Một khu vườn điển hình của người Nhật luôn có hồ nước dùng để thả cá chép Nishikigoi. Cá chép koi đủ màu sắc là yếu tố không thể thiếu để tạo nên cảnh quan kiến trúc vườn. Sự hiện diện của chúng làm cho quang cảnh hồ nước thêm sinh động. Trong hồ, người ta thường thả nhiều giống cá koi đủ kích cỡ và hoa văn.

Sự hiện diện của những con cá chép làm cho quang cảnh hồ nước thêm sinh động

Trên thị trường cá chép cảnh thế giới, cá koi Nhật Bản được xếp vào loại xuất sắc, đắt giá và nổi tiếng. Ở Nhật, ngày 5 tháng 5 là ngày Tết các bé trai – Kodomo no hi. Vào ngày này hàng năm, người Nhật dựng cờ cá chép đủ màu sắc ở phía trước hiên nhà. Họ cho rằng, cờ cá chép tượng trưng cho loài cá sinh ra là để bơi ngược dòng sông, vượt vũ môn hóa thành rồng mà kiêu hãnh tung bay trên bầu trời cao rộng. Đó cũng là ước nguyện mà các bậc cha mẹ muốn gửi gắm đến con trai của họ.

Cờ cá chép đủ màu sắc tung bay trên bầu trời

Cờ koi-nobori đại diện cho cá chép Nikishigoi. Một cột cờ thường có nhiều màu: đen, đỏ, xanh dương, xanh lá, vàng, tím. Lá cờ màu đen tượng trưng cho người cha trong gia đình, màu đỏ là người anh cả, các màu khác là những người con trai thứ. Gia đình nào có bao nhiêu con trai thì sẽ có bấy nhiêu lá cờ cá chép, lá cờ của người cha luôn có kích thước lớn hơn tất cả giống như một con cá chép đầu đàn dẫn dắt cả đàn cá cùng bay lên trời.

Lá cờ cá chép màu đen tượng trưng cho người cha trong gia đình

Lá cờ cá chép phổ biến vào thế kỉ XVIII thời Edo chỉ được trang trí với 2 màu chủ đạo đen – trắng đại diện cho loài cá chép đen truyền thống bởi vào thời điểm này, cá chép Nishikigoi chưa được lai tạo.

Đến những năm 1820, Nhật Bản mới bắt đầu cho ra đời cá chép màu Nishikigoi. Việc lai tạo được thực hiện tại những hồ nước nằm trên núi ở khu vực miền Trung tỉnh Niigata. Quá trình lai tạo cá chép Nishikigoi được tiến hành sau khi xuất hiện những con cá chép có sắc tố xanh đột biến trong đàn cá nuôi của người dân.

Thế hệ lai đầu tiên của cá chép màu Nishikigoi là loại cá chép chỉ toàn màu trắng, kế đến là cá chép trắng xen lẫn những đốm hoa văn đỏ. Ban đầu, chúng là những mảng hoa văn đơn giản, nhưng ở các giống về sau, hình dáng của các mẫu hoa văn đỏ trên mình cá càng trở nên phong phú và đẹp mắt hơn. Tuy nhiên, trong thời gian đầu, vẻ đẹp của cá chép màu Nishikigoi hoàn toàn không được phổ biến ra bên ngoài.

Nuôi cá chép Nhật Bản là niềm đam mê của nhiều người

Năm 1914, Nhật Bản tổ chức hội chợ triển lãm toàn quốc tại thủ đô Tokyo nhằm thúc đẩy sản xuất nội địa. Tham gia hội chợ, những người nuôi cá chép đã giới thiệu với công chúng 20 con cá koi Kawari quí hiếm. Những mảng hoa văn tuyệt đẹp trên mình cá chúng đã thu hút sự chú ý đặc biệt của khách tham quan. Từ sau sự kiện này, danh tiếng của cá chép màu Nishikigoi vươn ra khỏi Niigata và được cả nước biết đến.

Lúc bấy giờ, cá chép koi là mặt hàng hiếm và đắt giá, chỉ giới thượng lưu mới đủ khả năng theo đuổi thú chơi này. Vì vậy, những con cá koi nhiều màu sắc ung dung bơi lội dưới làn nước trong xanh là khao khát của nhiều người. Cá chép koi còn là niềm đam mê của cựu Thủ tướng Nhật Bản Tanaka Kakuei, người đã chủ trương kiến thiết mạnh mẽ cơ sở hạ tầng của nước Nhật giai đoạn sau Chiến tranh Thế giới thứ II.

Vào những năm 1990, cá chép Nishikigoi của Nhật Bản phổ biến ra nước ngoài và trở nên nổi tiếng khắp thế giới. Hiện nay, tại Nhật Bản, cá chép Nishikigoi là sinh vật cảnh rất thịnh hành. Cùng với xu hướng này, các câu lạc bộ cá chép cảnh cũng được thành lập. Cá koi là loài vật rất dạn dĩ, chúng không ngần ngại khi tiếp xúc với con người. Một con cá koi được người nuôi bế trên tay cho ăn là hình ảnh đã quá quen thuộc.

Cá chép Nhật tỏ ra dạn dĩ khi tiếp xúc với con người

Từ khi sinh ra đến lúc trưởng thành, cá Nishikigoi phải được nuôi trong ao nuôi ngoài tự nhiên suốt 4 năm. Kích thước của chúng khi trưởng thành đạt từ 60 cm đến 70 cm. Những chú cá Nishikigoi hoa văn tuyệt đẹp tung tăng bơi lội trong hồ cảnh là thành quả lao động lâu dài và khó nhọc của người nuôi. Công lao đó được đền bù bằng giá trị thương phẩm cao và danh tiếng của cá koi Nhật Bản trên thị trường thế giới.

Thanh Tâm