Mùa lũ đã về trên những cánh đồng miền Tây Nam Bộ. Xã vùng biên Phú Hội, huyện An Phú, tỉnh An Giang tiếp giáp với nước bạn Camphuchia, là một trong những địa phương đầu tiên đón dòng nước son từ sông mẹ Mê Kong về với nội đồng. Những ngày này, nước lũ đã ngập sâu hơn thước, cũng là lúc người làm nghề bà cậu đón mùa tôm cá. Chuyện làm ăn của bà con trong mùa nước rôm rả cả vùng quê.

Lần theo dấu vết… từ những gì còn lại qua nhiều lần khai quật khảo cổ đến những chứng tích lịch sử cho thấy Vàm Cỏ Đông và Vàm Cỏ Tây chứa đựng cả một kho tàng của nền văn hóa cổ, cùng bao câu chuyện bi tráng của các thế hệ đấu tranh giữ từng tấc đất của non sông. Đôi dòng sông Vàm Cỏ, "nước sông biêng biếc chẳng đổi thay dòng" đã tạo nên những giá trị văn hóa lâu bền trải dài suốt thủy trình hơn trăm cây số trước khi hai dòng sông hòa thành một, đổ ra biển Đông.

Miền Tây Nam Bộ có những địa danh mà tên gọi vô cùng độc đáo, gợi lên sự tò mò, thú vị cho khách phương xa… Trong chương trình ký sự truyền hình hôm nay mời quý khán giả đến Núi Sập – một danh nổi tiếng của tỉnh An Giang, vừa là địa danh hành chính, trung tâm huyện Thoại Sơn, vừa là ngọn núi lớn nhất trong cụm núi Sập, núi Nhỏ, núi Bà và núi Cậu, gắn liền với nhiều huyền thoại và tên tuổi của Thoại Ngọc Hầu - người có công khai phá vùng đất Nam Bộ.

Tân An - Đô thị cửa ngõ miền Tây Nam bộ. Trăm năm lưu dấu bước chân của tiền nhân… Với những nét đẹp văn hóa định danh cho vùng đất… Nơi dấu xưa vang vọng giữa lòng phố thị hôm nay…

Bãi Xàu… Một địa danh thuộc huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng… Từng là trung tâm thương mại sầm uất, nổi tiếng khắp Nam Kỳ lục tỉnh… Nơi giao thoa, hội tụ văn hóa đa sắc màu của các dân tộc anh em… Cùng tiếp tục làm nên những dấu ấn đặc sắc, đậm sâu vào lòng người trong nhịp sống hôm nay…

Huyện Cù Lao Dung, tỉnh Sóc Trăng nằm cuối dòng sông Hậu, giữa hai cửa sông Định An và Trần Đề. Vùng đất bãi bồi cùng cánh rừng ngập mặn rộng lớn như lá chắn với hệ sinh thái đặc trưng và là môi trường nuôi lý tưởng cho nhiều loài nhuyễn thể, trong đó có ốc len.

Nhà sàn trên miền châu thổ, biểu tượng cho bức chân dung văn hóa lao động của cư dân Tây Nam Bộ. Nơi kết nối văn hóa cổ kim… Nơi lưu giữ nếp sống sinh hoạt đời thường và thành quả của quá trình lao động sáng tạo…

Miền Tây Nam Bộ với những miệt vườn cù lao trù phú bốn mùa cây trái ngọt lành... Nơi có những con người cần cù lao động, yêu vườn, mến đất, hào sảng và đôn hậu… Mùa trái ngọt miền Tây làm nên bức tranh cuộc sống đầy sắc màu nơi miền sông nước.

Vọp là loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ có nhiều ở vùng nước lợ, được xem là đặc sản ở các tỉnh ven biển phía Nam. Vùng duyên hải tỉnh Trà Vinh, bên dưới tán rừng đước, là cây bần với vô số mầm non nhô lên từ bùn nhão, là nơi sinh sống của vọp. Những ngư dân cần mẫn với nghề bắt vọp mỗi ngày, làm nên nhịp sống riêng, đặc trưng sôi động của cả vùng.

Sa Giang - Sông Sa Đéc, một dòng sông chạy dọc bờ Nam sông Tiền. Nơi lưu dấu cảng thị Sa Đéc một thời hưng thịnh. Những kiến trúc cổ xưa làm nên hồn cốt đô thị trăm năm. Những làng nghề truyền thống còn vang danh đến hôm nay. Một dòng chảy kết nối các giá trị di sản đôi bờ…

Mùa mưa nơi đất rừng U Minh Hạ… Không chỉ có thiên nhiên bừng sắc, vạn vật sinh sôi mà còn là thời điểm vào vụ khai thác sản vật từ rừng. Người dân vùng đất cực Nam vẫn giữ nét hào sảng, cần cù trong lao động, sáng tạo trong sinh kế và luôn trọn vẹn một tình yêu với rừng.

