Hằng năm, cứ đến mùa khô thì câu chuyện tìm giải pháp thích ứng hạn mặn tại vùng ĐBSCL lại được nhắc đến. Năm nay cũng vậy, ngoài những giải pháp công trình có vốn đầu tư lớn từ Nhà nước, thì những giải pháp phi công trình cũng đang được bà con nông dân áp dụng khá hiệu quả. Đặc biệt là đối với những vườn cây ăn trái, nông dân đã tích hợp được nhiều giải pháp ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật với nhau, nên việc sống chung với hạn mặn không còn quá khắt nghiệt với họ.

Mùa khô năm 2019 -2020, khu vực ĐBSCL nói chung và tỉnh Vĩnh Long nói riêng tình trạng xâm nhập mặn diễn ra gay gắt, với độ mặn cao lịch sử. Đặc biệt, tại Vĩnh Long, đây là lần đầu tiên nước mặn xâm nhập vào các xã cù lao huyện Long Hồ, làm ảnh hưởng lớn đến sản xuất và thu nhập của người dân. Trước tình hình thời tiết ngày càng trở nên cực đoan, khó lường, hạn mặn có nguy cơ xâm nhập sâu và kéo dài, nên năm nay chính quyền địa phương nơi đây đã có tâm thế chủ động ứng phó.

Xâm nhập mặn sẽ là một khó khăn gây khó cho nông nghiệp ĐBSCL. Kết hợp hài hòa giải pháp công trình và phi công trình sẽ giúp nông nghiệp đồng bằng thích ứng và phát triển trong tương lai.

Thiếu nước ngọt. Xâm nhập mặn. Thời tiết, thủy văn ngày càng khó lường. Mốc hạn mặn 2019-2020 chưa phải là cuối cùng, ứng phó ra sao khi tình trạng này ngày càng thường xuyên, với mức độ nghiêm trọng hơn?

Chủ động sớm, đẩy mạnh công tác dự báo thông tin nguồn nước kịp thời đến người dân có ý nghĩa quan trọng trong công tác giảm thiểu thiệt hại. Sự nhanh nhạy cập nhật thông tin, chủ động trữ nước sinh hoạt, điều chỉnh phương án sản xuất, chuẩn bị các giải pháp kỹ thuật chăm sóc vật nuôi, cây trồng của chính người dân... sẽ là yếu tố quyết định. Thực hiện đồng bộ các giải pháp từ trung ương đến địa phương, sẽ góp phần giúp ĐBSCL phát triển ổn định và bền vững trong tương lai.

Chiều 23/9 tại Tiền Giang, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị “Triển khai công tác phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, bảo đảm sản xuất nông nghiệp, dân sinh mùa khô năm 2020-2021, khu vực ĐBSCL”.

Hướng đi nào cho nhà vườn có vườn cây bị thiệt hại sau hạn mặn là một câu hỏi khó. Để trả lời được câu hỏi này ngành nông nghiệp cần có kịch bản ứng phó xâm nhập mặn một cách tổng thể cho toàn vùng, dựa trên những dự báo về tình hình xâm nhập mặn, cũng như nhu cầu thị trường. Từ đó, quy hoạch các vùng trồng cây đặc sản phù hợp.

Cần thiết loại bỏ phèn mặn, cải tạo tính chất vật lý của đất trước khi trồng cây con bằng vật liệu rẻ tiền, như vôi, hay phân bón hữu cơ. Một khi đất đã trở nên tơi xốp, không nén dẻ thì dinh dưỡng trong đất sẽ trở nên hữu dụng cho cây trồng hơn. Tính sinh học, được thể hiện bằng sự có mặt của côn trùng có lợi trong đất, và rễ cây phát triển mạnh, có nhiều rễ tơ, nhỏ. Tất cả những yếu tố này sẽ giúp bà con tái thiết lập lại vườn cây đạt kết quả như mong đợi – cây khỏe, phát triển nhanh.

Cho đến thời điểm này vẫn chưa có con số thống kê chính xác về sự thiệt hại mà mùa hạn mặn năm nay đã gây ra trên vùng chuyên canh chôm chôm thuộc 2 xã: Bình Hòa Phước – huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long, và Phú Phụng – huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre. Nhưng theo một số người có trách nhiệm ở địa phương thì con số này là không nhỏ...

Trong xây dựng nông thôn mới, tiêu chí thu nhập liên quan mật thiết đến đời sống người dân, nên theo lộ trình sẽ được nâng lên hàng năm. Cụ thể, trong năm 2020 thu nhập bình quân người dân tại các xã nông thôn mới phải đạt 50 triệu đồng/người/năm. Tuy nhiên, do ảnh hưởng mùa khô 2019 - 2020, một số địa phương trong tỉnh phải đối diện với nhiều khó khăn về bài toán thu nhập.

