Sốc thuốc, trong đó có vắc xin, là một trong những nỗi ảm ảnh của cả bệnh nhân và bác sĩ. Các loại thuốc hầu như đều có tác dụng phụ, trong đó tác dụng phụ từ đường tiêm là nguy hiểm nhất.

Hoang mang vì phản ứng sau tiêm vắc xin

Nhiều bà mẹ có con trong độ tuổi tiêm vắc xin đều lo lắng trước nhưng nguy cơ phản ứng sau khi tiêm, đặc biệt là vắc xin 5 trong 1 Quinvaxem trong chương trình tiêm chủng mở rộng. 

Trước đó, một người cha đã chia sẻ về việc con của anh bị sốc phản vệ sau khi tiêm vắc xin 5 trong 1 và phải cấp cứu điều trị.

Nhiều bậc cha mẹ lo lắng chia sẻ cảm xúc và những kinh nghiệm làm thế nào để có thể cấp cứu con khi cháu bé gặp sốc phản vệ do thuốc. Các chuyên gia y tế cho rằng không chỉ có riêng vắc xin mà ngay cả thuốc kháng sinh, thuốc trị ho và thực phẩm bất kỳ nào cũng có thể gây sốc phản vệ. 

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn – giảng viên trường đại học Y dược TP.HCM cho biết hiện nay các thuốc đều có thể gây phản ứng. Phản ứng sốc phản vệ đó còn gọi là tác dụng phụ của thuốc tùy mức độ nhẹ hay nặng. Triệu chứng của sốc thuốc, nhẹ thì hơi mẩn ngứa sau đó hết, nặng gây ra sốc phản vệ suy sụp tuần hoàn, hô hấp, gây nguy hiểm đến tính mạng. 

Không chỉ thuốc, thực phẩm và chất lạ đều gây ra tình trạng sốc phản vệ.

Theo bác sĩ Tuấn vấn đề sốc phản vệ không ai có thể kiểm soát được, không có cách nào chống được sốc phản vệ mà chỉ có thể loại trừ bằng cách hỏi tiền sử bệnh nhân có bị dị ứng thuốc không, dị ứng với thức ăn không hoặc hỏi thêm người thân trong gia đình xem có ai bị dị ứng thuốc, thực phẩm hoặc chất nào không. Điều đó giúp loại trừ được yếu tố nguy cơ gây tác dụng phụ của thuốc.

Theo bác sĩ, sốc phản vệ không phải biến chứng do liều lượng thuốc gây ra mà nó liên quan đến dị nguyên, kháng nguyên, kháng thể. Chỉ cần một liều lượng thuốc rất nhỏ thôi cũng có thể gây phản ứng miễn dịch rầm rộ gây ra sốc phản vệ, nó không phụ thuộc vào liều lượng. 

Sốc phản vệ ở đường tiêm cao hơn đường uống vì thuốc trực tiếp đi vào huyết thanh kích hoạt hệ thống máu nên người ta hạn chế sử dụng thuốc đường tiêm truyền. Song song đó, bác sĩ phải hỏi tiền sử bệnh nhân về dị ứng với chất nào, thuốc nào để tránh các thuốc cùng nhóm gây dị ứng và thay thế thuốc khác.

Bác sĩ Tuấn cho rằng, quan trọng nhất là lúc nào cũng phải nghĩ rằng sốc phản vệ có thể xảy ra và đối phó với nó. Nhưng với các bác sĩ gây mê hồi sức thì xử lý cấp cứu khác với những nơi như bác sĩ không chuyên môn, nhất là ở trạm y tá phường. Mặc dù Bộ Y tế có dán phác đồ ở đó nhưng họ cả năm không làm lần nào thì cũng không thể can thiệp được vì không có kỹ năng. Hơn nữa, phác đồ sốc phản vệ của Bộ Y tế ban hành là cho người lớn, không phải cho trẻ nhỏ. Trong cấp cứu sốc phản vệ của trẻ nhỏ rất khó vì trẻ diễn biến thường nhanh, khác người lớn hoàn toàn.