chà đạp lên danh dự, phẩm cách của lý trí. Và có lẽ đúng như thế. Chỉ có điều, chúng ta không nhận ra.

Giáp Văn Chung dịch

———————

(*) Thứ tư lễ Tro : Trong lịch Thiên Chúa giáo Tây phương, đây là ngày khởi đầu cho mùa Chay. Mùa này kéo dài đúng 40 ngày trước lễ Phục sinh. Thường thì Thứ tư lễ Tro không cố định theo từng năm vì phụ thuộc vào ngày lễ Phục sinh. Nó có thể xảy ra trong khoảng ngày 4/2 đến 10/3 Tây lịch.