2010 là mốc đánh dấu kỷ niệm 50 năm ngày ký Hiệp ước An ninh Nhật Bản – Mỹ. Tuy nhiên, thời gian gần đây, vấn đề di chuyển căn cứ quân sự Futenma trên đảo Okinawa, Nhật Bản đang phủ bóng đen lên mối quan hệ đồng minh này.

Khu căn cứ quân sự Futenma trên đảo Okinawa

Ngày 25/1, Thủ tướng Nhật Bản Yukio Hatoyama cam kết xem xét lại từ đầu thỏa thuận quân sự quan trọng với Washington về việc di chuyển căn cứ Futenma của Mỹ, hiện nằm trong khu vực đông dân cư ở phía Nam đảo Okinawa, tới khu vực ven biển gần thành phố nhỏ Nago cùng trên đảo này.

Tuyên bố trên được đưa ra sau khi người dân thành phố Nago bầu Thị trưởng mới là ông Susumu Inamine, một người phản đối kế hoạch di chuyển trên. Phát biểu với báo giới, Thủ tướng Hatoyama nhận định, cuộc bầu cử đã phản ánh ý nguyện của người dân địa phương, đồng thời cho biết, Tokyo sẽ xem xét lại mọi khả năng và sẽ có trách nhiệm tìm kiếm một thỏa thuận về việc này vào cuối tháng 5/2010.

Cùng ngày 25/1, Mỹ đã phản ứng thận trọng trước tuyên bố trên. Bộ Ngoại giao Mỹ ra thông cáo cho biết sẽ tham vấn kỹ lưỡng với Tokyo về vấn đề này, đồng thời nhấn mạnh rằng, các quyết định liên quan đến an ninh quốc gia, bao gồm cả việc bố trí lại căn cứ quân sự, do các chính phủ trung ương quyết định sau khi tính đến các yếu tố liên quan, trong đó có lợi ích của các cộng đồng dân cư ở nơi đặt căn cứ này.

Các chuyên gia nhận định, kết quả cuộc bầu cử tại Nago đã đặt Thủ tướng Hatoyama vào tình thế "tiến thoái lưỡng nan" giữa một bên là mong muốn của người dân địa phương với bên kia là đồng minh chính của Nhật Bản.

Trước thềm cuộc bầu cử Hạ viện mùa hè năm nay, ông Hatoyama khó lòng quay lưng lại với ý nguyện của cử tri. Tuy nhiên, quan điểm không rõ ràng của Thủ tướng về vấn đề Futenma, cũng như quan hệ với Mỹ, có thể ảnh hưởng không tốt tới kết quả của đảng Dân chủ cầm quyền trong cuộc bầu cử tới.

Mặt khác, diễn biến mới trên đây được cho là sẽ làm lớn thêm "vết rạn" trong quan hệ giữa Tokyo với Washington sau khi ông Hatoyama tuyên bố muốn có một quan hệ bình đẳng hơn với Mỹ.

Kế hoạch bố trí lại lực lượng quân đội Mỹ tại Nhật Bản đã được thỏa thuận năm 2006 giữa Washington với chính phủ tiền nhiệm ở Nhật Bản. Tuy nhiên, điểm gây bất đồng chính của kế hoạch này là việc di chuyển căn cứ Futenma về khu vực duyên hải gần thành phố Nago. Khi lên nắm quyền hồi tháng 9/2009, Thủ tướng Hatoyama cũng đã phản đối kế hoạch di chuyển này.

THVL