Từ vùng đất hoang hóa lâu đời, quanh năm phèn mặn… Đến vựa lúa lớn nhất đồng bằng sông Cửu Long… Một công cuộc khai hoang, mở đất, làm nên mốc son chói lọi trên hành trình hơn 300 năm phát triển của châu thổ Tây Nam bộ…

Những cơn mưa đầu mùa… làm bừng tỉnh cảnh sắc thiên nhiên sau những ngày dài nắng hạn. Vạn vật sinh sôi... sắc hồng rạng rỡ... Mùa vui trên những cánh đồng sen...

ĐBSCL có bờ biển dài cùng hệ thống sông ngòi rộng khắp là nơi có nhiều người mưu sinh nghề thợ lặn. Nghề lắm nhọc nhằn, đòi hỏi dày dặn kỹ năng và sự gan dạ không dành cho nhiều người. Vậy mà một khi đã gắn bó thì lòng yêu nghề đủ lớn để gắn bó gần cả đời người.

Những dòng sông làm nên diện mạo đặc trưng cho miền Tây Nam bộ. Những con đò lại gắn liền với những dòng sông. Khi hạ tầng đường bộ phát triển, hệ thống cầu, đường nối nhịp thay cho những chuyến đò, cũng là lúc các hoạt động liên quan đến đời sống sông nước ngày càng ít đi. Vậy nhưng đâu đó ở ĐBSCL vẫn còn những dòng sông gắn với từng chuyến đò chèo đưa đón khách ngược xuôi...

Sông Mê kong chảy vào lãnh thổ Việt Nam, phân thành hai nhánh Tiền Giang và Hậu Giang, bồi đắp phù sa cho vùng đồng bằng sông Cửu Long. Sông Cửu Long đổ ra biển Đông theo chín cửa, hình thành các cồn bãi, rừng mắm đước cùng hệ sinh thái động thực vật phong phú. Vậy nhưng, ở những cửa sông này người dân đang đối mặt với biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt. Rừng mất… Đất lở… Mặn lấn sâu nội đồng…. Người dân từng bước thích ứng để duy trì sinh kế… Nội dung được phản ánh qua loạt Ký sự truyền hình Chín cửa sông rồng.

Cù lao Tân Phong nằm giữa sông Tiền quanh năm nước ngọt. Đất đai phù sa màu mỡ, thổ nhưỡng thuận lợi là điều kiện để nông dân phát triển vườn chuyên canh cây ăn trái đặc sản, có giá trị kinh tế cao. Ở nơi cây trái bốn mùa, không khí trong lành còn là điểm đến của khách du lịch muốn trải nghiệm cuộc sống miệt vườn sông nước miền Tây Nam Bộ.

Nằm ở hạ nguồn của dòng Mekong, châu thổ đồng bằng sông Cửu Long có hai dòng chảy chính là Tiền Giang, Hậu Giang cùng hàng ngàn sông rạch lớn nhỏ. Theo tiến trình khai phá, nơi đây hình thành một mạng lưới với trên 14.000 cây số thủy lộ, tạo nên cảnh tàu thuyền chật sông, ngày đêm qua lại như sách Gia Định thành thông chí từng miêu tả miền sông nước này.

Dòng Mekong đổ về hạ lưu qua hai nhánh sông Tiền, sông Hậu, mang phù sa cho châu thổ Tây Nam bộ. Không chỉ bồi đắp nên những đồng lúa bạt ngàn, những miệt vườn bốn mùa hoa trái, những hạt phù sa mịn, chìm sâu vào lòng đất đã lắng tụ thành những mỏ đất sét quý giá. Và từ xa xưa người Vĩnh Long đã tận dụng nguồn đất sét quý giá ấy để hình thành một làng nghề với quy mô lớn vào hàng bậc nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long: Làng nghề gạch gốm.

Một cù lao xanh giữa dòng sông Tiền quanh năm cây trái bốn mùa. Nơi có phiên chợ nhóm họp cố định thứ bảy hàng tuần được nhiều người mong đợi. Những món bánh quê nhà làm, những loại nông sản cây nhà lá vườn, người bán người mua chân tình, vui vẻ làm nên nhịp sống thanh bình đặc trưng miền Tây Nam bộ.