Bên bờ hạnh phúc

Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi vừa đề xuất Bộ chủ quản tổ chức lễ hội biển đảo đầu tiên của Việt Nam tại huyện đảo Lý Sơn, nơi hơn 100 năm trước hình thành hải đội dong buồm ra khơi bảo vệ chủ quyền Hoàng Sa.

Trao đổi với PV, Tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi cho biết, Festival biển đảo Việt Nam sẽ được tổ chức lần đầu tại Quảng Ngãi vào tháng 4 năm 2012, nhân dịp Quảng Ngãi tròn 180 năm trở thành đơn vị hành chính cấp tỉnh (tính từ năm Minh Mạng thứ 13 – 1832). Sau đó lễ hội sẽ tổ chức hai hoặc ba năm một lần tại huyện đảo Lý Sơn, thành phố Quảng Ngãi và khu du lịch Sa Huỳnh, khu du lịch Mỹ Khê…

Theo đó, Festival biển đảo Việt Nam nhằm mục tiêu khai thác, phát huy các di sản văn hóa dân tộc, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, phát triển kinh tế, khẳng định chủ quyền lãnh thổ quốc gia trên vùng biển Đông, đặc biệt trên hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Lãnh đạo tỉnh Quảng Ngãi kỳ vọng lễ hội còn giáo dục ý thức chủ quyền lãnh thổ; tăng cường ý thức trách nhiệm bảo vệ, tôn tạo các di sản văn hóa vật thể lẫn phi vật thể.

Tàu đánh cá của ngư dân Lý Sơn hoạt động chủ yếu ở ngư trường Hoàng Sa, Trường Sa, ngạo nghễ cờ đỏ Tổ Quốc. Ảnh: Trí Tín

Ông Vũ chia sẻ, Festival biển đảo Việt Nam sẽ lấy lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa tổ chức vào tháng 4 hàng năm tại đảo Lý Sơn làm hạt nhân, tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ truyền thống xoay quanh mang đậm sắc thái biển đảo như: Lễ hội đua thuyền, lắc thúng, dồi bòng, lễ rước thần, hát bả trạo, hát sắc bùa, hát tuồng, múa gươm, cầu ngư, liên hoan dân ca làng ven biển, các trò chơi dân gian ven biển…

Đây cũng là dịp hội tụ các tỉnh ven biển Việt Nam, các đảo ở Việt Nam và giao lưu văn hóa giữa một số nước có biển đảo ở Đông Nam Á.

Quảng Ngãi là một vùng đất có chiều dài bờ biển 130km và một hải đảo (huyện Lý Sơn), nằm giữa hai đầu đất nước. Người dân ven biển và hải đảo Quảng Ngãi có truyền thống biển từ lâu đời.

Ngay từ đầu thời Chúa Nguyễn hơn 400 năm, tại vùng cửa biển Sa Kỳ (nay thuộc các xã An Vĩnh, An Kỳ huyện Sơn Tịnh và An Hải, xã Bình Châu huyện Bình Sơn) và đảo Lý Sơn hàng năm có 70 binh phu được triều đình tuyển chọn đi Hoàng Sa tìm kiếm hải vật, sản vật và tuần phòng trên vùng lãnh hải Đông của tổ quốc. Đội Hoàng Sa cũng đã hoạt động liên tiếp sang đến thời Tây Sơn, với những cai đội nổi tiếng như Phú Nhuận hầu Võ Văn Phú, Hội Nghĩa hầu Võ Văn Khiết.

Sang thời nhà Nguyễn, triều Gia Long cũng đã sai Phạm Quang Ảnh làm Cai đội Hoàng Sa tuyển chọn các binh phu đi Hoàng Sa và cả Trường Sa đo đạc thủy trình. Nhà Nguyễn cũng đã cho lập các đội thủy quân để cùng với hải đội Hoàng Sa và đội Quế hương đi Hoàng Sa, Trường Sa cắm mốc, dựng bia chủ quyền, lập miếu, đo đạc thủy trình, lập bản đồ…

Lễ khao tề thế lính Hoàng Sa tổ chức năm 2009 trên đảo Lý Sơn. Ảnh: Trí Tín

Đặc biệt vào thời vua Minh Mạng, xuất hiện những Cai đội, Chánh thủy quân suất đội nổi tiếng như Phạm Văn Nguyên (1835), Phạm Hữu Nhật (1836), Phạm Văn Biện… Hoạt động của đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải (Trường Sa) được đặt dưới sự chỉ đạo của trực tiếp của nhà nước phong kiến Việt Nam, từ thời các chúa Nguyễn sang nhà Tây Sơn và cả triều Nguyễn sau này.

Trong suốt hơn 4 thế kỷ, thủy quân đi Hoàng Sa, Trường Sa hầu hết là người ven biển Quảng Ngãi, đặc biệt là dân binh của huyện đảo Lý Sơn. Quần đảo Hoàng Sa lẫn Trường Sa trong suốt hơn bốn thế kỷ là phần đất thuộc phủ Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, chỉ trực thuộc Đà Nẵng và Khánh Hòa sau năm 1954.

Tất cả những sự kiện đi Hoàng Sa, những tên tuổi nổi tiếng đã nêu trên đều được ghi trong các bộ chính sử của Nhà nước phong kiến như: Đại Nam thực lục, Đại Nam hội điển sự lệ, Quốc triều chính biên toát yếu, Đại Nam nhất thống chí… Các bộ sách của sử gia phong kiến Việt Nam, như Phủ biên tạp lục của Lê Quý Đôn, Hoàng Việt địa dư chí, Lịch triều hiến chương loại chí của Phan Huy Chú, Việt sử thông giám khảo lược của Nguyễn Thông… cũng đều có ghi lại.

Là quê hương của hải đội Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa, hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi có có nhiều di tích lịch sử văn hóa gắn liền. Tại vùng biển Sa Kỳ (huyện Sơn Tịnh) có Vườn Đồn (nơi tập kết binh phu), miếu Hoàng Sa (nơi tế tự trước khi xuống thuyền)…

Tại huyện đảo Lý Sơn có: Âm linh tự (nơi phối thờ các binh phu Hoàng Sa), nhà thờ họ Võ (thờ các Cai đội Võ Văn Phú, Võ Văn Khiết), nhà thờ họ Phạm Quang (thờ Cai đội Phạm Quang Ảnh), nhà thờ họ Phạm Văn (thờ các Chánh thuỷ quân suất đội Phạm Hữu Nhật, Phạm Văn Nguyên, Phạm Văn Biện), nhà hờ họ Đặng (nơi lưu trữ báu vật quốc gia trong suốt 175 năm qua và đã hiến tặng cho Nhà nước vào tháng 4/2009), hàng nghìn ngôi mộ gió…

Vừa qua, Khu di tích đội Hoàng Sa kiêm quản Trường Sa đã được đầu tư xây dựng, tôn tạo và đưa vào sử dụng, bao gồm: Đình làng An Vĩnh – Lý Sơn (nơi binh phu Hoàng Sa tế tự và được thờ phụng), Nhà lưu niệm đội Hoàng Sa và Tượng đài Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải. Các ngôi mộ của Phạm Quang Ảnh, Võ Văn Khiết, Nguyễn Quang Tám, Phạm Hữu Nhật, miếu Hoàng Sa cũng đã được trùng tu.

Theo VnExpress

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *