Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm chưa có văcxin dự phòng, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.

Bệnh sốt xuất huyết do vi rút Dengue gây ra, nên được gọi tên chính xác là sốt xuất huyết Dengue nhằm phân biệt với các bệnh sốt xuất huyết khác, vì có rất nhiều bệnh có triệu chứng khởi phát và diễn tiến giống với bệnh sốt xuất huyết Dengue.

Tỉ lệ mắc bệnh sốt xuất huyết trên toàn thế giới đã gia tăng mạnh mẽ trong những năm gần đây. Bệnh này hiện đã trở thành dịch tại trên 100 quốc gia ở châu Phi, châu Mỹ, khu vực phía Đông Địa Trung Hải, Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương. Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Trước năm 1970, chỉ có 9 quốc gia có dịch lưu hành.

Con số này tăng lên gấp hơn 4 lần vào năm 1995. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính mỗi năm có khoảng 50 đến 100 triệu người mắc bệnh. Không chỉ có số trường hợp mắc bệnh gia tăng mà khả năng nhiễm nhiều loại virus khác nhau cũng ngày càng đáng báo động.

Thời kỳ ủ bệnh

3 – 6 ngày, một số trường hợp có thể kéo dài đến 15 ngày.

Dấu hiệu bệnh sốt xuất huyết

Đầu tiên là hội những nhiễm virus không đặc hiệu: sốt cao, đau mỏi khắp người, đau họng, viêm long đường hô hấp kèm theo các biểu hiện khác như viêm kết mạc, đau đầu, nôn, đau thượng vị, tiêu chảy cấp. Giai đoạn này không có sự khác biệt gì nhiều giữa sốt Dengue thường và SXH (Dengue xuất huyết). Tuy nhiên, sau sốt cao khoảng 3 – 4 ngày, một số dấu hiệu chứng tỏ bệnh có thể diễn biến nặng lên như đột nhiên người bệnh cảm thấy mệt lả, vã mồ hôi lạnh kèm đau đầu dữ dội và nôn nhiều. Một số trường hợp bệnh nhân bị đau dữ dội vùng gan kèm gan to dưới bờ sườn và làm xét nghiệm có men gan tăng rất cao.

Xuất huyết thường xảy ra khi bệnh nhân bắt đầu hết sốt nên cần chú ý dự phòng ở thời điểm này. Khi đang sốt cao, đột ngột hạ thân nhiệt xuống dưới 370C là một dấu hiệu không tốt cho người bệnh. Các dấu hiệu như chảy máu chân răng, chảy máu mũi, xuất huyết tiêu hóa (đi ngoài phân đen, nôn ra máu), xuất huyết dưới da nên được phát hiện sớm. Dấu hiệu xuất huyết dưới da bào gồm các chấm xuất huyết trông như vết muỗi đốt (khi làm căng da xung quanh thì chấm xuất huyết không biến mất) hoặc những mảng bầm tím, thường ở mặt trước hai cẳng chân và mặt trong hai cánh tay, bụng, đùi, mạn sườn.

Các biểu hiện nặng nhất của bệnh đó là các triệu chứng của sốc như mạch nhanh nhỏ, da tái lạnh, huyết áp tụt… cũng hay xảy ra sau khi sốt giảm hoặc hết và song hành với mức độ xuất huyết cũng như mất dịch do thoát huyết tương. Suy hô hấp do tràn dịch, tràn máu màng phổi, chảy máu phổi hoặc bội nhiễm ở những ngày sau luôn là một dấu hiệu tiên lượng xấu cho bệnh nhân. Bên cạnh các biểu hiện lâm sàng, các xét nghiệm như số lượng tiểu cầu, xét nghiệm đông máu, chức năng gan thận, mức độ cô đặc máu… cũng cần được theo dõi sát sao để điều trị kịp thời.

Nguyên tắc chung

Vấn đề mất nước trong sốt xuất huyết dengue: không phải sốt xuất huyết dengue gây mất nước. Đây là sự nhầm lẫn khá lâu dài. Bệnh dù nặng dù nhẹ vẫn không có mất nước trên lâm sàng. Cân nặng không giảm, da không khô, một số tế bào nội tạng thừa nước thấy được trên siêu âm. Thường và đa số bệnh nhân sốt xuất huyết dengue là đủ và thừa nước, đã đủ nước ngay lúc mới bắt đầu truyền dịch cấp cứu. Vì sao phải truyền dịch cấp cứu sốc dengue: vì bệnh nhân bị giảm thể tích tuần hoàn máu.

Tại sao bị giảm thể tích tuần hoàn máu, giảm khoảng 20 đến 30% thế tích: vì albumin trong máu thoát quản ra khỏi lòng mạch. Nước bình thường ra vào giữa lòng mạch với các mô và tế bào, nay không trở vào lòng mạch cho đủ nhu cầu, bởi một số lớn albumin hiện diện ngoài lòng mạch. Có thể nói bệnh siêu vi dengue gây thoát quản huyết tương, không phải là bệnh mất nước. Đây là điểm mấu chốt, quan trọng để sớm thay đổi tư duy điều trị.

Nguồn:Thanh Thu ( Khỏe & Đẹp )