Hiện nay, các nhà khoa học và bà con nông dân đang nỗ lực thực hiện việc khắc phục tình trạng cây sầu riêng suy yếu, rụng lá, chết cành, do đợt hạn mặn vừa qua. Tuy nhiên, do mùa khô diễn ra gay gắt với nắng nóng, nhiệt độ cao kéo dài, nhiều khu vực bị xâm nhiễm mặn, thiếu nước tưới làm cho cây trồng suy kiệt ở nhiều mức độ khác nhau, đòi hỏi kỹ thuật tác động cũng không giống nhau.

Bà con trồng sầu riêng đang nôn nóng bón phân, phun thuốc để khôi phục vườn sau hạn mặn. Nhưng thực tế, quá trình này không hề dễ dàng, tác động sai sẽ làm tình trạng vườn càng thêm suy kiệt. Kỹ thuật phục hồi sầu riêng đúng đắn, dựa trên góc độ khoa học, kết hợp nghiên cứu thực tế là rất cần thiết lúc này.

Những dự báo sớm, những nỗ lực của ngành chức năng… có ý nghĩa rất quan trọng, giúp bà con thích ứng hạn mặn kịp thời. Song, ý thức và sự nỗ lực tự thân của chính nhà vườn trong việc bảo vệ thành quả lao động của mình cũng đã cho thấy những kết quả khả quan. Ngay trên vùng đất bị nước mặn hoành hành tơi tả vẫn có những vườn cây khỏe khoắn, tốt tươi, không khỏi làm cho những ai được chứng kiến không khỏi ngạc nhiên và hy vọng về một giải pháp khả thi đang hiện hữu.

Là loại trái cây đặc sản, có giá trị kinh tế cao, sầu riêng đã mang lại một cuộc sống sung túc, khấm khá cho bà con xứ cù lao Ngũ Hiệp và các địa phương lân cận. Toàn vùng ĐBSCL có hơn 15.000 ha sầu riêng. Đối với nhiều bà con, sầu riêng là giấc mơ đổi đời đã trở thành hiện thực ...Thế nhưng, hạn mặn đi qua, màu xanh sức sống đang mất dần trên nhiều diện tích chuyên canh sầu riêng ở miền Tây.

Đất có khỏe thì cây mới khỏe. Tuy nhiên không phải bà con nào cũng biết chăm sóc đất vườn đúng cách. Đặc biệt, sau thời gian hạn, mặn kéo dài nhà vườn ra sức bón phân, phun thuốc để cây nhanh hồi phục, nhưng lại bỏ qua sức khỏe môi trường đất – một yếu tố quyết định tính lâu dài, bền vững cho vườn cây.

Tại 2 xã: Thanh Bình và Quới Thiện, Huyện Vũng Liêm có diện tích trồng sầu riêng nhiều nhất tỉnh Vĩnh Long; ngoài các vườn chết khô do khô hạn, xâm nhập mặn, nhiều diện tích sầu riêng cũng suy kiệt làm giảm năng suất và chất lượng trái. Giá sầu riêng giảm thấp so với hàng năm.

Qua mùa hạn mặn, đất vườn đã bị nhiều tổn hại. Vậy đó là những tổn hại nào, nhà vườn cần làm gì để đất khỏe và nuôi cây tốt? Lời giải đáp sẽ có trong chương trình Bạn nhà nông - Kỳ 191 với chủ đề: Cải tạo đất vườn sau hạn mặn. Chương trình sẽ được TRUYỀN HÌNH TRỰC TIẾP lúc 15h ngày 06/6/2020 trên kênh THVL1.

Mùa khô năm 2020, xâm nhập mặn, thiếu nước ngọt ở ĐBSCL diễn ra với mức độ nghiêm trọng nhất từ trước đến nay. Nước ngầm càng được đẩy mạnh khai thác để đáp ứng nhu cầu trước mắt. Thực tế này cho thấy vẫn chưa có những giải pháp căn cơ để giải quyết vấn đề nước sinh hoạt trước những thách thức về an ninh nguồn nước ngày càng tác động mạnh mẽ đến ĐBSCL. 

BTG Tỉnh uỷ Vĩnh Long phối hợp Nhà máy X55 Hải quân vừa tặng bồn chứa nước ngọt cho các gia đình chính sách xã Bình Hòa Phước, huyện Long Hồ gặp khó khăn do hạn mặn gây ra.