Trong một lần tiến hành khai quật khảo cổ tại thành phố Nam Dương, các nhà khảo cổ tìm thấy tảng đá to có một vài họa tiết điêu khắc. Kết quả nghiên cứu xác nhận, đây là tảng đá có hoa văn từ thời nhà Hán và hình vẽ trên tảng đá nói về con trâu đực đang đá chân về người đàn ông ở phía sau.

Thời cổ đại, Nam Dương gọi là “Uyển”, tọa lạc ở phía Tây Nam tỉnh Hà Nam. Vào thời nhà Hán, nơi đây là trung tâm quan trọng nhất của Trung Quốc và cũng là khu vực xuất hiện nhiều nhất các hình vẽ bằng đá.

Vào thời Hán, tranh điêu khắc trên đá là một hình thức dùng để trang trí mộ rất được ưa chuộng và thịnh hành. Tất cả những vật được chôn trong mộ đều bằng đá. Vì thế, người ta thường khắc trang trí lên đá những câu chuyện dân gian, nội dung phong phú, hình vẽ sinh động. Đôi lúc, bức hình vẽ được khắc trên tường trong hầm mộ không những thể hiện sự uy nghi, thần bí, mà dường như còn thể hiện một sự việc rất quan trọng đã từng diễn ra khi chủ nhân của ngôi mộ này còn sống. Điều làm mọi người bất ngờ và khó hiểu nhất là vì sao trong quần thể những di chỉ thời kỳ đồ đá mới này lại có quá nhiều di tích liên quan đến hình ảnh trâu, bò. Điều này cho thấy, vào thời đó, thành phố Nam Dương là nơi có ngành nông nghiệp và chăn nuôi bò vô cùng phát đạt và hưng thịnh

Nam Dương là vùng đất giao thoa giữa hai miền nhiệt đới và ôn đới. Dãy núi Phục Ngưu ngăn chặn sự lạnh giá từ phương Bắc tràn xuống miền Nam. Đặc điểm khí hậu này đã giúp cho giống bò Nam Dương phát triển mạnh mẽ.

Trong quyển “Nam Dương phủ chí” có viết, đất đai vùng đất này rất tốt, khí hậu thuận hòa, đặc biệt rất thích hợp cho việc trồng đậu. Vì thế, diện tích trồng đậu rất lớn, sản lượng rất nhiều. Đậu còn là nguồn thực phẩm dùng để chăn nuôi trâu, bò và ngựa. Do trâu, bò vùng Nam Dương được ăn nhiều loại đậu trong thời gian dài nên sức khỏe và chất lượng dinh dưỡng của chúng rất tốt. Người dân đã cho rằng, đây là giống bò béo tốt, sức lực mạnh, chất lượng ưu việt khác thường và vóc dáng cao, to hiếm thấy. Chính vì thế, bò Nam Dương còn được tôn vinh là giống bò đi đầu trong số “Ngũ đại bò vàng” của Trung Quốc.

5 loại bò của nổi tiếng nhất của Trung Quốc là bò Thái Xuyên, bò Lỗ Tây, bò Diên Biên, bò Tấn Nam và bò Nam Dương, trong đó, bò Nam Dương được đánh giá là bò to nhất. Độ cao trung bình của nó đạt đến 1,8 – 1,85 mét, đỉnh xương chóp vai trước của chúng cao đến hơn 20 cm. Những loại bò khác chỉ khoảng từ 10 đến 15 cm. Đây chính là đặc điểm khác biệt nổi trội của bò Nam Dương.

Có thể nói, đặc điểm nổi bật của xương đỉnh vai trước của bò Nam Dương đã giúp chúng gặp nhiều thuận lợi trong việc cày bừa. Vì thế, Nam Dương đã trở thành vùng đất phát triển nông nghiệp từ thời cổ đại. Trong thời kỳ Tây Hán, Nam Dương đã trở thành một trong 5 đại thành đô thương nghiệp của Trung Quốc, hàng hóa có mặt khắp nơi. Vì thế, trong lòng của người dân Nam Dương luôn dành một tình cảm sâu sắc đối với loài động vật này.

Gia Nữ