Ngày 11/5, tại phiên họp toàn thể của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 24, được tổ chức tại Thủ đô Nay Pyi Taw của Myanmar, một trong những vấn đề “nóng” là “Hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông - mối quan tâm chung của ASEAN, của khu vực và thế giới đang bị đe dọa nghiêm trọng."

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon ngày 9/5 đã lên tiếng bày tỏ quan ngại về những căng thẳng đang leo thang tại Biển Đông sau khi Trung Quốc đơn phương đặt giàn khoan 981 ở vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, đồng thời kêu gọi các bên liên quan hết sức kiềm chế, giải quyết bằng con đường hòa bình.

Bộ Ngoại giao Mỹ một lần nữa bày tỏ quan ngại về những hành động của Trung Quốc trên Biển Đông, khẳng định tình hình căng thẳng hiện nay là do Trung Quốc gây ra.

Liên quan đến việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan trái phép tại biển Đông, Washington cho rằng đây hành động khiêu khích và vô ích đối với an ninh của khu vực. Mỹ kêu gọi các bên kiềm chế và giải quyết vấn đề tranh chấp một cách hòa bình, thông qua giải pháp ngoại giao và tuân thủ luật pháp quốc tế.

Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đến Philippines, chặng dừng chân cuối cùng trong chuyến công du 4 nước châu Á. Tại đây, Tổng thống Obama đã tái khẳng định lập trường của Washington về tầm quan trọng của một giải pháp hòa bình cho tranh chấp ở Biển Đông.

Trong khuôn khổ chuyến công du Malaysia, Tổng thống Philippines Benigno Aquino và Thủ tướng nước chủ nhà Najib Razak hôm nay đã kêu gọi giải quyết hòa bình các tranh chấp trên biển Đông theo quy định của luật pháp quốc tế.

Trong khuôn khổ chuyến công du Indonesia, hôm nay, ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã có cuộc hội đàm với ngoại trưởng nước chủ nhà Marty Natalegawa tại thủ đô Jakarta. Tại đây, ngoại trưởng Kerry đã kêu gọi các nước liên quan giải quyết những tranh chấp trên Biển Đông thông qua đối thoại.

"Những hoạt động nêu trên của phía Trung Quốc là bất hợp pháp và vô giá trị, xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Việt Nam ở Biển Đông theo Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982), không phù hợp với Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển giữa Việt Nam và Trung Quốc, trái với tinh thần Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) giữa ASEAN và Trung Quốc, làm phức tạp thêm tình hình Biển Đông. Việt Nam yêu cầu Trung Quốc hủy bỏ những việc làm sai trái nói trên, đóng góp thiết thực vào việc duy trì hòa bình, ổn định tại khu vực”.

Bộ Ngoại giao Mỹ đã chính thức lên tiếng phản đối việc chính quyền tỉnh Hải Nam của Trung Quốc áp đặt các biện pháp hạn chế đánh bắt cá ở Biển Đông trên những khu vực thuộc hải phận của Việt Nam, Philippines, Brunei, Malaysia, xem đây là một hành động khiêu khích và tiềm ẩn nguy hiểm.

Gần 200 đại biểu đại diện chính phủ, giới học giả, chuyên gia các nước trong khu vực ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ… và ngoại giao đoàn tại Việt Nam đã tham dự hội thảo.