“Tôi gặp lại em tại một hiệu sách trong thị trấn. Cô học trò nhỏ của tôi ngày nào, giờ đã là một học sinh lớp 12. Gần 3 năm trôi qua, cuộc sống của em khốn khó hơn tôi nghĩ. Cái nghèo cứ đeo đẵng mãi theo gia đình. Đã vậy, do làm lụng vất vả, cha mẹ lần lượt ngã bệnh, hai mắt mờ đi, không còn thấy gì. Và dĩ nhiên là không thể lao động được nữa. Thế là, trách nhiệm gánh vác gia đình đã đổ dồn hết lên đôi vai nhỏ nhắn, gầy guộc của em”.

Có lẽ, cuộc sống đối với mỗi người chẳng bao giờ bằng phẳng và nó lại càng nghiệt ngã hơn đối với những thân phận nghèo khó. Không may mắn vì cuộc sống thiếu trước hụt sau của gia đình, tuổi thơ hồn nhiên của em Lê Thị Thùy Linh, học sinh lớp 11A1, trường THPT Phan Văn Hòa, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long luôn chứa đầy những lo toan. Lo vì những bữa ăn thiếu thốn, lo vì sự nheo nhóc của mấy đứa em và lo về một ngày mai không thể thực hiện được ước mơ học vấn của mình.

Sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo khó, không có đất sản xuất, hàng ngày, cha mẹ của em Trương Thị Hiền chỉ biết làm thuê, làm mướn để kiếm sống. Và từ năm học lớp 9, bản thân em Hiền cũng đã bắt đầu làm quen với những công việc tương tự. Để được đến trường, em đã phải vượt qua nhiều khó khăn, thử thách nhưng với sự cố gắng của bản thân và sự động viên của thầy cô, cha mẹ, em vẫn học tốt và đạt nhiều thành tích cao trong học tập.

Tại ngôi trường THPT Thuận Hưng, quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ, trong nhiều năm qua, đã xuất hiện những tấm gương học sinh nghèo vượt khó trong học tập nhưng có lẽ, tấm gương tiêu biểu nhất và được nhiều người quan tâm nhất là trường hợp của em Hà Thị Lựa, học sinh lớp 11A1 năm học 2010 - 2011.

Phải tạm gác lại chuyện bút nghiên 2 năm để cùng với gia đình lo cho mẹ bị bệnh hiểm nghèo, thời gian và sự nghèo khó tưởng đã xóa tan tất cả những hoài bảo của tuổi mới lớn nhưng tình yêu thương mái trường và những ước mơ học vấn cháy bỏng đã thôi thúc em vượt qua mọi thách thức của cuộc sống để trở lại với môi trường học tập, dù đó không phải là trường phổ thông.

Cha bỏ đi khi mẹ mang thai mới 3 tháng. Sinh em ra trong nghèo khó, hàng ngày, mẹ của Thanh Tâm đi bán bánh mặn, bánh bò ở chợ để kiếm tiền nuôi con. Đến năm Tâm 6 tuổi, em đã biết làm bánh phụ mẹ, dậy sớm để đi bỏ mối bánh ở chợ Cái Mơn. Vượt qua tất cả những khó khăn đó, em luôn là học sinh giỏi 12 năm liền. Năm lớp 12 này, em đạt điểm trung bình 8.8 và là học sinh đứng đầu lớp.

Cha chết cách đây 3 năm vì căn bệnh đột quỵ, mẹ - chị Trương Thị Lượm, 42 tuổi - lại mang nhiều chứng bệnh hiểm nghèo. Hiện, hai mẹ con em Tạ Thanh Nhàn sống bằng nghề chằm lá mướn và gia công se chỉ sơ dừa. Ngoài giờ học, em Thanh Nhàn còn phải đi cắt cỏ, đốn lá, bồi gốc dừa mướn...

Cha mẹ chia tay từ khi em còn nhỏ, mẹ đi làm xa kiếm sống, em Ngọc Nhớ phải nương tựa vào nhà ngoại. Cuộc sống thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần, nhưng em vẫn quyết tâm học tập và đã trở thành học sinh giỏi nhiều năm liền. Đường học vấn vẫn còn dài nhưng trước mắt, chính những nỗ lực học hành của em đã nối được nhịp cầu để cha mẹ trở về chung sống, gia đình trở lại đoàn viên.

Cha bị tai nạn lao động trong khi đi làm phụ hồ nên không thể làm những công việc nặng được. Mẹ ở nhà chăm sóc đứa em trai bị bệnh tim. Bản thân Yến Nhi đi học xa tới 10 cây số mà trưa không dám ở lại trường vì không có tiền ăn cơm. Yến Nhi còn là một học sinh giỏi toàn diện của trường Phạm Thái Bường và từng đạt nhiều giải thưởng cao.

Từ lúc 3 tuổi, Lê Thùy Linh đã phải gánh chịu một mất mát lớn lao, không gì có thể bù đắp - người cha, trụ cột của gia đình, vĩnh viễn ra đi vì căn bệnh hiểm nghèo. Với tấm thân góa bụa, một mình mẹ em phải tảo tần làm lụng, nuôi nấng, chăm lo ba đứa con còn thơ ấu. Khi ấy, người chị lớn chỉ mới lên năm và cô em mới được vài tháng tuổi.